پیشگیری از جرایم حکومتی در پرتو مولفه های حکمرانی خوب
 | |
| عنوان | پیشگیری از جرایم حکومتی در پرتو مولفه های حکمرانی خوب |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | نبی اله غلامی |
| استاد راهنما | حسین غلامی |
| استاد مشاور | حسنعلی موذن زادگان، علی حسین نجفی ابرندآبادی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
پیشگیری از جرایم حکومتی در پرتو مولفه های حکمرانی خوب عنوان رساله ای است که توسط نبی اله غلامی، با راهنمایی حسین غلامی و با مشاوره حسنعلی موذن زادگان و علی حسین نجفی ابرندآبادی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
به رغم وجود اختلاف در تعریف جرم حکومتی، و با پذیرش اینکه تعاریف مختلف ارایه شده از این مفهوم، هریک دارای محدودیت ها و مزیت هایی هستند، می توان جرم حکومتی را انحراف سازمانی حکومت که مستلزم نقض حقوق بشر است تعریف کرد. منظور از انحراف در این تعریف، تعریف رایج از انحراف در ادبیات مربوط به برچسب زنی است و منظور از حقوق بشر نیز، نه صرفا حقوق مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر یا سایر اسناد بین المللی و ملی، بلکه منظور هر حقی است که انسان به ماهو انسان از آن برخوردار می باشد. با توجه به گستردگی حیطه ی جرم حکومتی و کثرت بزه دیدگان ناشی از آن، پیشگیری (کنترل) از ارتکاب جرایم حکومتی و جرایم حکومت، حتی در زمانی که رفتارهای آسیب های حکومت ذیل عنوان جرم حکومتی مطرح نبودند نیز مطمح نظر جرم شناسان، جامعه شناسان و سایر اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی قرار داشته است. در این راستا نیز راهکارهایی نظیر کنترل نهادهای جرم زای حکومت، نظارت داخلی و خارجی، پیگرد کیفری و مواردی از دست به عنوان راهکارهای پیشگیرانه برای کنترل جرایم حکومتی مطرح شده اند. در نوشتار حاضر با توجه به جامعیت و شمول حکمرانی خوب و مولفه های آن، این نظریه به عنوان الگویی ارایه شده است که با جبران ضعف های رویکردها و راهکارهای پیشین، تا حد زیادی قادر به پیشگیری از جرایم حکومتی می باشد. از این با در نظر گرفتن الگوی پیشگیری کنشی– واکنشی و نیز الگوی پیشگیری نخستین، دومین و سومین، و با بررسی نظرات مطروحه در حیطه ی حکمرانی خوب، ومولفه های آن ذیل سه عنوان کلی مولفه های کنشگرانه، پایشگرانه و واکنشگرانه طبقه بندی شده، و ضمن بررسی ارتباط وجود یا فقدان هر یک از این مولفه ها با وقوع جرایم حکومتی، مهم ترین راهکارهای پیشگیری از وقوع جرایم حکومتی با کاربست هر کدام از آن ها بیان شده است. به علاوه مهمترین چالشهای مرتبط با هر کدام از این مولفه ها نیز به اختصار مورد بحث و بررسی قرار داده شده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که فقدان مولفه های حکمرانی خوب منجر به مشروعیت زدایی از حکومت، تشکیل حکومتهای غیردموکراتیک و توتالیتر، اتلاف منابع، فقدان بهره روی، عدم پاسخگویی و مسیولیت پذیری حکومت و ... می شوند که هر کدام از این عوامل می توانند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بسترساز وقوع جرایم حکومتی شوند. همچنین اِعمال مولفه های حکمرانی خوب، با افزایش بهره روی، ایجاد شفافیت، افزایش مشارکت جامعه مدنی و شهروندان، و ... منجر به شکل گیری حکومت های کارا، موثر، مسیولیت پذیر، پاسخگو، دموکراتیک و ... شده که کارکردهای پیشگیرانه ای در زمینه ی جرایم حکومتی دارند.
