کشف قاعدۀ حقوقی از طریق قیاس توسط دیوان بین‌المللی دادگستری
کشف قاعدۀ حقوقی از طریق قیاس توسط دیوان بین‌المللی دادگستری نام مقاله ای است از سید محمد قاری سید فاطمی و حیدر پیری و سید هادی محمودی که در شماره چهار دوره چهل و نه (دی 1398) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
قیاس در نظام حقوق بین‌الملل از جمله مفاهیم پیچیده و چندوجهی است که در رویۀ دیوان بین‌المللی دادگستری به مناسبت‌های مختلف به‌کرات استفاده شده است. هرچند دیوان در بیشتر موارد در خصوص توسل به قیاس در متدولوژی سکوت اختیار کرده، اما تحلیل آرا و نظرها در خصوص این مفهوم به‌طور خاص به ما کمک می‌کند تا ماهیت مفهوم را بهتر بشناسیم و ارزیابی بهتری از دامنۀ آن داشته باشیم. دیوان با استفاده از ظرفیت‌های قیاس و نقش مؤثر آن در فرایند تفسیر، روشن کردن محتوای قواعد، دمیدن روح نوآوری و عنصر ترقی به پیکرۀ حقوق بین‌الملل و رفع خلأ، ابهام و اجمال در مقررات، استنباط‌های اثرگذاری انجام داده که در فهم محتوا، کارکردها و معیارهای حقوقی قیاس راهگشاست. مقالۀ حاضر ضمن آنکه ابعاد فلسفی- حقوقی مفهوم قیاس و شناخت درست ظرفیت‌های آن را در راستای توسعۀ حقوق بین‌الملل و پویایی و یکپارچه‌سازی آن مورد توجه قرار می‌دهد، بر تحلیل نقش قیاس در رویۀ قضایی دیوان بین‌المللی، متمرکز شده است.
کلیدواژه‌ها
- استدلال حقوقی
- حقوق بین الملل
- دیوان بین المللی دادگستری
- سکوت و خلأ در قانون
- قاعده حقوقی
- قیاس