چارچوب هنجاری نظام بینالملل حقوق بشر و بشردوستانه
این مقاله نام مقاله ای از جمشید ممتاز و ناصر قربان نیا است که در دوره صفر شماره دهم فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.
چکیده
یکی از پرسشهای مطرح در حوزه مباحث حقوق بشر و بشردوستانه این است که آیا این دو نظام به نحو مشابهی خالق یا بیانگر حق برای اشخاص انسانی هستند یا نه؟
چنین ادعا شده است که حقوق بشردوستانه، بر خلاف حقوق بشر، به انسان‌ها حقوق واقعی اعطا نمی‌کند. بی شک نظام بینالملل حقوق بشر، عهده دار بیان و تأکید بر حق‌های انسان‌هاست.
در نظام بینالملل حقوق بشر اشخاص، صاحب حق به شمار می‌روند. این ایده که نظام حقوق بشر بیانگر و گاه اعطا کننده حق به انسان‌هاست، این تفسیر مضیق از متون حقوق بشری را مردود می‌سازد که هر دولتی موظف است منحصراً حقوق بشر را نسبت به اتباع خود رعایت کند. اما آیا به موجب حقوق بشردوستانه انسان‌ها صاحب حق محسوب می‌شوند؟
در این مقاله با بررسی اسناد بین‌المللی و دیدگاه‌های عالمان حقوق، ضمن تأکید بر این که در چارچوب هنجاری طراحی شده در دو نظام برای تأمین یک هدف، تفاوتی مهم وجود دارد، این نکته را روشن خواهیم کرد که بر اساس حقوق بشردوستانه مدرن باید انسان‌ها را صاحب حق تلقی کرد، چنان‌که بر پایه حقوق کلاسیک مخاصمات مسلحانه نیز از تعهدات مصرح، وجود حق برای اشخاص تحت حمایت قابل استنباط است.
کلیدواژه ها
- حق
- دارنده حق
- نظام حقوق بشر
- حقوق بشر دوستانه
- چهارچوب هنجاری