نقش صنعت بیمه در تحقق اهداف نظام حقوق کیفری

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
نقش صنعت بیمه در تحقق اهداف نظام حقوق کیفری
عنواننقش صنعت بیمه در تحقق اهداف نظام حقوق کیفری
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجونعیمه ذوالفقاری
استاد راهنمامحمدعلی حاجی ده آبادی
استاد مشاورابوالفتح خالقی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۸۸
دانشگاهدانشگاه قم



نقش صنعت بیمه در تحقق اهداف نظام حقوق کیفری عنوان پایان نامه ای است که توسط نعیمه ذوالفقاری، با راهنمایی محمدعلی حاجی ده آبادی و با مشاوره ابوالفتح خالقی در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

صنعت بیمه یکی از مقتضیات گریزناپذیر زندگی جمعی ، فعالیتهای تجاری و اقتصادی و عملا غیرقابل حذف بوده و از سوی دیگر به عنوان یک نهاد با دیگر نهادهای اجتماعی از جمله جرم در ارتباط است . هرچند عموما بیمه به عنوان یک عامل موجد جرم معرفی می گردد اما به نظر می رسد می توان با ارایه راهکارهایی در راستای اعمال کنترل دقیق تر ، نظارت و تلاش برای کاهش زمینه سوء استفاده از آن ، از توان بالقوه این صنعت در جهت مثبت و به منظور کاهش سطح جرایم و تحقق هرچه بیشتر اهداف نظامحقوق کیفری استفاده نموده و از قابلیتهای آن برای اعاده نظم و امنیت فردی و اجتماعی بهره مند شویم .عدم بررسی و تحقیق در این خصوص در کشورما و در عین حال سرمایه گذاری برخی کشورها در این امر و پتانسیل این صنعت در ارایه راهکارهای موثر ، انگیزه و محرکی گردید تا پایان نامه پیش رو بررسی و تدوین گردیده وبا بررسی کتابخانه ای به صورت بنیانی ، به ابعاد گوناگون و کارکردهای مثبت آن در نظام حقوق کیفری پرداخته شود و بتوان در پرتو بررسی و مطالعات صورت گرفته و ارایه پیشنهادات کارآمد ، با بهره گیری از توان صنعت بیمه نسبت به کاهش سطح جرایم ، اصلاح مجرمین و تحقق بیش از پیش اهداف نظام حقوق کیفری درکشور قدم برداریم. صنعت بیمه در ابتدا با هدف جبران خسارت و لحاظ یک تامین مالی در تجارت مطرح گردیده و روز به روز دامنه آن در حال گسترش است . بسیاری معتقدند شرکتهای بیمه زمینه وقوع جرایمی چون کلاهبرداری را فراهم نموده و موجب تحریک بیمه شدگان به صحنه سازی، مانورهای متقلبانه و دریافت خسارات غیر واقعی می شود. . از سوی دیگر با پرداخت خسارات به جای بزهکاران و جلوگیری از حضور ایشان در مراجع قضایی ، موجبات کاهش اثر ارعابی مجازات وعدم دستیابی به هدف سزادهی را فراهم می نماید . اما به نظر می رسد با ارایه راه حلهای مناسب می توان ضمن کنترل وقوع این قبیل جرایم ، با توجه به خصیصه ذاتی بیمه در جبران خسارت ، زمینه تشفی خاطر بزهدیدگان ، جبران خسارت و تحقق عدالت و جلوگیری از انتقام جویی را فراهم نمود. علاوه بر این با توجه به نفوذ بیمه در ابعاد گوناگون و رشد آن در عرصه های درمانی ، رفاهی ، شغلی ، اقتصادی و تجاری ، امروزه شرکتهای بیمه با ارایه خدماتی مانند بیمه مسیولیت ، بیمه بیکاری ، بیمه مهریه و مواردی از این دست می توانند با تحقق تامین اجتماعی ، تضمین مالی سرمایه گذاری ، بهره گیری از سپرده حق بیمه ، کاهش سطح اختلاف طبقاتی ، افزایش سرمایه گذاری و ایجاد فرصتهای شغلی ، زمینه کاهش حجم جرایم ، تکرار آن و اصلاح بزهکاران را فراهم نماید.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه : ۱

