نقش و تاثیر اشتباه بر مسیولیت کیفری با رویکرد قانون مجازات اسلامی جدید

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
نقش و تاثیر اشتباه بر مسیولیت کیفری با رویکرد قانون مجازات اسلامی جدید
عنواننقش و تاثیر اشتباه بر مسیولیت کیفری با رویکرد قانون مجازات اسلامی جدید
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجومهسا اقنوم
استاد راهنمابهروز گلپایگانی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۴
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی



نقش و تاثیر اشتباه بر مسیولیت کیفری با رویکرد قانون مجازات اسلامی جدید عنوان پایان نامه ای است که توسط مهسا اقنوم، با راهنمایی بهروز گلپایگانی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

مسیولیت کیفری و ارکان تشکیل دهنده آن از جمله مسایل مهم و تاثیر گذار در حقوق کیفری عمومی به شمار می رود. به جهت همین اهمیت است که بررسی عوامل موثر بر مسیولیت کیفری، ضروری و نیازمند دقت و روشنگری می باشد. اشتباه نیز از جمله عوامل موثر بر مسیولیت کیفری بوده و به صورت نسبی، تحت شرایطی، موجب رفع یا تقلیل مسیولیت کیفری می باشد. به همین سبب روشن ساختن مباحث مربوط به آن و تعیین رویه ی مناسب و عادلانه در مواجهه با این مساله در آراء دادگاه ها امری لازم به نظر می ر سد. با تبیین مفهوم مسیولیت و ارکان لازم در تحقق مسیولیت کیفری، چون بلوغ، عقل، اختیار و علم و تقسیم بندی کلی اشتباه به حکمی و موضعی، همچنین بررسی شرایط تحقق، معافیت یا تقلیل مجازات و مسیولیت کیفری با توجه به قواعد فقهی موافق و مخالف با رافعیت اشتباه، چون قاعده ی درء و قاعده جهل به قانون رافع مسیولیت نمی باشد به بررسی و شناخت شرایطی می پردازیم که به اثبات یا نفی اهلیت جنایی مشتمل بر علم و اراده ی مرتکب عمل مجرمانه می پردازد. و آن گاه با توجه به زوایای روشن و گاه تیره و نامعلوم قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، به تحقق یا عدم تحقق مسیولیت، میزان و چگونی استیلای مجازات در رابطه با شخص مرتکب جرم به جهت اشتباه دست می یابیم.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ۱

مقدمه


۱)بیان مساله


۲)اهمیت موضوع


۳)اهداف تحقیق


۴)سوالات تحقیق


۵)سابقه ی تحقیق


۶)چهارچوب نظری تحقیق


بخش اول : مسیولیت کیفری و اشتباه از دیدگاه نظری و تیوری


فصل اول : مفهوم شناسی مسیولیت کیفری از دیدگاه نظری و تیوری


مبحث اول : مفهوم شناسی کلی مسیولیت کیفری ۸

گفتار اول : مسیولیت کیفری در لغت و اصطلاح


گفتار دوم : سابقه ی تاریخی مسیولیت


گفتار سوم : مسیولیت در نظام کیفری اسلام


مبحث دوم : شرایط عمومی مسیولیت کیفری در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲


