چالش های نظام حقوقی تامین اجتماعی ایران از منظر حقوق عمومی

عنوان	چالش های نظام حقوقی تامین اجتماعی ایران از منظر حقوق عمومی
رشته	حقوق عمومی
دانشجو	محمدعلی کرمانی
استاد راهنما	مریم میرمحمدصادقی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند

چالش های نظام حقوقی تامین اجتماعی ایران از منظر حقوق عمومی عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدعلی کرمانی، با راهنمایی مریم میرمحمدصادقی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند دفاع گردید.

چکیده

اجرای کامل تامین اجتماعی می تواند موجبات رفاه اجتماعی را افزایش داده و درصد رضایت مندی مردم از دولت را افزایش دهد که این امر می تواند پشتوانه محکمی برای دولت در داخل و خارج از کشور محسوب گردد. از سوی دیگر، تمسک به قوانین داخلی و برخی مقاوله نامه ها و کنوانسیون های بین المللی در خصوص ایجاد رفاه و آسایش که مخاطبان اصلی آن دولت ها می باشند، از جمله مصادیقی است که دولت ها می توانند با اختیارات قانونی بیشتر، نسبت به اولویت قرار دادن طرح های تامین اجتماعی گام های اساسی در این حوزه برداشته و موجب افزایش رفاه اجتماعی گردند. امروزه ضرورت رفاه و تامین اجتماعی مردم، نقش و مبانی مداخله دولت ها را در نظام تامین اجتماعی جوامع متعدد دگرگون ساخته؛ امری که تقریبا و تنها با اختلاف در میزان اهمیت، در همه نظریه های دولت، از دولت لیبرال تا دولت رفاه و حتی دولت های پسا رفاهی، مشترک است. با بررسی مقوله تامین اجتماعی، نحوه اداره سازمان تامین اجتماعی، تعیین تکلیف متولی اصلی و استقلال اداری و مالی آن نیز مطرح بوده است. تامین اجتماعی به عنوان یک وظیفه حاکمیتی، وظیفه خاص و غیرقابل انتزاع دولت است و مدیریت بر این بخش نمی تواند به کلی از دولت منفک شود. هرچند در طراحی نظام های مدیریتی تامین اجتماعی می توان و باید از مشارکت و نظارت کارفرمایان و بیمه شدگان بهره گرفت. این پژوهش نشان می دهد که شاکله اصلی قوانین و مقررات تامین اجتماعی بر مبنای ساختار مشارکتی اداره تامین اجتماعی تاکید داشته، اما در طول زمان تغییراتی در نحوه انتخاب، تعداد و عملکرد این ارکان به وجود آمده است؛ ولی آنچه به خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی کاملا محسوس است، حضور بیشتر دولت در حوزه تامین اجتماعی و پررنگ شدن نقش آن در حوزه های تامینی و رفاهی است. همچنین با وجود نص صریح قانون، به دلایلی استقلال اداری و مالی سازمان از سوی دولت مخدوش شده و گاهی نادیده انگاشته می شود که این مسیله ناشی از نقص در قوانین و مقررات مرتبط با استقلال اداری و مالی سازمان و همچنین وجود اشکال در اجرای برخی قوانین از سوی دولت است؛ از این رو سازمان در شرایطی قرار گرفته است که به احیای استقلال اداری و مالی نیاز دارد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه

فصل ۱: کلیات تحقیق ۱–۱– بیان مسیله

۱–۲– اهمیت و ضرورت تحقیق

۱–۳– پیشینه تحقیق

۱–۴– اهداف تحقیق

۱–۵– سوالات تحقیق

۱–۵–۱– سوال اصلی

۱–۵–۲– سوالات فرعی

۱–۶– فرضیه های تحقیق

۱–۶–۱– فرضیه اصلی

۱–۶–۲– فرضیه های فرعی

۱–۷– جنبه جدید بودن و نوآوری

۱–۸– روش تحقیق

فصل ۲: مفاهیم و مبانی نظری تحقیق ۲–۱– تعریف مفاهیم

۲–۱–۱– حقوق

۲–۱–۲– تامین اجتماعی

۲–۱–۳– نظام تامین اجتماعی فراگیر

۲–۱–۴– نظام تامین اجتماعی مطلوب

۲–۲– ماهیت نهادهای تامین اجتماعی

۲–۳– اصول حقوقی سازمان تامین اجتماعی

۲–۳–۱– اصل برابری

۲–۳–۲– اصل تکلیف دولت به حمایت های موضوع تامین اجتماعی

۲–۳–۳– اصل حداقلی بودن حمایت های تامین اجتماعی

۲–۳–۴– اصل حمایتی بودن

۲–۳–۵– اصل فراگیری

۲–۳–۶– اصل جامعیت

۲–۳–۷– اصل پیشگیری

۲–۳–۸– اصل توانمندسازی

۲–۳–۹– اصل کرامت انسانی

۲–۴– تامین اجتماعی، حقوق اساسی و حقوق بشر

۲–۵– حقوق تعهدات و حقوق تامین اجتماعی

۲–۶– سنجش نظام تامین اجتماعی ایران با الگوهای پیشرفته

۲–۶–۱– نظامهای مبتنی بر شغل

۲–۶–۲– نظام های عام

۲–۶–۳– همسویی مبانی تامین اجتماعی و حقوق عمومی

۲–۶–۴– کرامت و منزلت انسانی اصل مشترک بین تامین اجتماعی و حقوق عمومی

۲–۶–۵– روش غیرمستقیم اجرای عدالت اجتماعی توسط تامین اجتماعی

۲–۶–۶– روش مستقیم اجرای عدالت اجتماعی توسط تامین اجتماعی

۲–۷– تامین اجتماعی در میثاق بین المللی حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی

