کیفر در نظام اقتدارگرای فراگیر و مردم سالار سیاست جنایی مبانی معیارها و اهداف

عنوان	کیفر در نظام اقتدارگرای فراگیر و مردم سالار سیاست جنایی مبانی معیارها و اهداف
رشته	حقوق کیفری و جرم شناسی
دانشجو	امیرمهدی عزیزی
استاد راهنما	سید محمود میرخلیلی، علی حسین نجفی ابرندآبادی
استاد مشاور	حسین رحمت الهی، احمد حاجی ده آبادی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه تهران

کیفر در نظام اقتدارگرای فراگیر و مردم سالار سیاست جنایی مبانی معیارها و اهداف عنوان رساله ای است که توسط امیرمهدی عزیزی، با راهنمایی سید محمود میرخلیلی و علی حسین نجفی ابرندآبادی و با مشاوره حسین رحمت الهی و احمد حاجی ده آبادی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

کیفر در نظام اقتدارگرای فراگیر و مردم سالار سیاست جنایی؛ مبانی، اهداف، معیارها چکیده کیفر به عنوان آسان ترین و مقتدرترین ابزار نظارت و کنترل بزهکاری و در عین حال شدیدترین نوعِ مداخل حکومت ها در حقوق و آزادی های شهروندان است؛ از آنجایی که کیفر به خودی خود، امری ناپسند و مذموم بوده، به همین خاطر دولت ها در بکارگیری آن نیازمند توجیه و توسل به مبانی گزینش آن است. دولت ها بدون داشتن پیش فرض فکری و ایدیولوژی فلسفی نمی توانند اهدافی که از اعمال و اجرای کیفر به دنبال آن هستند را تامین نمایند. لذا میزان مداخل دولت ها در کنترل رفتار شهروندان و ممنوعیت آن از طریق جرم انگاری و کیفرگذاری بسته به نوعِ نظام سیاسی و ایدیولوژی حاکم بر ساختار سیاسی آن دولت دارد. جریان فکری حاکم بر نظام های سیاسی که مبنای شکل گیری مدل های سیاست جنایی قرار می گیرد، بر پایه سه محور آزادی ، قدرت و برابری است. در این پژوهش دو مدل سیاست جنایی اقتدارگرای فراگیر و مردم سالار که اولی با رویکرد آزادی مداری و دومی با رویکرد اقتدارگرایی نقطه مقابل هم هستند که در استعمال و وضع کیفر در سه محور مبانی، اهداف و معیارهای آن خوانش های متفاوتی دارند. در مدل مردم سالار سیاست جنایی، مبانی و خاستگاه حقِ کیفر و کیفرگذاری، اهداف و معیارهای آن عمدتا در پرتو فردیت و فردگرایی و تاکید بر آزادی های شهروندان تفسیر و در مدل اقتدارگرای فراگیر محورهای سه گان مذکور بر پای اصالت جامعه و حفظ حقوق آن در پرتو رویکردهای فلسفی کمال گرایی و اخلاق گرایی قانونی تبیین شده وخوانش های متفاوت از آن ها دارد. از این رو در پژوهش حاضر محورهای سه گانه یاد شده در دو مدل اقتدارگرای فراگیر و مردم سالار سیاست جنایی به عنوان مساله اصلی که با روش توصیفی – تحلیلی با استفاده از منابع مکتوب و اسنادی داخلی و خارجی و گردآوری اطلاعات از طریق کتابخانه ای مورد بررسی قرار می گیرد.

ساختار و فهرست رساله

عنوان صفحه چکیده د ۱ طرح بحث و بیان مساله

۲ پیشینه تحقیق

۳ اهمیت و انگیزه انتخاب موضوع

۴ سوالات تحقیق

۵ فرضیه های تحقیق

۶ اهداف تحقیق

۷ روش و شیوه پژوهش

۸ ساماندهی پژوهش

فصل اول

گونه شناسی ساخت سیاسی و مدل های سیاست جنایی

۱–۱: ساخت سیاسی و گونه های آن متناسب با ایدیولوژی مبناء

۱–۱–۱: جریان لیبرال و نظام مردم سالار

۲–۱–۱: جریان اقتدارگرای فراگیر و دولت تمامیت خواه

۲–۱: ساخت سیاسی و گونه شناسی مدل های سیاست جنایی

۱–۲–۱: مدل اقتدارگرای فراگیر و الزامات آن

۱–۱–۲–۱: اصالت جامعه و نفی فرد (ادغام فرد در پیکره اجتماع)

۲–۱–۲–۱: دولت حداکثری و قیم مآبی در مدل اقتدارگرای فراگیر

۳–۱–۲–۱: تفوق قوه مجریه بر دیگر قوا

۴–۱–۲–۱: قدرت انحصاری شخص پیشوای فرا قانونی

۵–۱–۲–۱: بی توجهی به اصل قانونمندی

۶–۱–۲–۱: ادغام مفهوم جرم و انحراف

۲–۲–۱: مدل مردم سالار و مولفه های آن

۱–۲–۲–۱: اصالت فرد و استقلال فردی

۲–۲–۲–۱: توجه به آزادی به عنوان حق طبیعی انسان

۳–۲–۲–۱: دولت حداقلی در کیفرگذاری

۴–۲–۲–۱: قانون مداری در مدل مردم سالار

فصل دوم

مبانی کیفر در مدل اقتدارگرای فراگیر و مردم سالار سیاست جنایی

۱–۲: خاستگاه حق کیفر بر مبنای ایدیولوژی های سیاسی حاکم بر سیاست جنایی

۱–۱–۲: خاستگاه حق کیفر بر مبنای قرارداد اجتماعی رویکرد غالب مدل مردم سالار

۲–۱–۲: خاستگاه حق کیفر خارج از قرارداد اجتماعی؛ رویکرد غالب مدل اقتدارگرای فراگیر