الف ) بیان مسیله: ۳

ب ) سوالهای تحقیق ۴

سوال اصلی : ۴

سوالهای فرعی : ۴

ج ) فرضیات : ۴

د)روش کار: ۵

ه)انگیزه و اهداف تحقیق: ۵

و ) سابقه تحقیق: ۷

ز) مشکلات و موانع: ۸

ح ) سامانه پژوهش: ۹


فصل اول : کلیات ۱۰

مبحث اول :بیمه ،مفهوم ،تاریخچه و انواع آن ۱۱

گفتار اول : مفهوم شناسی ۱۱

الف ) بیمه ۱۱

ب) مفاهیم عمومی و ارکان بیمه : ۱۳

۱ بیمه گزار ۱۳

۲ بیمه گر ۱۳

۳ بیمه شده ۱۴

۴ مورد بیمه ۱۴

۵ مبلغ بیمه شده ۱۴

۶ خطر یا مو ضوع بیمه ۱۵

۷ خسارت یا غرامت ۱۵

گفتار دوم : تاریخچه بیمه ۱۵

الف ) تاریخچه پیدایش بیمه به شکل امروزی آن ۱۶

ب)تاریخچه بیمه در ایران ۱۹

گفتار سوم : انواع خدمات و تشکیلات بیمه ای ۲۰

الف ) بیمه های اجتماعی ۲۰

ب)بیمه های بازرگانی ۲۲

۱ بیمه های اموال ۲۴

۲ بیمه های اشخاص ۲۵

۳ بیمه مسیولیت مدنی ۲۶

ج ) تفاوت بیمه های اجتماعی با بیمه های بازرگانی ۲۷

۱ از لحاظ محاسبه ۲۸

۲ از لحاظ حقوق و روابط حاکم ۲۸

۳ هدف از تاسیس و غیر انتفاعی بودن ۲۸

۴ از نظر اجباری بودن ۲۸

۵ از لحاظ اتکایی ۲۹

۶ از نظر قانونی ۲۹

مبحث دوم : اهداف نظام عدالت کیفری ۳۰

گفتار اول: سزادهی( کیفر دادن) ۳۱

گفتار دوم : جبران خسارت ۳۳

گفتار سوم : پیشگیری از جرم ( بازدارندگی ) ۳۶

الف ) بازدارندگی عام ۳۷

ب) بازدارندگی خاص ۳۸

گفتار چهارم : اصلاح و درمان ۴۰


مبحث سوم : دیدگاههای گوناگون درباره نقش صنعت بیمه بر

جرم ۴۲

گفتار اول : دیدگاه های مبنی بر نقش کاهنده ۴۳

گفتار دوم : دیدگاههای مبنی بر نقش افزاینده


گفتار سوم : نگرشهای واقع بینانه ۵۰


فصل دوم: بیمه و جبران خسارت بزه دیده ۵۶

مبحث اول : صنعت بیمه و جبران خسارتهای مادی


الف ) بیمه و جبران خسارتهای مادی ناشی از وقوع سرقت


ب) بیمه و جبران خسارتهای مادی ناشی از وقوع خیانت در امانت


ج ) بیمه و جبران خسارتهای مادی ناشی از وقوع حریق عمدی


د ) بیمه و جبران خسارتهای مادی ناشی از وقوع تخریب عمدی و

غیرعمدی


ه) بیمه و جبران خسارات عمدی ناشی از رانندگی ۶۴

و ) بیمه و جبران خسارتهای مادی ناشی از بی احتیاطی در رانندگی ۶۶

مبحث دوم : صنعت بیمه و جبران خسارتهای بدنی و جسمی


الف ) بیمه اجباری مسیولیت مدنی دارندگان و وسایل نقلیه موتوری زمینی ۶۹

ب ) جبران خسارات جسمی ناشی از قصور پزشکی و عدم رعایت نظامات۷۰

ج ) ایجاد صندوق تامین خسارتهای بدنی ۷۱

مبحث سوم : صنعت بیمه و جبران خسارتهای معنوی و روانی ۷۳

الف ) حمایتهای مالی و مادی ۸۰

ب ) حمایتهای حقوقی ۸۱

ج) حمایتهای اجتماعی ۸۲

د) حمایتهای عاطفی و روحی ۸۳

گفتار چهارم : صنعت بیمه و کارکردهای آن در نظام عدالت ترمیمی ۸۳

الف) مصالحه و سازش ۸۶

ب) رفع تعارض و تنش میان بزه دیده و بزهکار ۸۶

ج) موسسات بیمه به عنوان میانجی در فرآیند تحقق عدالت ترمیمی ۸۷

د)کاهش حجم مراجعه به مراجع قضایی ۸۸


فصل سوم : نقش بیمه در پیشگیری از جرم ۹۰