۲–۸– تامین اجتماعی در پرتو دکترین امنیت انسانی

۲–۹– انواع نظام های تامین اجتماعی متکی بر دولت

۲–۹–۱– نظام بیسمارکی

۲–۹–۲– نظام بوریجی

۲–۹–۳– نظام عمومی غیر دولتی

۲–۹–۴– نظام مختلط

فصل ۳: تامین اجتماعی و حقوق عمومی ۳–۱– جایگاه سازمان تامین اجتماعی

۳–۱–۱– سازمان تامین اجتماعی و اصل

قانون اساسی

۳–۱–۲– جایگاه سازمان در نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی

۳–۲– ماهیت حقوقی سازمان تامین اجتماعی

۳–۲–۱– شخصیت حقوقی سازمان

۳–۲–۲– عمومی غیردولتی بودن سازمان

۲–۳–۳– تامین اجتماعی به عنوان یکی از شاخه های حقوق عمومی

۳–۳– ویژگی های حقوق عمومی و حقوق تامین اجتماعی

۳–۳–۱– نتایج عمومی و حاکمیتی بودن تامین اجتماعی

۳–۳–۲– فلسفه استقلال اداری و مالی سازمان تامین اجتماعی

۳–۴– نظارت بر سازمان تامین اجتماعی

۳–۴–۱– نظارت قیمومتی

۳–۴–۲– نظارت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

۳–۴–۳– نظارت سازمان بازرسی کل کشور

۳–۴–۴– نظارت دیوان محاسبات

۳–۴–۵– نظارت هیات نظارت سازمان تامین اجتماعی

۳–۵– انواع نظارت دولت بر سازمان تامین اجتماعی

۳–۵–۱– نظارت اداری دولت بر سازمان تامین اجتماعی ۵۰ ۳–۵–۲– تصویب اساسنامه ۵۰ ۳–۵–۳– مصوبات و آیین نامههای دولتی ۵۰ ۳–۵–۴– حضور نمایندگان دولت در ارکان سازمان

۳–۵–۵– تشخیص صلاحیت اعضای ارکان

۳–۵–۶– نظارتهای مالی دولت بر سازمان تامین اجتماعی

۳–۵–۶ –

نظارت بر بودجه و گزارش مالی و ترازنامه سازمان

۳–۵–۶–

نظارت بر سرمایهگذاریهای سازمان

۳–۵–۶–

نظارت بر کمک های مالی مردم به سازمان

۳–۵–۶–

نظارت بر معاملات سازمان

۳–۵–۷– نظارت دولت بر بخش درمان سازمان

۳–۵–۸– حضور نمایندگان دولت در ستاد نظارت

۳–۶– مصادیق حدود دخالت دولت در سازمان تامین اجتماعی

۳–۶–۱– تامین اجتماعی به عنوان خدمتی عمومی

۳–۶–۲– اعمال حاکمیت دولت

۳–۶–۳– تضمین تعهدات

۳–۶–۴– تحقق مشارکت

۳–۷– دعاوی سازمان تامین اجتماعی در دیوان عدالت اداری

فصل ۴: چالش های نظام حقوق بازنشستگی در ایران ۴–۱– چالش های حقوق عمومی بازنشستگی

۴–۱–۱– ناکارآمدی مدیریت دولتی

۴–۱–۲– ضعف در نظام نظارتی

۴–۱–۳– ناپایداری مالی

۴–۱–۴– سطح پوشش ناکافی بیمه بازنشستگی

۴–۱–۵– ناکافی بودن حقوق بازنشستگی

۴–۲– ارزیابی مقررات صندوق های بازنشستگی از منظر حقوق بنیادین بشر

۴–۲–۱– ناهمگونی در شرایط ارایه حمایتها و مزایای بازنشستگی

۴–۲–۲– همپوشی در برخورداری از مزایای بازنشستگی

۴–۲–۳– نظام حقوقی نقل و انتقال حق بیمه و احتساب سوابق بازنشستگی

فصل ۵: نتیجه گیری و ارایه پیشنهادها ۵–۱– نتیجه گیری

۵–۲– پیشنهادها

منابع و ماخذ منابع فارسی

الف) کتب

ب) مقالات

ج) پایان نامه

منابع لاتین

Abstract

کلیدواژه ها

• رفاه
• حقوق عمومی
• نظارت
• سازمان
• تامین اجتماعی