نقش قاضی در ایجاد قاعدۀ حقوقی با تأکید بر تحلیل هستی شناسانة هانس کلسن از قاعدۀ حقوقی
نقش قاضی در ایجاد قاعدۀ حقوقی با تأکید بر تحلیل هستی شناسانة هانس کلسن از قاعدۀ حقوقی نام مقاله ای از ولی الله چراغی و محمدرضا ویژه است که در دوره سه شماره دو فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.
چکیده
یکی از مؤلفههای سازندۀ نظام حقوقی، قاعدۀ حقوقی است و ایجاد آن از مباحث محوری تئوری حقوقی است. پویایی نظام حقوقی، به پویایی تولید قاعدۀ حقوقی بستگی دارد. مطابق نظریۀ کلسن، در بازسازی نظام حقوقی، قاضی نقش اساسی در ایجاد و اعمال قاعدۀ حقوقی دارد. پنج مشخصۀ اعتبار، وجود، نیروی الزامآور، پذیرش و اِعمال از مشخصات ذاتی قاعدۀ حقوقی هستند و اوصاف یاد شده، در تصمیمات قاضی به مثابۀ قاعدۀ حقوقی مؤثر است. مبنای مشروعیت تصمیمات قاضی، در ساختار سلسله مراتبی مدل کلسنی قرار دارد. از حیثِ مبنای مشروعیت، هیچ تفاوتی بین هنجارهای عام و هنجارهای خاص (تصمیمات قاضی) وجود ندارد. بر اساس نظریۀ بافت باز، در جایی که قاعدة حقوقی عام نامتعین است، تصمیم قاضی به عنوان قاعدۀ حقوقی مختومهکننده است.
کلیدواژهها
- نظام حقوقی
- هنجار
- قاعده
- اعتبار
- وجود
- مشروعیت
- قاضی
- کلسن