هم‌افزایی دیوان بین‌المللی کیفری و سازوکارهای منطقه‌ای برای مقابله با بی‌کیفری
هم‌افزایی دیوان بین‌المللی کیفری و سازوکارهای منطقه‌ای برای مقابله با بی‌کیفری نام مقاله ای است از هاله حسینی اکبر نژاد که در شماره دو دوره پنجاه و یک (تابستان 1400) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
عدالت کیفری بین‌المللی به‌عنوان یکی از اهداف بنیادین جامعۀ بین‌المللی مطرح است که در سطوح مختلف بین‌المللی، منطقه‌ای و ملی در جهت تحقق آن اهتمام می‌گردد. البته در سطح منطقه‌ای قدری جدیدتر، تحرکاتی برای مقابله با بی‌کیفری دیده می‌شود که این روند درآفریقا در مقایسه با آسیا و آمریکا، با تأسیس دیوان کیفری آفریقایی سرعت بیشتری داشته است. نکتۀ مهم ارزیابی ضرورت و تأثیرگذاری اقدامات منطقه‌ای برای مقابله با بی‌کیفری است و اینکه آیا الگوی سازوکارهای منطقه‌ای در مورد نظارت بر هجارهای حقوق بشری، در اجرای عدالت کیفری بین‌المللی نیز می‌تواند کاربرد داشته باشد یا خیر. همچنین نحوۀ تعامل و ارتباط مراجع قضایی (یا شبه‌قضایی) منطقه‌ای با سایر محاکم کیفری به‌خصوص دیوان بین‌المللی کیفری به‌عنوان یک چالش حقوقی جدی مطرح است، زیرا اصل صلاحیت تکمیلی در اساسنامۀ رم، ناظر بر اعمال صلاحیت دیوان در صورت عدم تمایل یا ناتوانی دادگاه‌های ملی در تعقیب جرائم مشمول صلاحیت دیوان است، حال سؤال کلیدی آن است که آیا این مقرره ناظر بر دادگاه‌های منطقه‌ای نیز است. پاسخ به این مسئله نیازمند درک صحیح از رابطۀ حقوقی میان دولت‌ها و دادگاه‌های منطقه‌ای و اعمال اصول ناظر بر تفسیر معاهدات مندرج در کنوانسیون وین 1969 است.
کلیدواژه‌ها
- بی کیفری
- دیوان بین المللی کیفری
- صلاحیت تکمیلی
- نهاد های منطقه ای