چالش های حق بر آموزش مذهبی کودکان در ایران و اسناد بین المللی

عنوان	چالش های حق بر آموزش مذهبی کودکان در ایران و اسناد بین المللی
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	اسماعیل یخکشی فر
استاد راهنما	عسکر جلالیان
استاد مشاور	مجتبی بابایی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	مرکز تحصیلات تکمیلی

چالش های حق بر آموزش مذهبی کودکان در ایران و اسناد بین المللی عنوان رساله ای است که توسط اسماعیل یخکشی فر، با راهنمایی عسکر جلالیان و با مشاوره مجتبی بابایی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری مرکز تحصیلات تکمیلی دفاع گردید.

چکیده

حق بر آموزش مذهبی کودکان به عنوان یکی از زیرمجموعه های حق بر آزادی مذهب به صورت خاص و حق آزادی بیان به صورت عام در قوانین داخلی و بین المللی به رسمیت شناخته شده است. در حقوق ایران نیز حق بر آموزش مذهبی در چارچوب مذاهب به رسمیت شناخته شده و نیز عدم تعارض با مذهب تشیع اثنی عشری، ... مورد شناسایی قرار گرفته است. اما در حقوق بین الملل ، حق بر آموزش مذهبی برخلاف حقوق ایران به صورت مضیق شناسایی نشده است و دامنه وسیع تری را شامل می شود. نتیجه تحقیق حاضر که با رویکرد توصیفی – تحلیلی صورت پذیرفته است و در مقابل این سوال اصلی صورت گرفته است که حق بر آموزش مذهبی کودکان در حقوق ایران و حقوق بین الملل چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند بدین صورت است که حق بر آموزش مذهبی کودکان در حقوق ایران نسبت به حقوق بین الملل در فلسفه این حق، مبانی آن ، منابع آن ، حدود و وسعت این حق ، مسیولیت آموزش مذهبی کودکان در حقوق اسلام نسبت به حقوق بین الملل دارای تفاوت های اساسی است و این موضع موجب ایجاد چالش های جدی در تطابق میان حق بر آموزش مذهبی در حقوق ایران و حقوق بین الملل شده است ضمن این که می توان چالش های دیگری هم چون عدم وجود ضمانت اجرای این حق در حقوق بین الملل اشاره داشت.

ساختار و فهرست رساله

فهرست مطالب چکیده

فصل اول: کلیات پژوهش ( طرح تحقیق )

مقدمه

گفتار اول– بیان مساله

گفتار دوم– اهمیت و ضرورت انجام تحقیق و پژوهش

گفتار سوم– کاربردهای متصور از تحقیق و مراجع استفاده کننده از نتیجه رساله

گفتار چهارم– پیشینه وسابقه تحقیقات و پژوهش

گفتار پنجم– اهداف تحقیق

گفتار ششم– فرضیه ها یا سوالات تحقیق

گفتار هفتم– جنبه نوآوری پژوهش

گفتار هشتم– روش انجام تحقیق

گفتار نهم– ساماندهی پژوهش

فصل دوم: کلیات ، مبانی و مفاهیم آموزش و تربیت کودکان

مقدمه

گفتار اول – مفاهیم تحقیق

مبحث اول – مفهوم تربیت

مبحث دوم : حق بر آموزش مذهبی کودکان و ارتباط آن با حق آزادی مذهب

مبحث سوم – نظام تربیتی در حوزه دینی

مبحث چهارم – تعریف آموزش از منظر حقوق بین الملل

مبحث پنجم – مفهوم حقوق کودک

گفتار دوم – پیشینه حق بر آموزش مذهبی کودکان در نظام بین المللی حقوق بشر

گفتار سوم – ویژگی های حق بر آموزش مذهبی کودکان در حقوق بین الملل

مبحث اول – وجود داشتن :

مبحث دوم– دسترس پذیری

مبحث سوم– انطباق پذیری

مبحث چهارم– مقبول بودن :

مبحث پنجم– تدریجی بودن

گفتار چهارم – مراحل مختلف آموزش و پرورش با تاکید بر آموزش مذهبی کودکان

مبحث اول – آموزش ابتدایی با تاکید بر آموزش مذهبی کودکان :

مبحث دوم – آموزش متوسطه با تاکید بر آموزش مذهبی کودکان

مبحث سوم– آموزش عالی با تاکید بر حق آموزش مذهبی کودکان

مبحث چهارم– آموزش از راه دور و آموزش مذهبی کودکان :

گفتار پنجم – دیدگاه های حاکم بر حق آموزش مذهبی کودکان

مبحث اول– دیدگاه حقوق طبیعی

مبحث دوم – دیدگاه فمنیستی

مبحث سوم – آموزش مذهبی کودکان از نگاه آموزه های اسلامی

بند اول – مهم ترین ویژگی های نظام آموزش مذهبی اسلامی

بند دوم – حقوق کودک در نظام حقوق اسلام

گفتار ششم– نسبی یا جهان شمول بودن حق بر آموزش مذهبی کودکان با توجه به موازین حقوق بشری

