چالش های دفاع مشروع در فقه و حقوق جزایی ایران

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
چالش های دفاع مشروع در فقه و حقوق جزایی ایران
عنوانچالش های دفاع مشروع در فقه و حقوق جزایی ایران
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجوفاطمه بسطام
استاد راهنماعلیرضا انصاری
استاد مشاورفاطمه توکلی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۴۰۰
دانشگاهموسسه آموزش عالی رضویه



چالش های دفاع مشروع در فقه و حقوق جزایی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط فاطمه بسطام، با راهنمایی علیرضا انصاری و با مشاوره فاطمه توکلی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی رضویه دفاع گردید.

چکیده

یکی از معضلاتی که جامعه ی بشری سالها درگیرآن بوده است دعوای ظالم و مظلوم است، همچنین در مقابل این دعواها،و افزایش گسترده تلفات انسانی و کشتار وسیع انسان ها، جامعه ی جهانی نمی تواند ساکت بنشیند.اصل حمایت از مظلوم اصلی عقلی و فطری است، و نمی توان آن را انکار کرد، و این امر یکی از اهداف جنگ های مشروع در نظام اسلامی و از مصادیق جهاد فی سبیل الله است که می تواند در قالب اقدامات نظامی و غیر نظامی صورت بگیرد. این پژوهش تحت عنوان بررسی دفاع از مظلوم در فقه اسلامی و حقوق بین الملل، باهدف زمینه سازی برای پیش گیری از سواستفاده های قدرت طلبان و رفع چالش های بوجود آمده بین المللی و کمک به صلح و امنیت جهانی، به دنبال پاسخ اساسی این سوال است که امروزه چگونه و با چه راهکاری می توان دفاع از مظلوم را انجام داد که خود دفاع، منجر به، بوجود آمدن چالش هایی دیگری نشود؟ روش اجرای این پژوهش تحلیلی و توصیفی است. با بررسی ادله فقهی و حقوقی این اصل موانع وچالش های بوجود آمده در اجرای این اصل را بیان کرده و راهکارهای پیشنهادی برای رفع این چالش ها را ارایه دادیم.با توجه به مسلم و قابل قبول بودن این اصل در فقه اسلامی و حقوق بین الملل ، و با توجه به شرایط فعلی جهان، هردولتی برای حمایت از افراد مظلوم، نمی تواند به زور متوسل بشود؛ بلکه می توان از راه حل های مسالمت آمیز اختلافات و همچنین سایر راهکارهای سیاسی و اقتصادی و حقوقی استفاده کرد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

بیان مساله

پیشینه تحقیق

اهمیت و ضرورت تحقیق

اهداف تحقیق

سوال های تحقیق

فرضیه های تحقیق

روش تحقیق

فصل اول: مفاهیم و مبانی نظری

گفتار اول: کلیات و مبانی دفاع مشروع

گفتار دوم مفهوم شناسی

الف)مفهوم واژه ظلم:

ب)ظلم در قرآن

ج)ظلم در روایات

گفتارسوم: مفهوم واژه مستضعف

الف)معنای لغوی

ب)معنای اصطلاحی

ج)مفهوم جهاد:

د)اقسام جهاد:

خ)جهاد ابتدایی

چ)جهاد دفاعی

فصل دوم دفاع مشروع از دیدگاه فقهی

گفتار اول دفاع ز مظلوم در قرآن کریم

گفتار دوم:دفاع خداوند از انسان مومن

گفتار سوم:دفاع از مظلوم در سیره علوی:

گفتار چهارم:مبارزه با ظالم

گفتار پنجم نگرش قرآن به مظلومان

گفتار ششم:رویکرد قانون جدید مجازات اسلامی در باب دفاع مشروع و تطبیق آن با قوانین سابق

گفتار هفتم :شناخت دیدگاههای موجود پیرامون دفاع مشروع ظاهری

گفتار هشتم:دیدگاه های عینی گرا

الف) دیدگاه عینی محض

ب)دیدگاه عینی ترکیبی

گفتار نهم :دیدگاه های عینی در حقوق کیفری ایران

گفتار دهم:دیدگاه های عینی در فقه

گفتار یازدهم:دیدگاه های ذهنی گر

الف)نظریه ذهنی گرای معقول

ب)نظریه ذهنی گرای محض

گفتار دوازدهم:دیدگاه های ذهنی در حقوق کیفری ایران

گفتار سیزدهم:دیدگاه های ذهنی در فقه

فصل سوم

دفاع مشروع در حقوق کیفری ایران

گفتار اول دفاع مشروع

گفتار دوم تحولات نهاد دفاع مشروع در قانون مجازات

گفتار سوم دفاع مشروع در سنت

گفتارچهارم : بررسی شناخت و ماهیت حقوقی دفاع مشروع

گفتار پنجم: رفتار ارتکابی برای دفع تجاوز یا خطر

گفتار ششم: دفاع مستند به قراین معقول یا خوف عقلایی ۵۰ گفتار هفتم: خطر و تجاوز به سبب اقدام آگاهانه

گفتار هشتم: توسل به قوای دولتی بدون فوت

گفتار نهم: بررسی تطبیقی دفاع مشروع در قانون مجازات

الف) دیدگاه تکلیف و وظیفه بودن دفاع شرعی

ب)موضوع مورد حمایت در دفاع مشروع

ج)ارکان دفاع مشروع

گفتار دهم: تجاوز و شرایط آن

الف)غیرقانونی بودن تجاوز:

ب) قریب الوقوع یا فعلی بودن تجاوز

گفتار یازدهم مبانی و رویکردهای فلسفی دفاع مشروع

الف) رویکردهای ناظر به عمل دفاعی

ب)نظریه دفاع بعنوان یک حق طبیعی

ج) نظریه عمل دفاعی تحت تاثیر اکراه ناشی از تهدید

گفتار دوازدهم: دفاع در برابر اقدامات ماموران

گفتار سیزدهم: نظریه تجاوز و نقش حمایتی اجتماع

الف)نظریه دفاع و مجازات متجاوز

گفتار چهاردهم:نظریه مشروعیت دفاع براساس آثار اجتماعی آن

فصل چهارم چالش های دفاع مشروع

گفتار اول جایگاه حق دفاع مشروع و شرایط آن در حقوق بین الملل

گفتار دوم حق دفاع مشروع و تروریسم بین المللی

گفتار سوم ضرورت در دفاع مشروع دسته جمعی

فصل پنجم نتیجه گیری

نتیجه گیری

منابع فارسی

منابع انگلیسی

کلیدواژه ها

  • دفاع مشروع ظاهری
  • عل–ل موجهه
  • علل رافع