۱–۲–۱–۲: خاستگاه حق کیفر و رویکرد بنیادگرایی سیاست جنایی

۲–۲–۱–۲: خاستگاه حق کیفر در مدل اقتدارگرای فراگیر

۲–۲: مبانی توجیه کیفرگذاری و قلمرو مداخله حقوق کیفری

۱–۲–۲: اصل ضرر و قلمرو مداخله کیفری دولت

۱–۱–۲–۲: مفهوم و ماهیت اصل ضرر

۲–۱–۲–۲: پایبندی مدل های سیاست جنایی به اصل ضرر

۳–۱–۲–۲: پیوند کمال گرای و اصل ضرر

۲–۲–۲: اصل پدرسالاری قانونی و قلمرو مداخله کیفری دولت

۱–۲–۲–۲: مفهوم و ماهیت اصل پدرسالاری قانونی

۲–۲–۲–۲: پایبندی مدل های سیاست جنایی به اصل پدرسالاری قانونی

۳–۲–۲–۲: پیوند کمال گرایی با اصل پدرسالار قانونی

۳–۲–۲: اصل اخلاقگرایی قانونی و قلمرو مداخله کیفری دولت

۱–۳–۲–۲: مفهوم و ماهیت اصل اخلاق گرایی قانونی

۲–۳–۲–۲: پایبندی مدل های سیاست جنایی

۳–۳–۲–۲: پیوند کمال گرایی و اصل اخلاق گرایی قانونی

فصل سوم

اهداف کیفر در مدل اقتدارگرای فراگیر و مردم سالار سیاست جنایی

۱–۳: اهداف و توجیهات اخلاقی کیفر

۱–۱–۳: مکافاتگرایان و توجیه کیفر

ب: نظریه تهذیب معنوی مجرم

۱–۱–۱–۳: خوانش توتالیتر از مکافات گرایی و مدل اقتدارگرای فراگیر

۲–۱–۱–۳: خوانش لیبرالی از مکافات گرایی و مردم سالار سیاست جنایی

۲–۱–۳: سودانگاران و توجیه کیفر

۱–۲–۱–۳: خوانش توتالیتر از فایده مندی در مدل اقتدارگرای فراگیر

۲–۲–۱–۳: خوانش لیبرالی از فایده مندی کیفر در مدل مردم سالار

۲–۳: اهداف و توجیهات سیاسی کیفر

۱–۲–۳: نظریه سیاسی و اهداف کیفر

۱–۱–۲–۳: توجیه سیاسی کیفر در مدل اقتدارگرای فراگیر

۲–۱–۲–۳: توجیه سیاسی کیفر در مدل مردم سالار

۲–۲–۳: نظریه حقوق بشر و اهدف مجازات

۱–۲–۲–۳: واگرایی نظریه حقوق بشر در مدل اقتدارگرای فراگیر

۲–۲–۲–۳: همگرایی نظریه حقوق بشر در مدل مردم سالار

فصل چهارم

معیارهای کیفر در مدل اقتدارگرای فراگیر و مردم سالار سیاست جنایی

۱–۴: معیارهای فرد محور کیفرگذاری

۱–۱–۴: معیار تساوی کیفر

۱–۱–۱–۴: تساوی کیفر در نگاه مدل مردم سالار

۲–۱–۱–۴: تساوی کیفر در نگاه مدل اقتدارگرای فراگیر

۲–۱–۴: معیار تناسب کیفر

۱–۲–۱–۴: مدل اقتدارگرای فراگیر و توجیه تناسب کیفر

۲–۲–۱–۴: مدل مردم سالار و توجیه تناسب کیفر

۳–۱–۴: معیار کرامت انسانی کیفر

۱–۳–۱–۴: کرامت مداری در مدل اقتدارگرای فراگیر

۲–۳–۱–۴: کرامت مداری در مدل مردم سالار

۴–۲: معیارهای عینی تعیین کیفر

۱–۲–۴: معیار مقبولیت اجتماعی

۱–۱–۲–۴: خوانش لیبرالی از معیار مقبولیت کیفر

۲–۱–۲–۴: خوانش اقتدارگرای فراگیر از معیار مقبولیت اجتماعی

۲–۲–۴: معیار قانونمندی کیفر

۱–۲–۲–۴: قانون مداری و خوانش آن در مدل مردم سالار

۲–۲–۲–۴: قانون مداری و خوانش آن در مدل اقتدارگرای فراگیر

نتیجه گیری

منابع و ماخذ

الف: منابع فارسی

۱ کتب

۲ مقالات

۳ رسالهها و پایان نامه

ب: منابع عربی

ج: منابع انگلیسی

کلیدواژه ها

• شاخص توسعه یافته
• اقتدارگرای فراگیر
• سزاگرایی
• سودانگاری
• کیفر