گذشت شاکی خصوصی و آثار آن در دادرسی کیفری ایران و تطبیق آن با قانون آیین دادرسی کیفری کشور سوریه

عنوان	گذشت شاکی خصوصی و آثار آن در دادرسی کیفری ایران و تطبیق آن با قانون آیین دادرسی کیفری کشور سوریه
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	محمدرضا نجم الدینی
استاد راهنما	جلیل امیدی
استاد مشاور	نریمان فاخری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۹
دانشگاه	مرکز پیام نور تهران

گذشت شاکی خصوصی و آثار آن در دادرسی کیفری ایران و تطبیق آن با قانون آیین دادرسی کیفری کشور سوریه عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدرضا نجم الدینی، با راهنمایی جلیل امیدی و با مشاوره نریمان فاخری در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد مرکز پیام نور تهران دفاع گردید.

چکیده

گذشت به معنای بخشش و چشم پوشی است، ابراز آن توسط شاکی خصوصی را عدول یا انصراف از ادامه دعوی کیفری و استرداد شکایت تعریف کرده اند. این تحقیق جایگاه و آثار گذشت شاکی خصوصی را به عنوان یک حق در حقوق جزای ایران با جایگاه و آثار آن در ق.م، و ق، اصول محاکمات جزایی سوریه به روش مطالعه کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل مواد مربوطه از قوانین کیفری منسوخ و در حال اجرای ایران و قوانین فوق الذکر سوریه مورد قیاس قرار داده و دکترین، آراء دیوان عالی کشور و نظرات مشورتی اد.ح.ق.ق، را بررسی و به عنوان منابع و راهنما بدانها استناد کرده، و به مبانی و مستندات گذشت در حقوق جزای ایران یعنی، قوانین موضوعه، دین، عرف و رویه قضایی در کنار سیاست قضایی اشاره کرده است. در این تحقیق وجود جرم، مرتکب جرم، بزه دیده و ابراز گذشت به عنوان ارکان گذشت و اهلیت گذشت کننده، منجز بودن گذشت، مسموع نبودن عدول از آن، قابلیت انتقال آن به وراث و گذشت تمامی شکات به عنوان شرایط گذشت صحیح شاکی خصوصی، مورد بررسی قرار گرفته. همچنین در این نوشتار تفکیک و تفسیر جرایم قابل گذشت، حیطه تاثیر گذشت در قوانین ماهوی جزایی و بررسی قابلیت ابراز و پذیرش گذشت در مراحل مختلف دادرسی حتی اجرای مجازات، قلمرو گذشت در قوانین شکلی را بیان می دارند که حاکی از موقعیت گذشت در این قوانین است. این تحقیق بیان می دارد که طبق قوانین جزایی دو کشور، گذشت از جهات قانونی و شخصی و همچنین قضایی و شخصی محسوب می شود و با توجه به نوع جرایم و مراحل دادرسی، آثاری چون موقوفی تعقیب، برایت متهم، اسقاط و در مواردی تخفیف مجازاتها را در بردارد. در انتها قابل گذشت لحاظ کردن برخی از جرایم توسط مقنن، تعارض ماده ۶ ق.آ.د.ک، ۱۳۷۸ با ماده ۷۲۷ ق.م.ا، و ایراد تعریفی جدید از جرایم قابل گذشت در ق.م.ا، مغایر با مفهوم و آثار ابراز گذشت شاکی خصوصی در این جرایم، از جمله ایرادات وارده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فصل اول: کلیات

