کاربرد تسلیحات زیستی در مخاصمات مسلحانه از منظر حقوق بین الملل
 | |
| عنوان | کاربرد تسلیحات زیستی در مخاصمات مسلحانه از منظر حقوق بین الملل |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | سحر مهرابی |
| استاد راهنما | علی مشهدی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
کاربرد تسلیحات زیستی در مخاصمات مسلحانه از منظر حقوق بین الملل عنوان پایان نامه ای است که توسط سحر مهرابی، با راهنمایی علی مشهدی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
چکیده
کاربرد انواع گوناگون سلاح های مدرن و مخرب کشتار جمعی و دیگر سلاح های پیشرفته در مخاصمات مسلحانه، به یکی از مهم ترین دغدغه ها و نگرانی های بشر امروز تبدیل شده است. یکی از رعب آورترین و مخرب ترین این سلاح ها در سطوح گسترده، تسلیحات زیستی است. این تسلیحات در واقع، عوامل زنده میکروبی، ویروس ها، سموم و دیگر عوامل بیماری زا است که به وسیله انواع سلاح های پیشرفته از جمله میکروتراشه هایی که قادرند بدون این که هیچ ردی از خود بر جای گذارند، ارتشی را به نابودی بکشانند؛ به سوی دشمن فرستاده می شوند. این عوامل را حتی می توان به صورت بسیار ساده و ابتدایی و بدون نیاز به داشتن ابزار خاص، وارد آب یا غذا یا محصولات کشاورزی دشمن نمود و با آلوده نمودن آن ها به بیماری های کشنده، نه تنها نظامیان بلکه غیرنظامیان را نیز از پای درآورد و آسیب های جدی به محیط زیست وارد نمود. کاربرد این گونه سلاح ها نقض آشکار معاهدات و اصول بین المللی است که اغلب جنبه عرفی یافته اند؛ نظیر اصل تفکیک، تناسب، ضرورت، منع درد غیرضرور و غیره. پژوهش حاضر با روشی توصیفی–تحلیلی به بررسی منابع حقوق بین الملل و تحلیل قواعد آن در خصوص به کارگیری تسلیحات زیستی در مخاصمات مسلحانه پرداخته است. لذا در این نوشتار ابتدا کوشیده ایم مفاهیم بنیادین در این حوزه و تاریخچه ای از به کارگیری تسلیحات زیستی ارایه کنیم، آنگاه به معرفی منابع حقوق بین الملل از جمله اسناد، اصول کلی و عرف موجود در زمینه منع تسلیحات مذکور و سپس تحلیل قواعد حقوق بین الملل در شاخه هایی همچون حقوق بین الملل بشردوستانه، حقوق بین الملل محیط زیست و حقوق بین الملل بشر پرداخته ایم. توسعه حقوق بین الملل در برخی زمینه ها، مثلا حقوق بشردوستانه قابل توجه است و دارای قواعد و اصول متقن و بلامنازع در این حوزه است؛ لیکن در دیگر موارد نظیر حمایت و حفاظت کافی از محیط زیست و اقدامات قاطع و بازدارنده در خصوص پدیده تروریسم و انواع آن (بیوتروریسم، آگروتروریسم)، با خلاءهایی مواجه است.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
الف– بیان موضوع
ب– ضرورت ها و اهداف پژوهش
ج–بیان مسیله اصلی و سوالات فرعی
د– فرضیه
ه– روش تحقیق
و– پیشینه مطالعاتی (ادبیات پژوهشی)
ی– ساختار کلی پژوهش
فصل اول: مفاهیم و تاریخچه
مبحث اول: مفاهیم بنیادین
