کارکردهای مجرمانه ارزهای مجازی: تحلیل جرمشناختی و راهکارهای پیشگیرانه
کارکردهای مجرمانه ارزهای مجازی: تحلیل جرمشناختی و راهکارهای پیشگیرانه نام مقاله ای از علی صفاری و راضیه صابری و عارف خلیلی پاجی بوده که در شماره هجدهم (اسفند 1399) دانشنامه حقوق اقتصادی منتشر شده است.
چکیده
پول در معنای ابزاری جهت مبادله قدمتی به‌اندازه تاریخ بشر دارد. استفاده از پولهای کالایی تا ضرب سکههای فلزی و چاپ اسکناسهای با پشتوانه طلا و درنهایت شکلگیری اسکناسهای بدون پشتوانه را میتوان خلاصهای از سیر تکوین پول در نظامهای پولی ملی و فراملی دانست. نظام موجود پولی، پس از گذر از نظام «برتون وودز» و شکلگیری «پول بدون پشتوانه» در تمامی کشورها استقرار یافت. با وجود توسعه ظرفیتهای تجاری و اقتصادی در پهنه نظم نوین برآمده از اقتصاد جهانیشده، این نظم همواره کانون انتقاداتی بنیادین از سوی منتقدان وضع موجود به سبب آسیبرسان بودن آن بوده است. ویژگی تورمی آن و تبدیل شدن پول به عنوان ابزاری در دست حکومتها در راستای تحمیل سیاستهایی که نتایج زیانبار برای قشر متوسط و ضعیف در پی دارد و سوءمدیریت ناظمان نظم موجود و درنتیجه ایجاد بحرانهای اقتصادی که پیامدهای منفی آن نیز بر دوش قشر مذکور است محور انتقادات به نظم نوین پولی است. ازاین‌رو، ارائه مدلهای تعدیلکننده وضع موجود یا جایگزینی برای آن، حداقل در سطح دانشگاهی، مباحثی را به خود اختصاص داده است. امری که با وقوع بحران اقتصادی 2008 و معرفی فنآوریِ نوینِ «بیتکوین» به عنوان یک ارز یا پول مجازی، با کارکرد پول یا سامانه پرداخت وارد ابعاد نوینی شد که یک سال بعد با آغاز فعالیت، بیش از پیش نظرها را در ضرورت تغییر وضعیت فعلی به خود جلب کرد. در این چارچوب، ارزهای مجازی به دلیل برخورداری از ویژگیهای منحصربه‌فرد همواره از ابعاد گوناگون مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتهاند. ویژگیهایی که افزون بر تسهیل مبادلات و کاربستهای متعارف، میتواند قابلیتهای احتمالی و واقعی مجرمانهای را نیز در پی داشته باشد و بدینسان مطالعه ابعاد جرمشناختی این ابزار فنآورانه را اجتنابناپذیر نماید. ازاین‌رو، در پژوهش پیشرو، با روشی توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع معتبر، علل تمایلبزهکاران به جایگزینی ارزهایمجازی بهجای ارزهای رایج در ارتکاب فعالیت‌های مجرمانه در پرتو برخی نظریههای جرمشناسی و راه‌های پیشگیری از آنها بررسی خواهد شد.
کلید واژه ها
- ارز مجازی
- بیتکوین
- بررسی جرمشناختی
- قانون‌گذاری
- پیشگیری