نقش محاکم بین المللی کیفری در توسعه ی حقوق بین الملل بشردوستانه
 | |
| عنوان | نقش محاکم بین المللی کیفری در توسعه ی حقوق بین الملل بشردوستانه |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | علی اکبر سیاپوش |
| استاد راهنما | ابراهیم بیگ زاده |
| استاد مشاور | محسن عبدالهی، سیدقاسم زمانی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۷ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
نقش محاکم بین المللی کیفری در توسعه ی حقوق بین الملل بشردوستانه عنوان رساله ای است که توسط علی اکبر سیاپوش، با راهنمایی ابراهیم بیگ زاده و با مشاوره محسن عبدالهی و سیدقاسم زمانی در سال ۱۳۹۷ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
چکیده
محاکم بین المللی نقشی غیر قابل انکار در توسعه ی نظام حقوق بین الملل ایفا می کنند. اما با آنکه وجود چنین نقشی مورد پذیرش همگان قرار دارد اما مباحث فراوانی درخصوص چگونگی ایفای این نقش و دامنه ی تاثیری که رویه ی محاکم بین المللی در نظام حقوق بین الملل داشته اند، میان صاحبنظران جریان دارد. این مساله درخصوص حقوق بین الملل بشردوستانه اهمیتی مضاعف داشته است چراکه به نظر می رسد تدوین قواعدی جدید در این حوزه از حقوق بین الملل به دلیل عدم توافق دولت ها بسیار دشوار می نماید و از دیگر سو وضعیت های مخاصمات مسلحانه مصایب فراوانی را در بخش های مختلفی از جهان به وجود آورده اند. مضافا آنکه نظام قواعد رفتاری در حقوق بین الملل بشر دوستانه در چارچوب قواعد نهادین حقوق بین المللی کیفری رشد و توسعه یافته است. نوشتار حاضر در بررسی نقش محاکم بین المللی کیفری به این پرسش اساسی پرداخته است که ایفای چنین نقشی از چه مولفه هایی ساختاری تاثیر می پذیر؟ و این مولفه ها چه آثار هنجاری را در رویه ی محاکم و قواعد حقوق بشر دوستانه در پی داشته اند؟ بررسی جایگاه محاکم بین المللی در جامعه ی بین المللی و ابزاری که این محاکم برای انجام کارکرد قضایی خود در اختیار دارند به روشن شدن نقش این محاکم در نظام مرجعیت حقوق بین الملل کمک می نماید. از آنجا که مرجعیت حقوقی در نظام حقوق بین الملل یک مرجعیت معنایی است، محاکم بین المللی کیفری در کانون مرجعیت معنایی قرار دارند لذا نقشی محوری در تبیین ارزش های اساسی حاکم بر جامعه ی بین الملی دارند. محاکم بین المللی کیفری از طریق توسعه ی معنایی که با توسل به اصول کلی حقوقی ایجاد کرده اند هم موجب توسعه ی حقوق بشردوستانه شده اند و هم تحولی ساختاری در حقوق بین الملل به سمت اساسی گرایی ایجاد نموده اند. مفهوم محوری در هر دو این تحولات اصل تناسب به عنوان اصل اساسی در حقوق بین الملل بشردوستانه و حقوق بین الملل است. این تحول ساختاری موجب شده است هم بستری برای رشد حقوق بین الملل عام فراهم شود و هم کالبدی برای آرمان بشریت تراشیده شود. با این حال ظرفیت های اصل تناسب برای یافتن یک راه حل حقوقی در قضایای دشوار نامحدود نیست.