مبحث اول – جهان شمولی حق بر آموزش مذهبی کودکان

مبحث دوم – نسبی گرایی حق برآموزش مذهبی کودکان

مبحث سوم – حق بر آموزش کودکان و جهان شمولی نسبی گرا

فصل سوم: حق بر آموزش مذهبی کودکان در نظام حقوقی ایران

مقدمه

گفتار اول – پیشینه نظام آموزش و پرورش در ایران و نظام حقوقی اسلام

مبحث اول– پیشینه نظام آموزش و پرورش در ایران

مبحث دوم – کودکان و آموزش پرورش در ایران

مبحث سوم– آموزش و پرورش در نظام حقوقی اسلام

مبحث چهارم – وضعیت کودکان پس از اسلام

گفتار دوم – قوانین جمهوری اسلامی ایران ناظر بر حق بر آموزش مذهبی کودکان

مبحث اول– قانون اساسی و حق بر آموزش مذهبی کودکان

مبحث دوم– اسناد بالادستی ناظر بر آموزش مذهبی کودکان در جمهوری اسلامی ایران

مبحث سوم– قوانین عادی ناظر بر حق بر آموزش مذهبی کودکان در جمهوری اسلامی ایران

مبحث چهارم–قانون حمایت از کودکان و نوجوانان

مبحث پنجم–سند ۲۰۳۰ آموزشی یونسکو

مبحث ششم –اهداف اصلی توسعه پایدار

مبحث هفتم – آیین نامه های ناظر بر حق بر آموزش مذهبی کودکان در جمهوری اسلامی ایران

گفتار سوم – اصول حق بر آموزش مذهبی کودکان در نظام حقوقی ایران

مبحث اول– اصل منع تبعیض :

مبحث دوم– اصل عدالت آموزشی

فصل چهارم: حق بر آموزش مذهبی در اسناد حقوقی بین المللی

مقدمه

گفتار اول –اسناد بین الملل خاص حقوق بشری در ارتباط با حقوق کودکان

مبحث اول – کنوانسیون حقوق کودک و پروتکل های آن

مبحث دوم– اصلاحیه کنوانسیون حقوق کودک موضوع قطعنامه شماره ۱۵۵/۵۰/الف سازمان ملل متحد

مبحث سوم – اعلامیه حقوق کودک ژنو ۱۹۲۴

مبحث چهارم– اعلامیه جهانی حقوق کودک موضوع قطعنامه ( XIV ) ۱۳۸۶ مجمع عمومی سازمان ملل متحد مصوب

نوامبر ۱۹۵۹

مبحث پنجم – کنوانسیون ممنوعیت و اقدام فوری برای محو بدترین اشکال کار کودک مصوب ۱۹۹۹

مبحث ششم –پروتکل های اختیاری کنوانسیون حقوق کودک

مبحث هفتم – اعلامیه حقوق روانی کودک ۱۹۷۹

مبحث هشتم– چارچوب بین المللی حق بر آموزش

گفتار دوم – اسناد بین الملل عام حقوق بشری در ارتباط با حقوق کودکان

مبحث اول – منشور ملل متحد مصوب

ژوین ۱۹۴۵

مبحث دوم – اعلامیه مربوط به استفاده از پیشرفت در زمینه علم و فناوری به نفع صلح و برای مصلحت نوع بشر مصوب ۱۹۷۵

مبحث سوم – اعلامیه جهانی درباره ژنوم انسانی و حقوق بشر مصوب ۱۹۹۷

مبحث چهارم – اعلامیه کنفرانس توسعه اجتماعی مصوب ۱۹۹۵

مبحث پنجم – اعلامیه کنفرانس جهانی زن ( پکن سپتامبر ۱۹۹۵ )

مبحث ششم – اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب دهم دسامبر ۱۹۴۸

مبحث هفتم – اعلامیه کنفرانس جهانی حقوق بشر مصوب ژوین ۱۹۹۳ وین

مبحث هشتم – کنفرانس جهانی آموزش حقوق بشر و اطلاعات عمومی

مبحث نهم – از قرارداد بین المللی گمرکی ورود موقت وسایل تعلیم و تربیت مصوب ۱۹۷۰ میلادی

مبحث دهم – موافقت نامه تاسیس مقر بین سازمان اسلامی آموزشی ، علمی و فرهنگی (آیسیسکو) و جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۰۰۳

مبحث یازدهم – رهنمودهای سازمان ملل متحد برای پیشگیری از بزهکاری نوجوانان ( رهنمودهای ریاض ۱۹۹۰میلادی )

مبحث دوازدهم – صندوق بین المللی کودکان سازمان ملل متحد(یونیسف)