ساختار و فهرست رساله
فهرست مطالب مقدمه
بیان مسیله
پیشینه ی پژوهش
اهداف پژوهش
اهداف اصلی
اهداف فرعی
سوالات پژوهش
سوالات اصلی
سوالات فرعی
فرضیه های پژوهش
فرضیه های اصلی
فرضیه های فرعی
روش شناسی پژوهش
ساماندهی پژوهش
موانع و مقتضیات پژوهش
فصل تمهیداتی
مبحث اول: مفهوم جرم در رویکرد جرم حکومتی
گفتار اول: جرم در مفهوم حقوقی
گفتار دوم: جرم در مفهوم جرم شناختی
گفتار سوم: جرم در مفهوم آسیب اجتماعی شناسی
میحث دوم: رویکرد تلفیقی به مفهوم جرم، مستندات و آثار آن در حیطه پیشگیری از جرایم حکومتی
گفتار اول: رویکرد تلفیقی به مفهوم جرم حکومتی
گفتار دوم: مستندات رویکرد تلفیقی به جرم حکومتی
گفتار سوم: آثار رویکرد تلفیقی به جرم بر پیشگیری از جرم حکومتی
مبحث سوم: رویکردهای موجود در خصوص پیشگیری از جرم حکومتی
گفتار اول: رویکرد روانشناختی
گفتار دوم: رویکرد کنترل نهادهای جرم زای حکومت
گفتار سوم: رویکرد شش عاملی گرابوسکی
گفتار چهارم: رویکرد جامعه ی مدنی روث و فردریکس
مبحث چهارم: حکمرانی خوب، تعریف و مولفه ها
گفتار اول: تعریف
گفتار دوم: مولفه ها
گفتار سوم: دلایل انتخاب رویکرد حکمرانی خوب در پیشگیری از جرایم حکومتی
بند اول: خواستگاه تیوریک حکمرانی خوب
بند دوم: دلالت مفهومی
بند سوم: عینیت گرایی
بند چهارم: راهبرد مداری و ارایه ی رهنمودهای اجرایی
فصل اول:پیشگیری از جرایم حکومتی در پرتو اصول کنشگرانه ی حکمرانی خوب ۵۰ مبحث اول: بهره وری و پیشگیری از جرایم حکومتی
گفتار اول: مفهوم شناسی بهره وری و ارتباط آن با جرایم حکومتی
بند اول: مفهوم شناسی بهره وری
الف: اثربخشی
ب: کارایی
ج: بهره وری
بند دوم: ارتباط بهرهوری با جرایم حکومتی
الف: فقدان بهره وری و تک محصولی شدن اقتصاد
ب: فقدان بهره وری و تخریب محیط زیست
د: فقدان بهره وری و شکل گیری آسیب های اجتماعی
ه: فقدان بهرهروی و مخاطرات طبیعی
گفتار دوم: پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق بهره وری
بند اول: وجود اثربخشی و ایجاد جامعه ی مبتنی بر اجماع
بند دوم: بهره وری و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان
بند سوم: بهره وری و پیشگیری از انحراف سازمانی حکومت
بند چهارم: بهره وری و پیشگیری از سرخوردگی ساختاری جامعه
بند پنجم: بهره وری و امکان فراهم کردن نیازهای آتی نسل ها
بند ششم: بهره روی و پیشگیری از جرایم جهانی شدن
گفتار سوم: چالش های پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق بهره وری
بند اول: کیفی بودن اثربخشی و دشواری تبیین آن به صورت کمی
بند دوم: وابستگی مولفه های اثربخشی به ماهیت و ساختار نظام سیاسی حاکم
بند سوم: وابستگی اثربخشی به فرهنگ رایج حاکم بر جوامع
بند چهارم: تاثیرپذیری کارایی از ساختار اقتصادی حکومت
مبحث دوم: حکومت قانون و پیشگیری از جرایم حکومتی
گفتار اول: حکومت قانون و پیشگیری از جرایم حکومتی
بند اول: مفهوم شناسی حکومت قانون
بند دوم: ارتباط حکومت قانون با جرایم حکومتی
الف: فقدان حکومت قانون و نقض حقوق اقلیت ها
ب: فقدان حکومت قانون و نقض حریم خصوصی
ج فقدان حکومت قانون و فردگرایی در تدوین قوانین