گفتار اول: سلاح
۱–سلاح های کشتار جمعی
۲– سلاح زیستی
بند اول) معنای لغوی
بند دوم) معنای اصطلاحی
بند سوم) تعریف سلاح زیستی در اسناد بین المللی
الف– پروتکل ۱۹۲۵ ژنو؛ منع استعمال گازهای سمی، خفه کننده و دیگر گازها و عوامل جنگ بیولوژیک
ب– کنوانسیون منع تکمیل، توسعه، تولید و ذخیره سلاح های بیولوژیک و سمی و انهدام آن ها ۱۹۷۲
ج– پروتکل الحاقی تهیه شده برای کنوانسیون منع تسلیحات بیولوژیک ۱۹۷۲،
بند چهارم) ویژگی های تسلیحات زیستی
بند پنجم) برخی از انواع سلاح های زیستی مدرن
۱–سلاح های بیولوژیک غیر کشنده
۲– سلاح های بیولوژیک دوگانه
۳– سلاح های ژنی بیولوژیکی
۴– سلاح های بیولوژیک نژادی
۵– میکرو سلاح ها (ریز تراشه ها)
گفتار دوم: تروریسم
بند اول) معنای لغوی
بند دوم) معنای اصطلاحی
بند سوم) اسناد بین المللی
گفتار سوم: بیوتروریسم
بند اول) معنای لغوی
بند دوم) معنای اصطلاحی
بند سوم) اسناد حقوقی
بند چهارم) انواع بیوتروریسم
گفتار چهارم: آگروتروریسم
گفتار پنجم: حقوق بین الملل محیط زیست
۱–محیط زیست
الف– معنای لغوی
ب– معنای اصطلاحی:
ج– اسناد حقوقی
۲–حقوق بین الملل محیط زیست
مبحث دوم: تاریخچه
گفتار اول: تاریخچه تحول تروریسم در دوره های مختلف
بند اول) تروریسم سنتی
بند دوم) تروریسم مدرن
بند سوم) تروریسم پسامدرن
بند چهارم) تروریسم نوین
گفتار دوم: تاریخچه به کار گیری تسلیحات زیستی
بند اول) مراحل تاریخی عوامل جنگ های بیولوژیک
بند دوم) مصادیق به کارگیری تسلیحات زیستی در دوره های مختلف
الف– به کارگیری تسلیحات زیستی در قرون وسطی و دوران کشف آمریکا
ب– عصر جدید و توسعه علم میکروب شناسی
۱ جنگ جهانی اول
۲ جنگ جهانی دوم
۳ جنگ سرد
فصل دوم: منابع حقوق بین الملل در به کارگیری تسلیحات زیستی در مخاصمات مسلحانه
مبحث اول: حقوق قراردادی
گفتار اول: جایگاه و اهمیت حقوق قراردادی
گفتار دوم: اسناد و تعهدات حقوق قراردادی در ممنوعیت و محدودیت تسلیحات زیستی
بند اول) پروتکل ۱۹۲۵ ژنو
• کاستی ها و نقاط ضعف پروتکل ۱۹۲۵ ژنو
بند دوم) کنوانسیون سلاح های بیولوژیک و سمی ۱۹۷۲
بند سوم) کنوانسیون انمود ۱۹۷۶
بند چهارم) کنفرانس های صلح لاهه ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷
بند پنجم) کنوانسیون ژنو در مورد نحوه رفتار با اسرای جنگی ۱۹۲۹
بند ششم) کنوانسیون های چهارگانه ژنو ۱۹۴۹
بند هفتم) پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون های چهارگانه ژنو ۱۹۷۷
بند هشتم: پروتکل دوم الحاقی به کنوانسیون های چهارگانه ژنو ۱۹۷۷
بند نهم: کنوانسیون سلاح های متعارف خاص ۱۹۸۰
بند دهم: اساسنامه دیوان کیفری بین المللی ۱۹۹۸
بند یازدهم: اعلامیه جهانی حقوق بشر
مبحث دوم: عرف
گفتار اول: کلیات و بیان ارزش عرف در حقوق بین الملل
گفتار دوم: بیان قواعد عرفی در منع تسلیحات زیستی
بند اول) اصل تفکیک
بند دوم) افراد و اموال مورد حمایت خاص
