پیشگیری اجتماعی متناسب با آزادی فردی؛ با تاکید بر آموزش و پرورش

عنوان	پیشگیری اجتماعی متناسب با آزادی فردی؛ با تاکید بر آموزش و پرورش
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	ابراهیم مالک فارسانی
استاد راهنما	سعید قماشی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه کاشان

پیشگیری اجتماعی متناسب با آزادی فردی؛ با تاکید بر آموزش و پرورش عنوان رساله ای است که توسط ابراهیم مالک فارسانی، با راهنمایی سعید قماشی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری دانشگاه کاشان دفاع گردید.

چکیده

آزادی فردی یکی از حقوق اساسی و بنیادین انسان محسوب می گردد، انسان موجودی است اجتماعی و ناگزیر به زندگی جمعی می باشد و اما همین زندگی اجتماعی نیازمند برقراری مقرراتی است که در تقابل با آزادی فردی بوده و چالش های مختلفی را در پی خواهد داشت. از جمله این موارد، اقدامات پیشگیری اجتماعی از جرم است. اعمال تدابیر پیشگیری اجتماعی از جرم توسط نهادهای متولی، مستلزم دخل و تصرف در شخصیت، عقاید و باورها، عواطف و احساسات و افکار افراد می باشد که این موضوع ممکن است در تقابل با آزادی فردی و کرامت انسانی و اصول بنیادین آن قرار گیرد و نهایتا سبب سلب و تحدید آزادی فردی شود. اما با توجه به آن که پیشگیری اجتماعی از جرم و آزادی فردی، دو مقوله ناگسستنی هستند، متناسب سازی بین این دو در راستای جلوگیری از سلب و تحدید آزادی فردی، از ضروریات این امر می باشد. بر همین اساس، مسیله اصلی تحقیق، شناسایی راهکارهایی است که بتوان بین تدابیر پیشگیری اجتماعی از جرم و آزادی فردی تناسب ایجاد نمود. خط مشی روش شناختی و روش انجام تحقیق با توجه به ماهیت موضوع، اهداف و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و به صورت توصیفی–تحلیلی است، که در این راه با استفاده از ابزار فیش برداری از منابع مکتوب و استفاده از سایت های اینترنتی به گردآوری اطلاعات اقدام شده است. یافته های تحقیق نشان از آن دارد که، هر چند در اکثر موارد اتخاذ تدابیر پیشگیری اجتماعی از جرم در جامعه، سلب و تحدید آزادی افراد را در پی دارد، اما باید گفت همه حقوق قابلیت سلب و تحدید را ندارند. این حقوق در دو دسته حقوق ذاتی و اکتسابی قرار دارند که دسته اول به هیچ وجهی قابل سلب و تحدید نمی باشد، اما دسته دوم در راستای زندگی جمعی و منافع عمومی قابلیت سلب و تحدید را دارند. اگرچه لازم است در این خصوص بین اقدامات پیشگیری اجتماعی از جرم و آزادی فردی با اتخاذ راهکارهایی از جمله آموزش تفکر انتقادی، تقویت روحیه پرسشگری و...تناسب سازی صورت گیرد تا قانون گذار نتواند به راحتی و به بهانه اقدامات پیشگیری اجتماعی از جرم، آزادی افراد را سلب و یا محدود نماید

ساختار و فهرست رساله

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

کلیات

۱–مقدمه

۲–بیان مسیله

۳–پیشینه تحقیق

۴–اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

۵–اهداف

–هدف اصلی

–اهداف فرعی

۶–سوالات تحقیق

سوال اصلی

سوال های فرعی

۷–روش تحقیق

۸–سازمان دهی تحقیق

بخش اول: مفاهیم و ارکان پیشگیری اجتماعی از جرم و آزادی فردی فصل اول: مفهوم شناسی و ارکان پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۱–مفهوم شناسی

۱–۱–۱–آزادی

۱–۱–۲–کرامت انسانی

۱–۱–۳– پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۱–۴–آموزش و پرورش

۱–۱–۵–سیاست جنایی

۱–۱–۶–تربیت شهروندی

۱–۲–پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۲–۱–ارکان پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۲–۱–۱–فرهنگ

۱–۲–۱–۲–اقتصاد و پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۲–۱–۲–۱–اقتصاد

۱–۲–۱–۲–۲–فقر

۱–۲–۱–۳–دولت

۱–۲–۲–نهادهای متولی در امر پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۲–۲–۱–قوه مقننه ۵۰ ۱–۲–۲–۲–قوه قضاییه