گفتار دوم: پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق حکومت قانون
بند اول: حکومت قانون و پیشگیری از جرایم پلیسی حکومت
بند دوم: حکومت قانون و پیشگیری از جرایم قضایی حکومت
بند سوم: حکومت قانون و تحقق برابری
بند چهارم: حکومت قانون و کنترل نهادهای جرم زای حکومت
بند پنجم: حکومت قانون و تحقق حقوق بنیادین شهروندان
گفتار سوم: چالش های پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق حکومت قانون
بند اول: تحول پذیری مفهوم قوانین مبتنی بر هنجار در گذر زمان
بند دوم: قانون گرایی افراطی
بند سوم: انتزاعی بودن مفهوم حکومت قانون
جمع بندی و نتیجه گیری فصل اول
فصل دوم:پیشگیری از جرایم حکومتی در پرتو اصول پایشگرانه ی حکمرانی خوب
مبحث اول: شفافیت و پیشگیری از جرایم حکومتی
گفتار اول: مفهوم شناسی شفافیت و ارتباط آن با جرایم حکومتی
بند اول: مفهوم شناسی شفافیت
بند دوم: ارتباط شفافیت با جرایم حکومتی
الف: فقدان شفافیت و وقوع جرایم اقتصادی حکومتی
ب: فقدان شفافیت و وقوع جرایم پلیسی– اطلاعاتی حکومتی
گفتار دوم: پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق شفافیت
بند اول: اعلامیه منافع یا دارایی مقامات
بند دوم: در دسترس بودن ریز هزینه های حکومت و نهادهای حکومتی
بند سوم: اعلام علنی قراردادها و تصمیمات حکومتی
بند چهارم: مشخص کردن نظرات فردی تصمیم گیران در تصمیمات حکومتی
بند پنجم: شفافیت در بودجه
بند ششم: شفافیت در هدایا
گفتار سوم: چالش های پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق شفافیت
بند اول: استفاده ابزاری از شفافیت تحت عنوان افشاگری
بند دوم: آمار سازی
بند سوم: چالش های سیاسی و امنیتی
مبحث دوم: مشارکت و پیشگیری از جرایم حکومتی
گفتار اول: مفهوم شناسی مشارکت و ارتباط آن با جرایم حکومتی
بند اول: مفهوم شناسی مشارکت
بند دوم: ارتباط مشارکت با جرایم حکومتی
الف: فقدان مشارکت و شکل گیری حکومت های مریدپرور
ب: فقدان مشارکت و شکل گیری حکومت های پدرمیراثی
ج: فقدان مشارکت و شکل گیری حکومت های دزدسالار
گفتار دوم: پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق مشارکت
بند اول: فرایندهای مشارکت مردم در پیشگیری از جرایم حکومتی
الف مشارکت شهروندان در تشخیص مشکلات
ب مشارکت شهروندان در ارایه راهکارها
ج مشارکت شهروندان در اجراء
د مشارکت شهروندان در نظارت بر حسن اجراء
بند دوم: گونه های مشارکت شهروندان در پیشگیری از جرایم حکومتی
الف: مشارکت سیاسی
ب: مشارکت اقتصادی
بند سوم: ماهیت مشارکت و پیشگیری از جرایم حکومتی
الف: مشارکت ایجابی و پیشگیری از جرایم حکومتی
ب: مشارکت سلبی و پیشگیری از جرایم حکومتی
۱ فقدان مشارکت و پیشگیری از جرایم حکومتی
۱–۱ کمونیسم و پیشگیری از جرایم حکومتی
۲–۱ دولت جهانی و پیشگیری از جرایم حکومتی
۳–۱ حکومت کمینه (کوچک مقیاس) و پیشگیری از جرایم حکومتی
۴–۱ لیبرتاریانیسم و پیشگیری از جرایم حکومتی
۱–۵ آنارشیسم و پیشگیری از جرایم حکومتی
۲ تخاصم با حکومت و پیشگیری از جرایم حکومتی (انقلاب)
۲–۱ تخاصم مسلحانه با حکومت و پیشگیری از جرایم حکومتی
۲–۲ تخاصم مدنی و پیشگیری از جرایم حکومتی
