نقش پادشاه در نصب و عزل رئیس‌الوزرا و وزرا در حقوق اساسی مشروطه
نقش پادشاه در نصب و عزل رئیس‌الوزرا و وزرا در حقوق اساسی مشروطه نام مقاله ای از سید ناصر سلطانی بوده که در شماره دوم دوره پانزدهم (تابستان 1402) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.
چکیده
از سال‌های پیش از پیروزی مشروطیت شاه در انتخاب صدراعظم و وزرای دولت نقش داشت و آن نقش در قوانین اساسی مشروطیت نیز بازتاب یافت. در حکومت مشروطه که پارلمان به‌عنوان نهادی که می‌بایست بر کارهای قوه مجریه نظارت کند نقش فعالی داشت و از سوی دیگر در حکومت مشروطه پادشاه غیرمسئول بود که می‌بایست از حکومت کردن فاصله می‌گرفت و به سلطنت کردن قناعت می‌کرد. با وجود این، نهاد سلطنت با پیشینه‌ای که در ایران داشت به سادگی تن به چنین وضعی نمی‌داد و می‌کوشید تا با تفسیر متفاوتی از قانون اساسی تفوق سیاسی خود را حفظ کند. این موضوع از دوره قاجار تا پهلوی اول و سپس در پهلوی دوم و حتی پس از آن تحولاتی را از سر گذراند. هدف این مقاله نشان دادن وجود چنین سابقه‌ای در حقوق اساسی ایران است و پرسش محوری آن، نشان دادن موارد و مصادیق نقش شخص اول مملکت در انتخاب مقام‌های قوه مجریه است. یافته‌های اسنادی این مقاله نقش شخص اول مملکت را در انتخاب وزرا و رئیس‌الوزرا ثابت می‌کند. دشواری مواجهه با چنین موضوعی در نظام حقوق موضوعه آنگاه معلوم می‌شود که در عمل سیاسی از چنین رویه‌هایی آثاری منتج می‌شود. هر یک از این دوره‌ها در این مقاله بحث و بررسی خواهد شد.
کلید واژه ها
- انتخاب وزرا
- حقوق اساسی نانوشته
- سنن پارلمانی
- فترت