ساختار و فهرست رساله
فهرست تفصیلی آغاز سخن
بخش یکم: مولفه های ساختاری موثر بر نقش محاکم بین المللی کیفری در توسعه حقوق بینالملل بشردوستانه
فصل یکم: منزلت محاکم بین المللی کیفری در سامانه ی حقوق بین الملل برای توسعه ی حقوق بین الملل بشر دوستانه
مبحث یکم: منزلت محاکم بین المللی کیفری در جامعه ی بین المللی
گفتار یکم: تشتت دیدگاه ها درخصوص ماهیت جامعه ی بین المللی
گفتار دوم: نقش ارزش در تعیین ماهیت جامعه ی بین المللی
بند یکم: تجلی ارزش در قالب اساسی گرایی
بند دوم: اساسی گرایی در حقوق بین الملل در معنی رویکرد به قانون اساسی جهانی
بند سوم: اساسی گرایی در حقوق بین الملل به مثابه ی فرآیند تعین حقوق اساسی جهانی
گفتار سوم: محاکم بین المللی کیفری به مثابه ی متولیان عینیت بخشی به ارزش ها در جامعه ی بین–المللی
مبحث دوم: کارکرد محاکم بین المللی کیفری به عنوان کانون مرجعیت حقوقی در جامعه ی بین المللی
گفتار یکم: مرجعیت حقوقی در حقوق بین الملل به عنوان مرجعیت معنایی
بند یکم: مرجعیت معنایی و رویکردهای حقوق عمومی در حقوق بین الملل
الف) رویکرد نهادگرایی
ب) رویکرد اساسی گرایی
ج) رویکرد حقوق اداری جهانی
بند دوم: معنی به مثابه ی گوهر اساسی در تعیین ماهیت مرجعیت در حقوق بین الملل
گفتار دوم: محاکم بین المللی کیفری به مثابه ی کانون مرجعیت معنایی در حقوق بین الملل
بند یکم: ساختار مرکز–پیرامون در سیستم سیاسی
الف) کارکرد قانونگذاری در سیستم سیاسی
ب) کارکرد دستگاه قضایی در سیستم سیاسی
ج) ویژگی های تمایز مرکز–پیرامون
بند دوم: کارکرد ویژه ی نهاد قضایی در فرآیند تعیین معنی
بند سوم: منزلت ویژه ی محاکم بین المللی کیفری در جامعه ی بین المللی به واسطه ی ماموریت ویژه ی آنها
الف) مبارزه با بیکیفرمانی و تحقق صلح به عنوان ماموریت ویژه محاکم بین المللی کیفری
ب) وجه ممیز ماموریت محاکم بین المللی کیفری از دیگر محاکم بین المللی
فصل دوم: ابزار محاکم بین المللی کیفری در سامانه ی حقوق بین الملل برای توسعه ی حقوق بین الملل بشردوستانه
مبحث یکم: متن حقوقی به مثابه ی ابزار محاکم بین المللی کیفری در توسعه ی حقوق بین الملل بشردوستانه
گفتار یکم: دیالکتیک متن در حقوق بین الملل
بند یکم: دیالکتیک متن تلاشی برای تسلط بر خصلت زبانی متن حقوقی
الف) متن حقوقی در میانه ی دو قطب فهم حقوقی و فهم سیاسی
ب) بینامتنی بودن متن حقوقی
بند دوم: دیالکتیک متن، تلاشی برای ادغام نظام مند قواعد حقوق بین الملل
گفتار دوم: ادغام نظام مند حقوق بین الملل در محاکم بین المللی کیفری
مبحث دوم: حوزه ی عمومی به مثابه ی ابزار محاکم بین المللی کیفری در توسعه ی حقوق بین الملل بشردوستانه
گفتار یکم: وجه آرمانی سیستم حقوق بین الملل به مثابه ی بستری برای رشد حوزه ی عمومی در جامعه ی بین المللی
بند یکم: بشریت در وجه آرمانی سیستم حقوق بین الملل کیفری
الف) تعریف آرمان
ب) آرمان بشریت
۱) جلوه ی نخست آرمان بشریت: تقسیم بندی جرایم بین المللی
۲) جلوه ی دوم آرمان بشریت: محدود کردن آزادی دولت
۳) جلوه ی سوم آرمان بشریت: منع بی کیفرمانی جنایات بین المللی
بند دوم: اثر آرمان بشریت در شناخت ساختار سیستم حقوق بین الملل کیفری
بند سوم: تلاقی کارکرد ارزش در سیستم و کارکرد نهاد قضایی در جامعه
گفتار دوم: سطوح مختلف تعهد در حقوق بین الملل بشردوستانه
بند یکم: طبع منحصر به فرد تعهدات حقوق بشر و بشر دوستانه
بند دوم: تبیین جایگاه یک تعهد با نقض آن تعهد