گفتار سوم: چالش های پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق مشارکت
بند اول: ایجاد بستر برای وقوع جرایم حکومت– شرکت
بند دوم: تضعیف حکومت مرکزی
جمع بندی و نتیجه گیری فصل دوم
فصل سوم:پیشگیری از جرایم حکومتی در پرتو اصول واکنشگرانه ی حکمرانی خوب
مبحث اول: پاسخگویی و پیشگیری از جرایم حکومتی
گفتار اول: مفهوم شناسی پاسخگویی و ارتباط آن با جرایم حکومتی
بند اول: افزایش ناکارآمدی اداری و بوروکراسی های زاید
بند دوم: توسعه دامنه اختیارات و مسیولیت های حکومت و عدم تامین مطالبات مردم
بند سوم: انجام برخی وظایف غیر ذاتی
گفتار دوم: پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق پاسخگویی
بند اول: کارکردهای پاسخگویی در پیشگیری از جرایم حکومتی
الف: پاسخگویی به عنوان ابزار کنترل قدرت
ب: پاسخگویی به عنوان تضمین استفاده صحیح از منابع عمومی
ج: پاسخگویی ابزاری برای بهبود خدمات حکومتی
بند دوم: پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق الگوهای پاسخگویی
الف: پاسخگویی سیاسی و پیشگیری از جرایم حکومتی
ب: پاسخگویی قانونی و پیشگیری از جرایم حکومتی
ج: پاسخگویی سازمانی و پیشگیری از جرایم حکومتی
د: پاسخگویی اجتماعی (عمومی) و پیشگیری از جرایم حکومتی
بند سوم: پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق نهادهای کنشگر در حکمرانی
الف: پاسخگویی به جامعه مدنی و پیشگیری از جرایم حکومتی
ب: پاسخگویی به نهادهای حاکمیتی و پیشگیری از جرایم حکومتی
ج: پاسخگویی به نهادهای فراملی و پیشگیری از جرایم حکومتی
گفتار سوم: چالش های پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق پاسخگویی
بند اول: ضعف در مطالبه گری در جوامع فاقد جامعه مدنی قوی
بند دوم: عدم تمایل حکومت ها به پاسخگویی
بند سوم: پاسخگویی به مثابه پوپولیسم
بند چهارم: تعارض پاسخگویی داخلی به تعهدات بین المللی
بند پنجم: پاسخگویی و تعارض وظایف
بند ششم: فقدان مرجع پاسخگو کنندهی حکومت ها
مبحث دوم: مسیولیت پذیری و پیشگیری از جرایم حکومتی
گفتار اول: مفهوم شناسی مسیولیتپذیری و ارتباط آن با جرایم حکومتی
گفتار دوم: پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق مسیولیت پذیری
بند اول: مسیولیت حقوقی حکومت و پیشگیری از جرایم حکومتی
الف: مسیولیت مدنی حکومت و پیشگیری از جرایم حکومتی
ب: مسیولیت کیفری حکومت و پیشگیری از جرایم حکومتی
۱ مسیولیت انحصاری مقامات حکومتی
۲ مسیولیت انحصاری حکومت
بند دوم: مسیولیت سیاسی حکومت و پیشگیری از جرایم حکومتی
الف: هشدار
ب: تحریم
ج: اخراج
د: مداخلات بشردوستانه نظامی
گفتار سوم: چالش های پیشگیری از جرایم حکومتی از طریق مسیولیت پذیری
بند اول: فقدان پذیرش مسیولیت کیفری حکومت ها (در عرصه داخلی و بین المللی)
بند دوم: مسیولیت حکومت ها به مثابه ابزار فشار بر حکومت های ضعیف
بند سوم: مسیولیت حکومت ها به مثابه ابزار فشار بر شهروندان
بند چهارم: ایجاد حس انتقام جویی در نسل های آتی
جمع بندی و نتیجه گیری فصل سوم
نتیجه گیری
منابع
فارسی
کتاب ها
مقالات
پایاننامه ها و رساله ها
انگلیسی
کتاب ها
مقالات
سایتها و منابع بر خط
کلیدواژه ها
- حکمرانی خوب
- جرم حکومتی
- آسیب