چالش عدالت و کارایی در گفتمان مدیریت‌گرایی کیفری با تأکید بر حقوق ایران
چالش عدالت و کارایی در گفتمان مدیریت‌گرایی کیفری با تأکید بر حقوق ایران نام مقاله ای از راضیه قاسمی کهریزسنگی و محمد فرجیها که در شماره نهم (تابستان 1394) نشریه آموزه های حقوق کیفری منتشر شده است.
چکیده
نظام‌های عدالت کیفری، ساختارهای سازمانی پیچیده با اهداف و کاربردهایی چندگانه‌اند که در دهه‌های اخیر با چالش‌هایی عمیق روبه‌رو شده‌اند. این چالش‌ها از یک‌سو نتیجۀ ناکارایی، هزینه‌های هنگفت و اطالۀ دادرسی است و از سوی دیگر، به بحران «مشروعیت» و بی‌اعتمادی مردم به نهادهای عدالت کیفری بازمی‌گردد. مدیریت‌گرایی سازوکاری است مدرن برای پاسخ به مشکلات حوزۀ خدمات عمومی که با بهره‌گیری از شیوه‌های بخش خصوصی، بر آموزه‌های مشتری‌مداری، ارزیابی و مدیریت عملکرد، تدوین استانداردهای شفاف عملکرد و... تأکید دارد و در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاریِ عدالت کیفری اصلاحاتی قابل توجه و بنیادین را بنا نهاده است. لکن تعمق در پیامدها و جلوه‌های مدیریت‌گرایی، حاکی از چالش‌های نظری و عملیِ توجه‌برانگیزی در عرصۀ مداخلات کیفری است. یکی از این چالش‌ها چالش عدالت کیفری و کارایی است.
هدف از این مقاله ترسیم ابعاد نظری و عملیِ چالش مذکور در نظام‌های قضایی است که با تکیه بر روشِ تحلیل اسناد و قوانین موجود بدان می‌پردازد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که تأکید بر افزایشِ خروجی‌ها، مختومه‌محوری و آمارگرایی که بارزترین نمادهای کارایی‌اند، هرچند در ظاهرْ منجر به افزایش تعداد پرونده‌هایِ بسته شده است، افزایشِ دقت و کیفیت در رسیدگی‌های قضایی را به دست نداده است.
کلیدواژه‌ها
- نظام عدالت کیفری
- مدیریت‌گرایی
- عدالت
- کارایی
- بهره‌وری