۱–۲–۲–۳–قوه مجریه

۱–۲–۲–۴–صدا و سیما

۱–۲–۲–۵–نظام آموزشی

۱–۲–۲–۶–خانواده

۱–۲–۲–۷–سازمان های مردم نهاد

فصل دوم: مفهوم شناسی و ارکان آزادی فردی

۲–۱–چیستی آزادی فردی

۲–۱–۱–بسترهای اصل تضمین حقوق و آزادی های فردی

۲–۱–۱–۱–اعتقاد عمومی به اصل حقوق و آزادی های فردی

۲–۱–۱–۲–التزام عملی دولت در تضمین حقوق و آزادی فردی

۲–۱–۲–تضمینات آزادی های فردی

۲–۱–۲–۱–نفس وجود قانون اساسی

۲–۱–۲–۲–اصل حاکمیت قانون

۲–۱–۲–۳–اصل تفکیک قوا

۲–۱–۳–مصادیق آزادی های فردی در ارتباط با پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۳–۱–حقوق و آزادی های جسمی

۲–۱–۳–۲–آزادی های مربوط به اندیشه و بیان

۲–۲–عدالت

۲–۲–۱–ارتباط آزادی با عدالت

۲–۲–۲–عقاید حاکم بر آزادی و عدالت

۲–۲–۳–جدال و تقابل عدالت و آزادی

۲–۲–۳–۱–تضعیف آزادی به بهانه عدالت در اندیشه مارکسیستی

۲–۲–۳–۲–تضعیف عدالت به بهانه آزادی در اندیشه لیبرالیستی

۲–۳–حق بر حریم خصوصی

۲–۳–۱–ارزش های اخلاقی

۲–۳–۲–تحدید اختیارات دولت

۲–۳–۳–حفظ کرامت انسانی

۲–۳–۴–قاعده تسلیط

۲–۳–۵–قاعده صحت و اصل اباحه

۲–۳–۶–قاعده احترام به مال مردم

بخش دوم: پیامدهای تقابل پیشگیری اجتماعی از جرم با آزادی فردی؛ شناسایی چالش ها و ارایه راهکارها فصل اول: سلب و محدودیت آزادی افراد در تقابل با تدابیر پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۱–اصول انسانی غیرقابل سلب و تحدید در پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۲–مبانی نظری و عملی حاکم بر اصول انسانی قابل سلب و تحدید در پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۲–۱–مبانی نظری سلب و محدودیت آزادی افراد در پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۲–۱–۱–اصل ضرر (عدم ضرر)

۱–۲–۱–۲–اصل ضرورت

۱–۲–۱–۳–اصل اخلاق گرایی قانونی

۱–۲–۱–۴–اصل رفاه

۱–۲–۱–۵–اصل پدرسالاری حقوقی

۱–۲–۱–۶–اصل حاکمیت قانون

۱–۲–۲–مبانی عملی سلب و محدودیت آزادی افراد در پیشگیری اجتماعی از جرم

۱–۲–۲–۱–نظم عمومی

۱–۲–۲–۲–مصلحت اجتماعی

۱–۲–۲–۳–آزادی شهروندان

۱–۲–۲–۴–امنیت جامعه

فصل دوم: چالش های پیشگیری اجتماعی از جرم در تقابل با آزادی های فردی و راهکارهای متناسب سازی آن ها

۲–۱–چالش های پیشگیری اجتماعی از جرم در تقابل با آزادی های فردی

۲–۱–۱–چالش های نظام آموزشی در راستای پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۱–۱–عدم بهره گیری از دبیران متخصص در آموزش و پرورش

۲–۱–۱–۲–به روز نبودن منابع آموزشی با حقایق جامعه

۲–۱–۱–۳–جهانی شدن نظام آموزش و پرورش

۲–۱–۱–۴–عدم توجه به امر به معروف و نهی از منکر در آموزش و پرورش

۲–۱–۲–چالش های خانواده و پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۲–۱–عدم اعتمادسازی بین والدین و فرزندان

۲–۱–۲–۲–وجود نظام پدرسالاری در خانواده ها

۲–۱–۲–۳–تعارض بین خانواده و نظام آموزشی

۲–۱–۲–۴–عدم شخصیت سازی فرزندان در خانواده ها

۲–۱–۳–چالش های قوه مقننه و در اتخاذ اقدامات پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۳–۱–عدم توجه به فرهنگ های مختلف در تدوین برنامه های پیشگیری از جرم

۲–۱–۳–۲–فقدان مرجع واحد متولی امر تنقیح قانون پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۳–۳–وضع قوانین و مقررات متعدد در امر پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۳–۴–فقدان ضمانت اجرای متناسب با آزادی افراد در مقررات پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۴–چالش های قضاییه در امر پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۴–۱–ناسازگاری برخی از اقدامات پیشگیری از جرم با مصادیق آزادی فردی

۲–۱–۴–۲–مغفول ماندن نقش سایر دستگاهها در زمینه آزادیهای فردی در پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۴–۳–عدم وجود ابزارهای پیشگیری از جرم در چارچوب قوه قضاییه در جهت تضمین آزادی افراد

۲–۱–۵–چالش های قوه مجریه در امر پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۵–۱–عدم تعامل خانواده و پلیس