مبحث اول : بیمه و پیشگیری اجتماعی از جرم ۹۵

گفتار اول : تعریف و انواع پیشگیری اجتماعی ۹۵

گفتار دوم : نقش صنعت بیمه در تحقق پیشگیری اجتماعی ۹۷

الف) نقش بیمه در کاهش بیکاری و تاثیرات آن ۹۷

۱ ارایه خدمات در قالب بیمه های بیکاری ، از کار افتادگی ۱۰۰

۲ کاهش ریسک سرمایه گزاری ، حمایت از بازرگانان و افزایش

سطح اشتغال ۱۰۲

۳ صنعت بیمه به عنوان نهاد مالی در بازار سرمایه ۱۰۳

۴ نقش بیمه های اجباری در افزایش دفاتر نمایندگی بیمه و ایجاد

اشتغال ۱۰۴

ب) نقش بیمه در کاهش فقر و پیامدهای آن ۱۰۵

ج ) سایر کار کرد های بیمه در جهت پیشگیری اجتماعی از جرم ۱۱۰

۱ نقش بیمه کودکان باز مانده از زلزله در کاهش کودکان خیابانی ،

ولگرد ومتکدی ۱۱۰

۲ نقش بیمه نامه های مهریه و پیشگیری از آثار زیان بار طلاق

و وقوع جرایم اخلاقی ۱۱۱

۳ نقش بیمه در کاهش جرایم غیر عمد ناشی از رانندگی

و منازعات خیابانی ۱۱۲

۴ نقش بیمه عمر و افزایش سلامت در تحقق پیشگیری اجتماعی ۱۱۴

مبحث دوم : بیمه و پیشگیری وضعی از جرم ۱۱۶

گفتار اول : تعریف پیشگیری وضعی و اشکال آن ۱۱۶

۱ شیوه سنتی نظارت و کنترل ۱۱۹

۲ ایجاد حفاظت های فیزیکی و اقدام های مادی ۱۲۰

گفتار دوم : بیمه و پیشگیری وضعی ۱۲۲

الف : چگونگی اعمال پیشگیری وضعی از سوی بیمه ۱۲۲

۱ عدم پذیرش ریسک و رد پیشنهاد بیمه ۱۲۷

۲ افزایش ضریب فرانشیز قراردادبیمه ۱۲۸

۳ موکول نمودن انعقاد قراداد بیمه به اقدامات ایمنی ۱۲۹

۴ پیش بینی صدور مشروط قرارداد بیمه ۱۳۰

۵ افزایش سهم بیمه گزاردر تقبل خسارت بعد از وقوع خطر ۱۳۰

۶ مستثنی شدن بعضی از خطرات در شرایط عمومی بیمه نامه ها ۱۳۱

۷ کاهش نرخ بیمه و تخفیف ویژه ۱۳۳

ب) بیمه و پیشگیری وضعی از وقوع جرایم غیر عمدی ۱۳۵

مبحث سوم : بیمه و پیشگیری از تکرار جرم ۱۳۷

گفتار اول : نقش صنعت بیمه در اصلاح و تربیت مجرمین در راستای

پیشگیری از تکرار جرم ۱۳۸

الف ) اصلاح و تربیت ، ضمن اعمال کیفر ۱۳۹

ب ) اصلاح و تربیت در قالب اقدامات تامینی و تربیتی ۱۳۹

۱ ارایه بیمه های روان درمانی ۱۴۱

۲ ایجاد فرصتهای شغلی از سوی شرکتها بیمه ۱۴۱

ج ) اصلاح و تربیت از طریق راهکارهای نظام عدالت ترمیمی ۱۴۲

۱ میانجی گری شرکتهای بیمه ۱۴۳

۲ مددکاری بیمه ۱۴۳

گفتار دوم : نقش بیمه در جلوگیری از تکرار جرایم غیر عمدی ۱۴۴

۱ جلوگیری از بی مبالاتی و بی احتیاطی ۱۴۴

۲ لحاظ شرط افزایش حق بیمه در صورت ارتکاب مجدد جرم ۱۴۴

گفتار سوم : سایر کارکردهای صنعت بیمه در کاهش جرایم و

حبس زدایی: ۱۴۵

۱ نقش صنعت بیمه در حبس زدایی و کاهش جمعیت کیفری : ۱۴۵

۲ کارکردهای صنعت بیمه در جلوگیری از طرد بزهکاران از

جامعه : ۱۴۷

نتیجه گیری ۱۴۸

پیشنهادها ۱۵۰

فهرست منابع ۱۵۷

کلیدواژه ها

  • جبران خسارت
  • تامین اجتماعی
  • بازدارندگی
  • جلوگیری از جرم
  • صنعت بیمه
  • حقوق جزا
  • بیمه بازرگانی
  • بیمه
  • اهداف نظام حقوق کیفری