نقش نظام‌های انتخاباتی در مشارکت - پارلمانی زنان (مطالعۀ تطبیقی: افغانستان و ایران)
نقش نظام‌های انتخاباتی در مشارکت - پارلمانی زنان (مطالعۀ تطبیقی: افغانستان و ایران) نام مقاله ای از یونس فتحی و نصرت اله نبیل رحیمی است که در دوره هشتم شماره یک فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.
چکیده
مشارکت متوازن زن‌ها با مردان (در سیاست) یکی از اهداف بنیادین دموکراسی و حقوق بشر مدرن است. ازاینرو، در اسناد متعدد بینالمللی پیرامون رفع تبعیض در برابر زنان بحث شده و دولت‌ها را مکلف نموده تا در زمینه توانمندسازی سیاسی زنان تلاش نمایند. یکی از اقدمات مؤثر در زمینه توانمندسازی سیاسی زنان، تقویت مشارکت پارلمانی آنان است. درحالیکه میزان مشارکت پارلمانی زنان با سیستم حاکم بر انتخابات مجالس پیوند مستقیم دارد، وضعیت مشارکت پارلمانی زنان در کشورهای استفاده کننده از سیستم تناسبی در مقایسه با کشورهای پیروِ سیستم اکثریتی، بهتر و بیشتر است. در این مقاله با استفاده از روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و جمع‌آوری منابع به‌صورتِ کتابخانه‌ای تلاش شده تا تأثیر نظام‌های انتخاباتی در سطح مشارکت پارلمانی زنان در جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی افغانستان ارزیابی شود. ازاینرو، سؤال اساسی در این مقاله این است که، چه رابطه‌ای بین نوعِ نظام انتخاباتی و مشارکت پارلمانی زنان در پارلمان ایران و افغانستان وجود دارد؟ براساسِ نتایج حاصله از این پژوهش می‌توان گفت، میان نوع نظام انتخاباتی و وضعیت مشارکت پارلمانی زنان رابطه مستقیم وجود دارد؛ که مهمترین مصداق این ادعا وضعیت مشارکت پارلمان زنان در جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی افغانستان است. میزان مشارکت پارلمانی زنان در جمهوری اسلامی ایران بهدلیلِ استفاده از سیستم اکثریتی دو مرحله‌ای کمرنگ یا ضعیف است؛ به‌علاوه، در افغانستان نیز استفاده از سیستم تک رأی غیرقابل انتقال (سیستمی دارای هم‌پوشانی با خانواده اکثریتی) باعث شده تا وابستگی به سهمیه اختصاصی افزایش یابد.
کلیدواژه‌ها
- نظام های انتخاباتی
- مشارکت پارلمانی
- سهمیه اختصاصی
- جمهوری اسلامی افغانستان
- جمهوری اسلامی ایران