نقش شیوۀ انتخاب قضات دیوان بین‌المللی دادگستری در تضمین استقلال قضایی آن
نقش شیوۀ انتخاب قضات دیوان بین‌المللی دادگستری در تضمین استقلال قضایی آن نام مقاله ای است از فریده شایگان و داود ظاهری که در شماره دو دوره پنجاه و دو (تابستان 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
بی‌طرفی قضات دیوان بین‌المللی دادگستری از الزامات استقلال قضایی آن است و نحوة انتخاب قضات از جمله عوامل مهم تضمین یا خدشه‌دار شدن بی‌طرفی آنهاست. هدف اساسی از مقررات مربوط به نحوة انتخاب قضات دیوان، ممانعت از دخالت مستقیم دولت‌ها در این فرایند به‌منظور تضمین بی‌طرفی قضات و تمامیت دیوان است. این امر در مرحلة اول از طریق وارد کردن گروه‌های ملی دیوان دائمی داوری برای معرفی کاندیدها و ایجاد سیستمی غیرمستقیم به‌منظور جلوگیری از دخالت مستقیم دولت‌ها، و پیش‌بینی سیستم دوگانة انتخابات یعنی دخالت مجمع عمومی و شورای امنیت در انتخاب قضات در مرحلة دوم، صورت می‌گیرد. دخالت دو رکن مزبور بیانگر سازش میان تفکر و منافع دولت‌های قدرتمند در داشتن نماینده در دیوان و تفکر و منافع سایر دولت‌ها در قرار گرفتن در شرایط برابر با دول مزبور است. این مقاله با بررسی جداگانۀ هریک از این مراحل در فرایند انتخاب قضات دیوان درصدد یافتن پاسخ این پرسش است که آیا سیستم انتخاب قضات دیوان و عملکرد آن به‌گونه‌ای است که مانع دخالت قدرت سیاسی دولت‌ها و در نتیجه، تضمین و حفظ بی‌طرفی قضات دیوان بین‌المللی دادگستری شود؟
کلیدواژه‌ها
- استقلال قضایی
- انتخاب مجدد
- بی طرفی قضات
- سیستم دوگانه
- گروه های ملی