واکاوی انتقادی ماهیت جایفه و نافذه در فقه و قانون مجازات اسلامی
واکاوی انتقادی ماهیت جایفه و نافذه در فقه و قانون مجازات اسلامی عنوان رساله ای است که توسط طه زرگریان، با راهنمایی مجید قورچی بیگی و با مشاوره اعظم مهدوی پور و حمید صدیقی آخا در سال ۱۳۹۷ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | واکاوی انتقادی ماهیت جایفه و نافذه در فقه و قانون مجازات اسلامی |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | طه زرگریان |
| استاد راهنما | مجید قورچی بیگی |
| استاد مشاور | اعظم مهدوی پور، حمید صدیقی آخا |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۷ |
| دانشگاه | دانشگاه خوارزمی |
چکیده
قانونگذار طی مواد ۷۱۱ ق.م.ا و ۷۱۲ ق.م.ا به تعریف جایفه و طی ماده ۷۱۳ ق.م.ا به تعریف نافذه پرداخته و به بیان احکام و آثار آنها اقدام کرده است. گزارش های موجود از پرونده های جزایی در رویه قضایی بیانگر سوالات، ابهامات و تعارضات فراوان درباره جایفه و نافذه است. اشکالات مذکور به چگونگی وضع قوانین جایفه و نافذه بازمی گردد. با مداقه در مواد مورد نظر معلوم می شود ماهیت جایفه و نافذه آنچنان که صحیح است از فقه جزایی در قانون منعکس نشده است. محل ایجاد جراحات، ویژگی های آلت جارحه، کیفیت نفوذ آلت جارحه در محل جراحات سه عنصر شناخت ماهیت جایفه و نافذه هستند که مقنن در شناخت هر سه ناقص عمل کرده است. مسایل موجود درباره ارزیابی دیه در فروض خاص جایفه و نافذه عبارتند از دیه در فرض ایجاد آسیب های متعدد ضمن جایفه و نافذه، میزان دیه در فرض ورود و خروج آلت جارحه از دو طرف جوف، چگونگی تقسیم دیه نافذه میان زن و مرد. سه مسیله مذکور از خلاءها و تعارضات قانون مجازات محسوب می شوند. در رساله حاضر تلاش شده است مبتنی بر روش توصیفی– تحلیلی به نقد و بررسی آراء صاحب نظران فقه و حقوق پرداخته شود. نتایج این بررسی ها عبارت است از اینکه جراحت جایفه صرفا با نفوذ آلت جارحه خاص به سه محلِ حفره قفسه سینه، حفره شکمی و حفره لگنی قابل تحقق است. همچنین محل جراحت نافذه محدود به اعضایی است که غیر جوف بوده و دیه آن اعضاء یا بیش از یک دهم دیه کامل است یا دیه آنها کمتر از صد دینار است. لازم است آلت جارحه در هر دو جراحت متصف به ویژگی های خاص باشد. در کیفیت نفوذ آلت جارحه شرط است که آلت جارحه از خارج جوف، جرح پوستی ایجاد کرده و به داخل جوف نفوذ کند. همچنین در مورد نافذه لازم است آلت جارحه از طریق شکافتن پوست و گوشتِ یک طرف عضو مورد نظر به باطن محل جرح نفوذ کرده تا اینکه گوشت و پوست طرف دیگر همان عضو را بشکافد. همچنین نتایج ارزیابی دیه در فروض خاص عبارتند از اینکه اصل اولی در محاسبه دیه هر آسیب ایجاد شده ضمن جایفه و نافذه بر پایه تعددد دیات است مگر آنکه تمام شرایط تداخل دیات موجود باشد. میزان دیه ورود و خروج آلت جارحه از جوف بدن به میزان ۴۳۳ دینار و یک سوم دینار است. دیه نافذه به میزان ۱۰۰ دینار میان مرد و زن مساوی است. شیوه مباحثِ طرح شده در رساله پیش رو به نحوی است که در پایان بررسی ها، اصلاح مواد مورد نظر پیشنهاد می شود.
