کرامت‌مداری، راهبرد تعادل‌بخش میان امنیت و آزادی در گفتمان سیاست جنایی
کرامت‌مداری، راهبرد تعادل‌بخش میان امنیت و آزادی در گفتمان سیاست جنایی نام مقاله ای از فضل الله فروغی و محمدهادی صادقی و بهرام اخوان کاظمی و محمد میرزایی که در شماره پانزده (بهار 1397) نشریه آموزه های حقوق کیفری منتشر شده است.
چکیده
بررسی روابط موجود بین دو موضوع مهم مانند امنیت و آزادی و تبیین نسبت این دو با یکدیگر، مسئله‌ای است که در گفتمان سیاست جنایی از لحاظ تئوریک و کاربردی بسیار با اهمیت تلقی می‌شود، زیرا حفظ آن‌ها در تمام ابعاد و عدم تعرض به حریم خصوصی، همگی از حقوق ضروری افراد در جامعه و از اهداف غایی هر سیاست جنایی محسوب می‌شوند. از جهت دیگر تأثیر و تأثّر فراوانی که این دو مفهوم بر یکدیگر و بر انتخاب راهبردهای هر سیاست جنایی از لحاظ شکل و محتوا می‌گذارد، تدقیق در مناسباتِ این مصالح را، اجتناب‌ناپذیر نموده است. الگوهای متداول سیاست جنایی با توجه به تزاحمات موجود میان عناصر سازنده، غالباً با رجحان یکی و مرجوح دانستن دیگری، و یا با مطرح نمودن نظریه توازن، به رفع تنش پرداخته‌اند. لذا بر مبنای میزان توجه هر نظام سیاسی به این دو مفهوم در عرصه کنترل و مدیریت جرائم، شاهد گونه‌هایی از سیاست جنایی هستیم که در میان دو گونه امنیت‌مدار و آزادی‌محور در نوسان بوده و هر یک با توجیهاتی، منعکس‌کننده اهداف متولیان و کارگزاران خود می‌باشند. این نوشتار در روشی توصیفی و با بررسی این دو مفهومِ تأثیرگذار بر نوع و مدل سیاست‌جنایی، با توجه به ظرفیت‌های فراوان عنصر «کرامت انسانی» و «عدالت» از جمله مورد وفاق، فطری، جامع و قابل فهم بودن، خوانشی کرامت‌مند و عادلانه از سیاست جنایی را ارائه می‌دهد که در واقع غایتِ کاربردی دو مفهوم قبلی و راهبرد رفع تزاحم و ایجاد تعادل تلقی می‌گردد. بر این اساس، کرامت انسانی به مثابۀ مجموعه‌ای از حقوق غیر قابل سلب و انتقال است، که مبتنی بر عدالت، سنجه، محور و میزان تعادل‌بخش بین سایر مصالح در سیاست جنایی را سازماندهی می‌نماید. در این مدل، کرامت مبتنی بر عدالت به عنوان سنجۀ تعادل‌بخشی است که می‌تواند در الگویی با عنـوان «سیاست جنایی کرامت‌مدار یا سیاست جنایی متعالیه» تحت تأثیر مفهوم اساسی «عدالت کریمانه» فرایند تعادل بین امنیت و آزادی را شکل دهد.
کلید واژه ها
- امنیت
- آزادی
- کرامت
- عدالت کریمانه
- سیاست جنایی متعالیه