مبحث سیزدهم – دفتر توسعه سازمان ملل متحد UNDP

مبحث چهاردهم – حق بر آموزش در اعلامیه ( بیانیه / منشور ) جهانی حقوق بشر ۱۹۴۸

مبحث پانزدهم – حق بر آموزش در میثاق بین المللی حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ۱۹۶۶

مبحث شانزدهم – میثاق بین المللی مدنی و سیاسی سازمان ملل متحد مصوب

دسامبر ۱۹۶۶

مبحث هفدهم –پروتکل اختیاری میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب

دسامبر ۱۹۶۶

مبحث هجدهم – حق برآموزش در کنواسیون عدم تبعیض در آموزش مصوب سال ۱۹۶۰

مبحث نوزدهم –حق بر آموزش و کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان مصوب سال ۱۹۷۹

مبحث بیستم – اصول استاندارد درباره برابرسازی فرصت ها برای معلولین ( قطعنامه شماره ۹۶/۴۸ مجمع عمومی سازمان ملل مصوب

دسامبر ۱۹۹۳ )

گفتار سوم – اسناد منطقه ای حقوق بشر

مبحث اول – حق برآموزش از منظر کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و آزادی های اساسی مصوب سال ۱۹۴۹

بند اول – حق برآموزش از منظر منشور اجتماعی اروپا مصوب سال ۱۹۶۵

بند دوم – اسناد و رویه قضایی حقوق بشری اروپایی

الف – رویه قضایی دادگاه اروپایی حقوق بشر

ب – کنوانسیون اروپایی فرزندخواندگی

مبحث دوم – حق برآموزش از منظرکنوانسیون آمریکایی حقوق بشر مصوب سال ۱۹۶۹

بند اول – اسناد

بند دوم – رویه قضایی

مبحث سوم – حق بر آموزش از منظر منشور آفریقایی حقوق بشر و خلق ها مصوب سال ۱۹۸۱

بند اول – حق بر آموزش از منظر منشور آفریقایی حقوق و رفاه کودک مصوب سال ۱۹۹۰

بند دوم–حق بر آموزش از منظر اعلامیه قاهره ( موسوم به اعلامیه اسلامی حقوق بشر ) مصوب سال ۱۹۹۰

بند سوم – اعلامیه حقوق بشر اسلامی

گفتار چهارم – موافقت نامه های دو جانبه در ارتباط با حق برآموزش حقوق کودک

فصل پنجم: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش

مقدمه

گفتار اول – تفاوت های موجود بین نظام ملی آموزش مذهبی و اسناد حقوق بین الملل

مبحث اول– از لحاظ مبانی آموزش

مبحث دوم– تساوی جنسیتی

مبحث سوم– از نظر نقش و اثر خانواده در آموزش

مبحث چهارم– از لحاظ فلسفه

گفتار دوم – ضعف های نظام ملی آموزش مذهبی نسبت به اسناد حقوقی بین المللی

مبحث اول– عدم استفاده از برخی ظرفیت های مثبت اسناد آموزشی بین المللی

مبحث دوم– عدم برابری کیفیت آموزش مذهبی در مرکز و شهرستان ها

مبحث سوم– ضعف موجود در التزامات حق بر آموزش مذهبی در اسناد ملی

مبحث چهارم – الزامات حق بر آموزش در اسناد بین الملل

گفتار سوم – ضعف اسناد حقوقی بین المللی در زمینه آموزش مذهبی نسبت به نظام ملی آموزش مذهبی

مبحث اول – عدم وجود ضمانت اجراء برای نقض حق بر آموزش مذهبی در اسناد بین المللی

مبحث دوم – عدم الزام آور بودن

مبحث سوم: ابهام در بسیاری از مفاهیم مطروحه آموزشی مذهبی در اسناد حقوق بین الملل

مبحث چهارم – سیاسی کردن بسیاری از مفاهیم حقوقی آموزش مذهبی در اسناد بین المللی

مبحث پنجم – تفاوت ها و اختلافات حقوق کودک در قرآن با کنوانسیون حقوق کودک

مبحث ششم – عملکرد دولت ایران

مبحث هفتم – آموزش بهداشت جنسی

مبحث هشتم – فراهم کردن فرصت های تحصیلی با کیفیت بالا

تنبیه بدنی

مبحث نهم – بازداشتن اطفال از آموزش و تحصیل

مبحث دهم – اقسام آموزش

مبحث یازدهم – چالش های حقوق کودک در ایران

مبحث دوازدهم – نظام حقوقی ناظر بر اجرای حق بر آموزش در حقوق بین الملل و حقوق ایران

نتیجه گیری و پیشنهادها

فهرست منابع و مآخذ

الف – منابع فارسی

کتب ؛

مقالات ؛

رساله و پایان نامه ؛

ب– منابع عربی

ج– منابع لاتین

A–Books

B–WebSite

پیوست و متمم

کنوانسیون حقوق کودک

Abstract

کلیدواژه ها

• حق بر آموزش مذهبی
• حقوق کودک