ساختار و فهرست رساله
فهرست اجمالی مطالب مقدمه
بخش اول: جایفه: تبیین عناصر ماهوی و ارزیابی دیه
فصل اول: تبیین عناصر ماهوی جراحت جایفه
مبحث اول: چهارچوب مفهومی و تعیین محل جرح
مبحث دوم: ویژگی ها و کیفیتت آلت جارحه در جراحت جایفه
فصل دوم: ارزیابی دیه در شکاف دو طرف جوف و آسیب اعضای داخلی
مبحث اول: میزان دیه شکافته شدن دو طرف جوف
مبحث دوم: ارزیابی دیه در فرض آسیب اعضای داخلی
بخش دوم: نافذه: تبیین عناصر ماهوی و ارزیابی دیه
فصل اول: تبیین عناصر ماهوی نافذه
مبحث اول: چهارچوب مفهومی و تعیین محل جرح
مبحث دوم: ویژگی ها و کیفیت آلت جارحه در جراحت نافذه
فصل دوم: توزیع دیه نافذه و ارزیابی آن در فرض آسیب استخوانی
مبحث اول: کیفیت توزیع دیه نافذه زنان و مردان
مبحث دوم: ارزیابی تعدد یا تداخل دیات در فرض آسیب های استخوانی
نتایج
توضیحات
فهرست منابع
فهرست تفصیلی مقدمه
۱– بیان مسیله
۲– سوالات
۳– فرضیه ها
۴– اهداف تحقیق
۵– اهمیت و ضرورت بررسی موضوع
۶– پیشینه تحقیق
۷– روش تحقیق
۸– نوآوری های تحقیق
۹– ساماندهی مطالب تحقیق
۱۰– تعریف عملیاتی اصطلاحات
بخش اول: جایفه: تبیین عناصر ماهوی و ارزیابی دیه
فصل اول: تبیین عناصر ماهوی جراحت جایفه
مبحث اول: چهارچوب مفهومی و تعیین محل جرح
گفتار اول: مفهوم شناسی جایفه
بند اول: جایفه در لغت
بند دوم: جایفه در کلام فقهای فریقین
بند سوم: جایگاه جایفه در روایات اسلامی
گفتار دوم: ارزیابی محل جایفه در بدن
بند اول: محل جایفه در روایات فریقین
بند دوم: محل جایفه در فقه فریقین
بند سوم: شیوه های فقهی برای تعیین محل جایفه
مبحث دوم: ویژگی ها و کیفیتت آلت جارحه در جراحت جایفه
گفتار اول: ارزیابی ویژگی آلت جارحه در تحقق جایفه
بند اول: بیان دیدگاه ها پیرامون ویژگی آلت جارحه
بند دوم: ویژگی آلت جارحه بر اساس روایات جایفه
بند سوم: ویژگی آلت جارحه بر اساس ملاک تحقق جایفه
گفتار دوم: ارزیابی کیفیت ایجاد جایفه ناظر بر آلت جارحه
بند اول: شرطیت ایجاد جرح از طریق آلت جارحه
بند دوم: شرطیت نوع ورودآلت جارحه به جوف
بند سوم: کیفیت تحقق جایفه ناظر بر میزان نفوذ آلت جارحه
فصل دوم: ارزیابی دیه در شکاف دو طرف جوف و آسیب اعضای داخلی
مبحث اول: میزان دیه شکافته شدن دو طرف جوف
گفتار اول: ماهیت شناسی شکافته شدن دو طرف جوف
بند اول: دیدگاه ها
بند دوم: ادله و ارزیابی
گفتار دوم: ارزیابی کیفیت شکافتن دو طرف جوف بر اساس روایت ظریف
بند اول: بخش اول روایت ظریف(و إِنْ نفذتْ یا و إِنْ نقِب)
بند دوم: بخش دوم روایت ظریف(مِن الْجانِبیْنِ کِلیْهِما بِرمْیه اوْ طعْنه)
بند سوم: بخش سوم روایت ظریف(وقعتْ فِی الصِفاقِ یا وقعتْ فِی الشقاقِ)
مبحث دوم: ارزیابی دیه در فرض آسیب اعضای داخلی
گفتار اول: تداخل و تعدد دیات در فقه و قانون مجازات اسلامی
بند اول: تداخل و تعدد دیات در فقه جزایی
بند دوم: تداخل و تعدد دیات در قانون مجازات اسلامی
گفتار دوم: ارزیابی دیه آسیب اعضای داخلی
بند اول: ضربه واحد صدمات متعدد در عرض یکدیگر (فرض حیات مجنی علیه)
بند دوم: ضربه واحد صدمات متعدد در طول یکدیگر(فرض حیات مجنی علیه)
بخش دوم: نافذه: تبیین عناصر ماهوی و ارزیابی دیه
فصل اول: تبیین عناصر ماهوی نافذه
مبحث اول: چهارچوب مفهومی و تعیین محل جرح
گفتار اول: مفهوم شناسی نافذه
بند اول: نافذه در لغت
بند دوم: جایگاه نافذه در روایات
بند سوم: تعریف نافذه در فقه
گفتار دوم: ارزیابی محل ایجاد جراحت نافذه در بدن
بند اول: محل جراحت نافذه در روایات
بند دوم: محل جراحت نافذه در کلام فقها
مبحث دوم: ویژگی ها و کیفیت آلت جارحه در جراحت نافذه
گفتار اول: ویژگی های خاص آلت جارحه در جراحت نافذه
بند اول: آلت جراحت نافذه در روایات
بند دوم: آلت جراحت نافذه در کلام فقها
گفتار دوم: کیفیت میزان نفوذ آلات جارحه در جراحت نافذه
بند اول: دیدگاه ها
بند دوم: ارزیابی ادله
نتایج
توضیحات
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- جراحت
- جایفه
- نافذه
- دیه
- قانون مجازات اسلامی