بند سوم: آرمان به عنوان معیاری کیفی در تمایز تعهدات
الف) کیفیت تعهدات در حوزه ی روابط قدرت
ب) کیفیت تعهدات در وجه سازمانی سیستم
ج) کیفیت تعهدات در وجه آرمانی سیستم
بخش دوم: توسعه ی حقوق بین الملل بشردوستانه توسط محاکم بین المللی کیفری از طریق توسعه ی معنایی
فصل یکم: اصول کلی حقوقی به عنوان هسته ی تحول و توسعه ی حقوق بین الملل
مبحث یکم: اصول کلی حقوقی به مثابه ی مولفه ی تحول ساختاری در نظام حقوقی
گفتار یکم: اصول حقوقی عامل پیوند ارزش و کنش
گفتار دوم: اصول کلی به مثابه ی الگوهای معنایی
گفتار سوم: ویژگی کلیت در اصول حقوقی
بند یکم: کلیت اصول حقوقی به مثابه ی عدم قطعیت مرجعیت حقوقی
بند دوم: کلیت اصول حقوقی به مثابه ی عمومیت نظام حقوقی
الف) کلیت به مثابه ی عمومیت
ب) کلیت به مثابه ی جهانشمولی
مبحث دوم: اصول کلی حقوقی مبین ساختار تحول در حقوق بین الملل
گفتار یکم: اصول کلی به مثابه ی عامل تفرق نظام حقوق بین الملل
گفتار دوم: اصول کلی به مثابه ی رشته ی پیوند میان خرده نظام ها
بند یکم: تهی بودن هدف اولیه
بند دوم: جهتمند بودن هدف اولیه
گفتار سوم: اصول کلی مبین هم نشینی زبانی
بند یکم: طبع دیالکتیکی اصول کلی
الف) نقش اصول کلی در دیالکتیک رویکردهای تفسیری
ب) ماهیت دیالکتیکی اصول کلی در توسعه ی معنایی نظام حقوقی
بند دوم: هم نشینی اصول کلی حقوقی به عنوان تناسب
فصل دوم: تناسب به مثابه ی مولفه ی اساسی در تحول ساختار حقوق بین الملل
مبحث یکم: پیشینه ی تاریخی مفهوم تناسب
گفتار یکم: تناسب در سنت حقوق اداری آلمان
گفتار دوم: تناسب در سنت حقوقی کامن لا
گفتار سوم: تناسب در حقوق بین الملل
مبحث دوم: تناسب در خرده نظام حقوق بین الملل بشردوستانه
گفتار یکم: تناسب به مثابه ی مولفه ی پیوند در نظام حقوق بین الملل
بند یکم: ماهیت تناسب
الف) عناصر متشکله ی تناسب
ب) تناسب به مثابه ی یک فرآیند
بند دوم: تعریف پیشنهادی برای تناسب
گفتار دوم: تناسب به مثابه ی جوهردرونی اصول حقوقی در خرده نظام ها
بند یکم: تناسب به مثابه ی معیار سلسله مراتب در حقوق بین الملل بشردوستانه
الف) اولویت تناسب در کلیت مفهوم مزیت نظامی
بند دوم: تناسب به مثابه ی اصل درونی در اصول بنیادین حقوق بشر دوستانه
گفتار سوم: تناسب به مثابه ی مولفه ی توسعه ی معنایی میان دو حوزه ی شناختی در حقوق بشردوستانه
بند یکم: پیوند دو حوزه ی معنایی در تعیین وصف مخاصمه
بند دوم: معیار پیوند با طرفهای مخاصمه: از ملیت تا قومیت
الف) تحولات رابطه ی میان غیرنظامیان و طرف های مخاصمه
۱) تحولات رابطه ی غیرنظامیان و طرفهای مخاصمه در دکترین کلاسیک حقوق بین الملل
۲) تحولات رابطه ی غیرنظامیان و طرفه ای مخاصمه در عصر تجدد
ب) رویه ی محاکم بین المللی
گفتار چهارم: تناسب به مثابه ی سنگ محکی در محدودیت های ناظر بر انتخاب ابزار و روش جنگی
بند یکم: تناسب به مثابه ی معیاری برای ارزیابی توجیه نظامی
بند دوم: تناسب در ارزیابی تبعیض آمیز بودن حملات
بند سوم: تناسب در فرآیند ارزیابی الگوی آتش
بند چهارم: تناسب در بررسی ویژگی های سلاح انتخاب شده برای حمله
بند پنجم: تناسب در ارزیابی ویژگی های خسارت
فرجام سخن
منابع
منابع فارسی
کتب
مقالات
پایان نامه ها
تقریرات
منابع خارجی
Books
Articles
journals
Judicial Precedents
Documents
کلیدواژه ها
- محاکم بین المللی کیفری
- حقوق بین الملل بشردوستانه
- حقوق بشر
- توسعه ی قضایی
- جامعه بین المللی