بند سوم) روش های خاص جنگی
بند چهارم) سلاح ها
بند پنجم) رفتار با غیرنظامیان و افراد خارج از جنگ
بند ششم) اجرا
مبحث سوم: اصول کلی حقوقی
گفتار اول: بیان اهمیت اصول کلی حقوقی در شکل گیری قواعد حقوقی بین المللی
گفتار دوم: بیان اصول کلی حقوقی در منع تسلیحات زیستی
بند اول) اصل محدودیت کاربرد ابزارها و فنون جنگی در حقوق بشردوستانه
بند دوم) اصل منع ایجاد درد و رنج غیر ضروری
بند سوم) اصول تناسب و ضرورت نظامی
بند چهارم) اصل حسن نیت
بند پنجم) اصل وفای به عهد
بند ششم) اصل احتیاط و پیش گیری
بند هفتم) اصل ممنوعیت استفاده خسارت بار از سرزمین
مبحث چهارم: رویه قضایی
گفتار اول: آرای زیست محیطی در رویه دیوان بین المللی دادگستری
گفتار دوم: بررسی نسل کشی و جنایت علیه بشریت در رویه قضایی دیوان های کیفری بین المللی
فصل سوم: تحلیل و بررسی قواعد و مسایل نظام حقوق بین الملل در منع به کارگیری تسلیحات زیستی در مخاصمات مسلحانه
مبحث اول: حقوق ژنو: تحلیل قواعد حمایتی از غیرنظامیان و محیط زیست از بعد ممنوعیت بکارگیری تسلیحات زیستی در مخاصمات مسلحانه
گفتار اول: غیرنظامیان
بند اول) عدم نگهداری غیر نظامیان در مناطق آلوده
بند دوم) تفکیک میان منابع نظامی و جمعیت غیرنظامی
بند سوم) شرایط زیستی و بهداشتی غیرنظامیان بازداشت شده
گفتار دوم: اسرای جنگی
گفتار سوم: مجروحان و بیماران جنگی
گفتار چهارم: بررسی محدودیت ابزارها و روش های جنگ مصرح در ماده
پروتکل اول الحاقی
بند اول) منع ورود آسیب و درد و رنج غیر ضروری و بیهوده
بند دوم) آستانه مقرر در پروتکل اول الحاقی: (خسارات) گسترده، شدید، طولانی
مبحث دوم: حقوق لاهه: تحلیل قواعد ناظر بر محدودیت سلاح از بعد منع کاربرد تسلیحات زیستی در مخاصمات مسلحانه
گفتار اول: انواع و مصادیق محدودیت ابزارها و روش های جنگی
بند اول) تکنیک های تغییر دهنده محیط زیست
بند دوم) سلاح شیمیایی، سمی، میکروبی و بیولوژیک
•بیوتروریسم در خلال مخاصمات مسلحانه
بند سوم) سلاح هسته ای
بند چهارم) سلاح های آتش زا
مبحث سوم: حقوق بشر: تحلیل مقررات حقوق بشر از بعد منع بکارگیری تسلیحات زیستی در مخاصمات مسلحانه
گفتار اول: حق برآب و غذا
•آگروتروریسم؛ تهدیدی بر حقوق بشری آب و غذا
گفتار دوم: حق بر سلامت
•اسناد بین المللی متضمن حق بر سلامت
گفتار سوم: حق بر محیط زیست سالم و سلاح های زیستی
•اسناد بین المللی ناظر به حق بر محیط زیست سالم
مبحث چهارم:حقوق بین الملل محیط زیست و سلاح های زیستی
گفتار اول: حقوق نرم در حقوق بین الملل محیط زیست
گفتار دوم: اصول حقوق بین الملل محیط زیست و ارتباط آن ها با به کارگیری سلاح های زیستی
گفتار سوم: مسوولیت بین المللی دولت درقبال خسارات زیست محیطی در خلال مخاصمات مسلحانه
نتیجه گیری
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- تسلیحات زیستی
- بیوتروریسم
- بوم زدایی
- نسل کشی
- مخاصمات مسلحانه