۲–۱–۵–۲–عدم توجه به بسترهای حاکم بر جامعه در راستای اتخاذ تدابیر پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۵–۳–عدم توجه دستگاه های دولتی به بحث آزادی فردی در اجرای تدبیرهای پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۶–چالش های صدا و سیما در راستای اعمال تدبیرهای پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۱–۶–۱–عدم شناخت مخاطب در تعیین برنامه های آموزشی

۲–۱–۶–۲–ضعف در محتوای برنامه های آموزشی صدا و سیما

۲–۱–۶–۳–عدم توجه به سواد رسانه ای مخاطب

۲–۲– راهکارهای برون رفت از چالش های پیشگیری اجتماعی از جرم در تقابل با آزادی فردی با استفاده از اصول تربیت شهروندی

۲–۲–۱–رفع چالش های نظام آموزشی؛ در راستای پیشگیری اجتماعی از جرم متناسب با آزادی فردی

۲–۲–۱–۱–بهره گیری از دبیران و معلمان متخصص

۲–۲–۱–۲–به روز ساختن منابع آموزشی با حقایق جامعه

۲–۲–۱–۳–جهانی شدن نظام آموزش و پرورش

۲–۲–۱–۴–توجه به امر به معروف و نهی از منکر در آموزش و پرورش

۲–۲–۲–رفع چالش های خانواده؛ در راستای پیشگیری اجتماعی از جرم متناسب با آزادی فردی

۲–۲–۲–۱– اعتمادسازی بین والدین و فرزندان

۲–۲–۲–۲– تقلیل از نظام پدرسالاری و برابری افراد در خانواده

۲–۲–۲–۳– تعامل خانواده و نظام آموزشی

۲–۲–۲–۴– توجه به شخصیت و شخصیت سازی فرزندان در خانواده ها

۲–۲–۳– رفع چالش های قوه مقننه؛ در راستای پیشگیری اجتماعی از جرم متناسب با آزادی فردی

۲–۲–۳–۱– توجه به فرهنگ های مختلف در برنامه های پیشگیری از جرم

۲–۲–۳–۲–پیش بینی مرجع واحد متولی امر تنقیح قانون در راستای اتخاذ تدابیر پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۲–۳–۳–وضع قوانین و مقررات یکپارچه و جامع در امر پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۲–۳–۴–وضع ضمانت اجرای مناسب در مقررات پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۲–۴– رفع چالش های قوه قضاییه؛ در راستای پیشگیری اجتماعی از جرم متناسب با آزادی فردی

۲–۲–۴–۱–ایجاد سازگاری و تعامل بین مصادیق آزادی با اقدامات پیشگیری از جرم

۲–۲–۴–۲–تقویت نقش سایر دستگاهها در زمینه آزادیهای فردی در پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۲–۴–۳–پیش بینی ابزارهای پیشگیری از جرم در اختیار قوه قضاییه

۲–۲–۵– رفع چالش های قوه مجریه؛ در راستای پیشگیری اجتماعی از جرم متناسب با آزادی فردی

۲–۲–۵–۱–بهبود تعامل خانواده و پلیس

۲–۱–۵–۲– توجه به بسترهای حاکم بر جامعه در راستای اتخاذ تدابیر پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۲–۵–۳–تقویت عملکرد و تعامل دستگاه های دولتی در امر پیشگیری اجتماعی از جرم متناسب با آزادی فردی

۲–۲–۶– رفع چالش های صدا و سیما؛ در راستای پیشگیری اجتماعی از جرم متناسب با آزادی فردی

۲–۲–۶–۱– شناخت مخاطب در تعیین برنامه های آموزشی صدا و سیما

۲–۲–۶–۱–۱–نیازسنجی جامعه و مخاطب

۲–۲–۶–۱–۲–تبیین کیستی مخاطب

۲–۲–۶–۱–۳–تعیین نیاز و مصلحت مخاطب

۲–۲–۶–۲–تقویت محتوای برنامه های آموزشی صدا و سیما

۲–۲–۶–۳– ارتقای سواد رسانه ای مخاطب در برنامه های پیشگیری اجتماعی از جرم

۲–۳–راهکارهای متناسب سازی تدابیر پیشگیری اجتماعی از جرم با آزادی فردی

۲–۳–۱–تعلیم و تربیت سوال محور

۲–۳–۲–آموزش تفکر انتقادی

۲–۳–۳–تقویت روحیه پرسشگری

۲–۳–۴–تقویت و ایجاد روحیه خلاقیت و ابتکار در افراد

۲–۳–۵–آموزش و ارتقای سطح آگاهی عمومی

۲–۳–۶–ارتقاء مشارکت مدنی

۲–۳–۷–تقویت مسیولیت پذیری در افراد در زندگی جمعی

نتیجه گیری

پیشنهادها

منابع

کلیدواژه ها

• آزادی فردی
• لیبرالیسم