چالش های مجازات های جایگزین حبس در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

عنوان	چالش های مجازات های جایگزین حبس در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	عبدالکریم مقصودی مال امیری
استاد راهنما	محمد وفادرویش پور
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۳
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت

چالش های مجازات های جایگزین حبس در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ عنوان پایان نامه ای است که توسط عبدالکریم مقصودی مال امیری، با راهنمایی محمد وفادرویش پور در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت دفاع گردید.

چکیده

امروزه تجربه ثابت کرده که مجازات حبس نتوانسته رسالت های اصلی خود –– از جمله اصلاح و بازپروری مجرم –– را به خوبی انجام دهد؛ بر این اساس زمینه هایی در جهت بازاندیشی مجازات حبس از سوی کشورهای مختلف و به دنبال آن ها، نهادهای بین المللی از قبیل سازمان ملل متحد(به عنوان مثال، مقررات توکیو) و شورای اروپا انجام شده است که در مورد حبس سعی شده است از آن به عنوان آخرین حربه استفاده شود و نیز به تدریج جایگزین های آن توسعه یافتند. این پژوهش به اعتبار نوع، یک تحقیق توصیفی –– تحلیلی است و در آن علاوه بر بهره گیری از منابع کتابخانه ای، از منابع اینترنتی نیز بهره گرفته شده است. یافته های این پژوهش حکایت از آن دارد که همان آسیب ها یا عواملی که موجب عدم کارایی مجازات حبس شده، اگر استمرار یابد و رفع نشود، نمی توان امیدوار بود اجرای جایگزین های حبس نتیجه مطلوبی در پی داشته باشد افزون بر این با توجه به کمبودهای دستگاه قضایی و موسسات دولتی و عمومی پذیرنده محکومان به ارایه خدمات عمومی به خصوص احتمال استفاده افراد در مناسبات شخصی، بعید است نظارت مستمر و موثری بر کیفیت یا کمیت کار این نوع محکومان انجام گیرد. از نتایج دیگر این پژوهش آن است که جایگزین های پیش بینی در قانون مجازات اسلامی شده کفایت نمی کنند و به نظر می رسد اعمال جایگزین هایی مانند پادگان های آموزشی، بازداشت خانگی و هر جایگزینی که به خصوص در جامعه ی ایرانی قابلیت اجرا را داشته باشد ضروری است. بعلاوه بررسی جایگزین های حبس نشان می دهد که در آن ها بیشتر به اصلاح و باز اجتماعی شدن مجرم و جبران خسارات وارده به مجنی علیه توجه شده است و نقش اخلاقی این جایگزین ها بسیار کم، تا جایی که می توان گفت نادیده گرفته شده است. این امر ناشی از تحولی است که در سیاست جنایی ایجاد شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فصل اول: کلیات ۱