گفتار اول : بلوغ


گفتار دوم : عقل


گفتار سوم : اختیار


گفتار چهارم : علم مرتکب جرم به ممنوعیت های قانونی


گفتار پنجم : احراز قصد مجرمانه از ناحیه ی مرتکب جرم عمدی


مبحث سوم : موقعیت خطای جزایی در اثبات مسیولیت کیفری


گفتار اول : خطای جزایی و رابطه ی سببیت در جرایم غیر عمدی


گفتار دوم : اثبات رابطه ی سببیت بین خطا و نتیجه ی حاصله


گفتار سوم : نظریات مربوط به نقش خطا در نتیجه ی مجرمانه


فصل دوم : مفهوم شناسی اشتباه از دیدگاه نظری و تیوری


مبحث اول : مفهوم اشتباه در فقه و حقوق ایران


گفتار اول : تعریف معنای لغوی اشتباه


گفتار دوم : تعریف معنای اصطلاحی اشتباه


گفتار سوم : مقایسه ی مفهوم جهل و اشتباه و مفاهیم مرتبط و مشابه آن دو


مبحث دوم : پیشینه ی تاریخی و اقسام اشتباه ۳۸

گفتار اول : تقابل علم و جهل و رویکرد تاریخی بر آن ۳۸

گفتار دوم : اقسام شبهه


گفتار سوم : شبهه در عناصر سه گانه جرم ۴۳

مبحث سوم : بررسی معنای معذوریت اشتباه


گفتار اول : بررسی و تحلیل معنای عذر


گفتار دوم : مفهوم احکام تکلیفی و وضعی و رابطه ی آن دو با یکدیگر ۴۹

گفتار سوم : موارد معذوریت جاهل و بررسی آن


بخش دوم : مباحث عملی و کاربردی تاثیر اشتباه بر مسیولیت کیفری ۵۴

فصل اول : عوامل کاهش و معافیت از مسیولیت کیفری


مبحث اول : عوامل تام از بین برنده ی مسیولیت کیفری


گفتار اول : جنون


گفتار دوم : اجبار و اکراه


گفتار سوم : کودکی


مبحث دوم : علل نسبی رافع مسیولیت کیفری


گفتار اول : مستی


گفتار دوم : خواب و بیهوشی


گفتار سوم : اشتباه


مبحث سوم : موجبات معافیت از مسیولیت کیفری


گفتار اول : مسیولیت کیفری از نظر اسلام


گفتار دوم : موجبات معافیت از مسیولیت کیفری در مورد اشتباه از نظر اسلام


گفتار سوم : موجبات معافیت از مسیولیت کیفری در قانون مصوب ۱۳۹۲


فصل دوم : تاثیر اشتباه بر اراده و اعمال حقوقی فرد


مبحث اول : تاثیر جهل و اشتباه بر اراده در روند صدور فعل


گفتار اول : جایگاه اشتباه در سیر مراحل اراده


گفتار دوم : تاثیر اشتباه بر اراده ی باطنی و ظاهری ۸۴

گفتار سوم : اشتباه در بیان و اعمال اراده


مبحث دوم : مستندات معذوریت فرد مرتکب اشتباه و جاهل در فقه و علم اصول ۸۷

گفتار اول : قلمرو قاعده ی درء در شبهات


گفتار دوم : حدیث رفع و قلمرو آن


گفتار سوم : تحلیل قواعد قبح عقاب بلابیان و اصالت البرایت


مبحث سوم : مستندات عدم معذوریت فرد مرتکب اشتباه و جاهل در فقه و علم اصول و جمع بندی ادله ۹۵

گفتار اول : قاعده ی وجوب تعلم احکام وعدم رفع مسیولیت به جهت جهل به قانون


گفتار دوم : قاعده ی اشتراک احکام میان عالم و جاهل ۱۰۴

گفتار سوم : جمع بندی میان دو دسته از ادله و نتیجه گیری


مبحث چهارم : اشتباه در امور کیفری


گفتار اول : قلمرو تاثیر اشتباه بر مسیولیت کیفری


گفتار دوم : ضابطه در تحقق اشتباه ۱۰۹

گفتار سوم : تاثیر اشتباه بر مسیولیت کیفری


نتیجه گیری


فهرست منابع ۱۱۵

چکیده

کلیدواژه ها

  • اشتباه (حقوق)
  • مسیولیت کیفری
  • قاعده درء
  • جهل به قانون رافع مسیولیت نیست
  • قانون مجازات اسلامی
  • مسیولیت(حقوقی)
  • جهل
  • جرم (رفتار انسان)
  • مجازات