۱–۱– مقدمه و بیان مسیله ۲

۱–۲– ضرورت انجام تحقیق ۴

۱–۳– اهداف تحقیق ۴

۱–۴– سوالات تحقیق ۵

۱–۵– فرضیه‏های تحقیق ۵

۱–۶– پیشینه تحقیق ۶

۱–۷– نوآوری تحقیق ۸

۱–۸– روش تحقیق ۸

۱–۹– محدودیت های پژوهش ۸

فصل دوم: علل گرایش به جایگزین های حبس و ویژگی های آن ها ۱۰

۲–۱– علل گرایش به جایگزین های حبس ۱۱

۲–۱– ۱– ناکارآمدی زندان در دستیابی به توقعات و اهداف ۱۱

۲–۱– ۲– برچسب خوردن در زندان ۱۳

۲–۱– ۳– زوال حس مسیولیت ۱۳

۲–۱– ۴– آموزش و انتقال جرایم ۱۴

۲–۱– ۵– بیکاری و طرد اجتماعی ۱۵

۲–۱– ۶– تاثیرهای روانی بر زندانی ۱۵

۲–۱– ۷– ایجاد مشکلات اجتماعی و خانوادگی ۱۵

۲–۱– ۸– انسانی کردن مجازاتها ۱۶

۲–۱– ۹– اصل فردی کردن مجازاتها ۱۷

۲–۲– ویژگی های جایگزین حبس ۱۸

۲–۲–۱– مشارکتی بودن ۱۸

۲–۲–۲– دو سویه و توافقی بودن ۱۹

۲–۲–۳– قابل بازگشت بودن ۲۰

۲–۲–۴– قابل تعلیق، تبدیل، تخفیف ۲۰

۲–۲–۵– عدم طرد مجرم از اجتماع ۲۱

۲–۲–۶– حمایت از بزهدیدگان ۲۱

۲–۲–۷– مدیریت خطر ۲۲

فصل سوم: ضوابط قانونی در مورد جایگزین های حبس ۲۴

۳–۱– موارد ممنوعیت اعمال جایگزین های حبس ۲۵

۳–۱–۱– جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی ۲۵

۳–۱–۲– در تعدد جرایم ۲۶

۳–۱–۳– عدم اعمال در مورد احکام قطعیِ قبلی ۲۷

۳–۱–۴– تخفیف مجازات به کمتر از یک سال در جرایم عمدی ۲۹

۳–۱– ۵– وجود سابقه محکومیت کیفری ۲۹

۳–۲– شرایط اعمال مجازاتهای جایگزین حبس ۳۱

۳–۲–۱– شرایط مربوط به بزه ۳۱

۳–۲–۲– شرایط مربوط به بزهکار ۳۲

۳–۲–۳– شرایط مربوط به بزهدیده ۳۳

۳–۲–۴– وجود جهات تخفیف مجازات ۳۳

۳–۳– محدوده اعمال جایگزین های حبس ۳۴

۳–۳–۱– موارد اجباری ۳۴

۳–۳–۱–۱– در جرایم غیرعمدی ۳۴

۳–۳–۱– ۲– در جرایم عمدی ۳۵

۳–۳–۱– ۳– جرایمی که نوع یا میزان آن در قوانین موضوعه مشخص نشده است ۳۷

۳–۳–۲– موارد اختیاری ۳۸

۳–۳–۲–۱– در جرایم غیر عمدی ۳۸

۳–۳–۲–۲– در جرایم عمد ۳۸

۳–۴– تعهدات محکوم و ضمانت اجرای تخلف از دستورها ۳۹

۳–۴–۱–تعهدات محکوم ۳۹

۳–۴–۲– ضمانت اجرای تخلف از دستورها ۴۰

۳–۵– موارد سقوط حکم ۴۲

۳–۵–۱– توقف به واسطه رفتار عمدی محکوم ۴۲

۳–۵–۲– تخلف از مفاد حکم ۴۳

۳–۶– کیفیت اجرا و تبدیل، تعدیل و تقلیل آن ۴۴

۳–۶–۱– نحوی اجرا ۴۴

۳–۶–۲– تبدیل، تعدیل و تقلیل مجازات ۴۵

۳–۷– سایر مقررات ۴۷

۳–۷–۱– مجازات های تکمیلی و تبعی ۴۷

۳–۷–۲– ملاک صلاحیت و تجدیدنظرخواهی ۴۸

۳–۷–۳– تعدد مجازات ها ۴۸

۳–۷–۴– لزوم تعیین حبس ۵۰

۳–۷–۵– ملاک بودن حبس قانونی ۵۰

فصل چهارم: نگاهی به انواع جایگزین های حبس ۵۲

۴–۱– جزای نقدی روزانه ۵۳

۴–۱–۱– تعریف، تاریخچه ۵۴

۴–۱–۱–۱– تعریف ۵۴

۴–۱–۱–۲– تاریخچه ۵۴

۴–۱–۲– ماهیت حقوقی و مزایا ۵۵

۴–۱–۲–۱– ماهیت حقوقی ۵۵

۴–۱–۲–۲– مزایا ۵۶

۴–۱–۳– شیوه محاسبه جریمه نقدی ۵۷

۴–۲– خدمات عام المنفعه ۵۸

۴–۲–۱– تعریف و معیارهای ۵۹

۴–۲–۱–۱– تعریف ۵۹

۴–۲–۱–۱–۲– معیارهای خدمات عمومی ۶۰

۴–۲–۱–۱–۲–۱– نفع عمومی، هدف خدمت عمومی ۶۱

۴–۲–۱–۱–۲– ۲– اراده قانون گذار ۶۲

۴–۲–۲– تاریخچه و تقسیم بندی خدمات عمومی از لحاظ قلمرو ۶۳

۴–۲–۲–۱– تاریخچه ۶۳

۴–۲–۲–۲– تقسیم بندی خدمات عمومی از لحاظ قلمرو ۶۴

۴–۲–۲–۲–۱– خدمات عمومی ملی ۶۴

۴–۲–۲–۲–۲– خدمات عمومی محلی ۶۴

۴–۲–۳– اهداف و مزایا ۶۵

۴–۲–۳–۱– اهداف ۶۵

۴–۲–۳–۲– مزایا ۶۶

۴–۲–۵– شرایط و نحوه ی اجرای خدمات عمومی ۶۷

۴–۲–۴– چند نکته در مورد خدمات عمومی ۶۸

۴–۳– محرومیت از حقوق اجتماعی ۶۹

۴–۳–۱– تعریف ۷۰

۴–۳–۲– جایگاه محرومیت اجتماعی در میان مجازات ها ۷۱

۴–۳–۳– محرومیت به عنوان کیفر اولیه (اصلی) ۷۲

۴–۳–۴– محرومیت به عنوان کیفر ثانویه (فرعی) ۷۲

۴–۳–۴–۱– ضمانت اجرای تتمیمی ۷۳

۴–۳–۴–۲– ضمانت اجرای تبعی ۷۴

۴–۳–۵– محرومیت به عنوان کیفری جایگزین حبس ۷۴

۴–۴– جزای نقدی ۷۵

۴–۴–۱–تعریف، تاریخچه و خصایص جزای نقدی ۷۵

۴–۴–۱–۱– تعریف ۷۵

۴–۴–۱–۲– تاریخچه ۷۶

۴–۴–۱–۳– خصایص ۷۷

۴–۴–۲– اقسام جزای نقدی ۷۷

۴–۴–۲–۱–۱– جزای نقدی ثابت ۷۷

۴–۴–۲–۱–۲– جزای نقدی نسبی ۷۸

۴–۴–۳– جزای نقدی به عنوان جایگزین حبس ۷۸

۴–۵– دوره مراقبت ۷۹

۴–۵–۱– تعریف و تاریخچه ۸۰

۴–۵–۱–۱– تعریف ۸۰

۴–۵–۱–۲– تاریخچه ۸۰

۴–۴–۲– اهداف ۸۱

۴–۵–۳– شرایط و مدت دوره مراقبت ۸۲

۴–۵–۳–۱– شرایط ۸۲

۴–۵–۳–۲– مدت دوره ۸۲

۴–۵–۴– کادر اجرایی دوره مراقبت ۸۳

فصل پنجم: بررسی چالش های جایگزین های حبس ۸۵

۵–۱ فرهنگ سازی ۸۶

۵–۱–۱– در بین قضات ۸۷

۵–۲–۱– در بین عامه مردم ۸۸

۵–۲– چالش های نهادهای پذیرنده ۸۹

۵–۳– چالش جایگزین های حبس از حیث داشتن اهداف مجازات ها ۹۰

۵–۳–۱– اصلاح مجرمین ۹۱

۵–۳–۱–۱– دوره مراقبت ۹۲

۵–۳–۱–۲– خدمات عمومی ۹۲

۵–۳–۱–۳– جزای نقدی روزانه ۹۳

۵–۳–۲– اجرای عدالت (سزا دهی) ۹۳

۵–۳–۲–۱– دوره مراقبت ۹۴

۵–۳–۲–۲– خدمات عمومی ۹۵

۵–۳–۲–۳– جزای نقدی روزانه ۹۵

۵–۳–۳– ایجاد ترس ۹۶

۵–۳–۳–۱– دوره مراقبت ۹۶

۵–۳–۳–۲– خدمات عمومی ۹۷

۵–۳–۳–۳– جزای نقدی روزانه ۹۸

۵–۳–۴– جبران خسارت زیان دیده ۹۸

۵–۳–۴–۱– دوره مراقبت ۹۹

۵–۳–۴–۲– خدمات عمومی ۹۹

۵–۳–۴–۳– جزای نقدی روزانه ۹۹

۵–۳–۵– ارزیابی ۱۰۰

۵–۴– تعارض با برخی از اصول اولیه حقوق جزا ۱۰۰

۵–۴–۱– تعارض با اصل شخصی بودن مجازات ۱۰۱

۵–۴–۲– تعارض با اصل برابری مجازات ها ۱۰۱

۵–۴–۳– تعارض با وصف قطعیت و حتمیت اجرا ۱۰۱

۵–۴–۴– تعارض با اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها ۱۰۲

۵–۴–۵– تعارض با اصل استقلال قضایی ۱۰۳

۵–۵– چالش منابع اعمال جایگزین های حبس ۱۰۳

فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۰۴

۶–۱– نتیجه گیری ۱۰۵

۶–۲– پیشنهادات ۱۰۷

منابع و مآخذ ۱۰۹

کلیدواژه ها

• مجازات های جایگزین حبس
• سیاست کیفری
• خدمات عمومی رایگان
• جزای نقدی
• قانون مجازات اسلامی
• سیاست جنایی
• مجازات های جایگزین زندان
• جزای نقدی
• خدمات عمومی