۱–۱ مفهوم گذشت ۸

۱–۲ ارکان، شرایط و ویژگی های گذشت متضرر از جرم و شاکی خصوصی ۱۱

۱–۲–۱ ارکان، شرایط و ویژگی های گذشت در حقوق جزای ایران ۱۱

۱–۲–۱–۱ ارکان گذشت ۱۱

۱–۲–۱–۲ شرایط تحقق گذشت ۱۷

۱–۲–۱–۲–۱ شرایط ماهوی تحقق گذشت ۱۷

۱–۲–۱–۲–۲ شرایط شکلی تحقق گذشت ۲۰

۱–۲–۱–۳ ویژگی های شکلی ابراز گذشت ۲۴

۱–۲–۲ ارکان، شرایط و ویژگی های گذشت در حقوق جزای سوریه ۲۵

۱–۲–۲–۱ ارکان گذشت ۲۵

۱–۲–۲–۲ شرایط تحقق گذشت ۲۷

۱–۲–۲–۲–۱ شرایط ماهوی ۲۷

۱–۲–۲–۲–۲ شرایط شکلی ۲۸

۱–۲–۲–۳ ویژگی های شکلی ابراز گذشت ۲۹

۱–۳ قلمرو تاثیر گذشت ۲۹

۱–۳–۱ قابل و غیر قابل گذشت بودن جرایم ۳۰

۱–۳–۲ قلمرو تاثیر گذشت در قوانین جزایی شکلی ۳۸

۱–۴ مبانی و مستندات گذشت در حقوق جزای ایران ۴۰

۱–۵ سابقه تاریخی گذشت بزه دیده ۴۳

۱–۶ مفهوم شاکی خصوصی ۴۷

۱–۷ ارکان، شرایط و ویژگی های لازم برای طرح شکایت ۴۹

۱–۷–۱ ارکان لازم برای طرح شکایت ۴۹

۱–۷–۲ شرایط لازم برای طرح شکایت ۵۰

۱–۷–۳ ویژگی های شکلی طرح شکایت ۵۳

۱–۸ نگاهی مختصر به جایگاه گذشت شاکی خصوصی در سیاست گذاری قضایی ایران ۵۵

۱–۸–۱ از نظر تقنینی ۵۶

۱–۸–۲ از نظر رویه قضایی ۵۹

فصل دوم: موقعیت گذشت شاکی خصوصی در حقوق جزای ایران و قوانین کیفری سوریه

۲–۱– جایگاه گذشت شاکی خصوصی در حقوق کیفری ایران ۶۴

۲–۱–۱ جایگاه گذشت شاکی خصوصی در قوانین کیفری قبل از انقلاب ۶۴

۲–۱–۱–۱ جایگاه گذشت شاکی خصوصی در ق م ع ۶۵

۲–۱–۱–۱–۱ جرایم قابل گذشت علیه عفت و اخلاق عمومی و تکالیف خانوادگی ۶۶

۲–۱–۱–۱–۲ جرایم قابل گذشت علیه تمامیت جسمانی و معنوی اشخاص ۶۹

۲–۱–۱–۱–۲–۱ جرایم قابل گذشت علیه تمامیت جسمانی اشخاص ۶۹

۲–۱–۱–۱–۲–۲ جرایم قابل گذشت علیه تمامیت معنوی اشخاص ۷۲

۲–۱–۱–۱–۳ جرایم قابل گذشت علیه اموال و مالکیت ۷۳

۲–۱–۱–۲ برخی جرایم قابل گذشت در قوانین متفرقه ۸۳

۲–۱–۱–۳ جایگاه گذشت شاکی خصوصی در ق آ د ک، پیش از انقلاب ۸۵

۲–۱–۲ جایگاه گذشت شاکی خصوصی در قوانین کیفری بعد از انقلاب ۸۷

۲–۱–۲–۱ خلاصه ای از سیر تحول جرایم قابل گذشت در بعد از انقلاب ۸۸

۲–۱–۲–۱–۱ سیر تحول جرایم قابل گذشت تا سال ۱۳۷۰ ۸۸

۲–۱–۲–۱–۲ جرایم قابل گذشت بعد از سال ۱۳۷۵ ۹۰

۲–۱–۲–۲ بررسی جرایم قابل گذشت در ق م ا ۹۰

۲–۱–۲–۲–۱ جرایم قابل گذشت در کتاب دوم ق م ا ۹۰

۲–۱–۲–۲–۲ تاثیر گذشت شاکی در جرایم مستوجب قصاص ۹۱

۲–۱–۲–۲–۳ جرایم قابل گذشت از کتاب چهارم ق م ا ۹۵

۲–۱–۲–۳–۴ جرایم قابل گذشت از کتاب پنجم ق م ا ۹۶

۲–۱–۲–۳–۴–۱ جرایم قابل گذشت علیه اشخاص ۹۶

۲–۱–۲–۳–۴–۲ جرایم قابل گذشت علیه تکالیف خانوادگی ۱۰۱

۲–۱–۲–۳–۴–۳ جرایم قابل گذشت علیه اموال و مالکیت ۱۰۱

۲–۱–۲–۳ برخی جرایم قابل گذشت در سایر قوانین ۱۰۸

۲–۱–۲–۴ جایگاه گذشت شاکی خصوصی در ق آ د ک، ۱۳۷۸ ۱۰۹

۲–۱–۳ موقعیت گذشت شاکی خصوصی در آراء دیوان عالی کشور و نظرات مشورتی

اد ح ق ق، ۱۱۳

۲–۱–۳–۱ تعریف جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت مطابق برخی آراء دیوان عالی و نظرات مشورتی اد ح ق ق ۱۱۴

۲–۱–۳–۲ برخی شرایط لازم برای اعمال گذشت ۱۱۷

۲–۱–۳–۲–۱ برخی شرایط ماهوی ابراز گذشت صحیح و قانونی ۱۱۷

۲–۱–۳–۲–۲ برخی شرایط شکلی اعلام گذشت صحیح و قانونی ۱۲۱

۲–۱–۳–۳ اشکال اعلام گذشت ۱۲۳

۲–۱–۳–۴ ماهیت قابل گذشت بودن برخی جرایم از دید آراء دیوانعالی کشور و نظرات

مشورتی ۱۲۴

۲–۱–۳–۴–۱ جرایم علیه عفت و تکالیف خانوادگی ۱۲۴

۲–۱–۳–۴–۲ جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص ۱۲۵

۲–۱–۳–۴–۳ جرایم علیه تمامیت معنوی اشخاص ۱۳۲

۲–۱–۳–۴–۴ جرایم مهم علیه اموال و مالکیت ۱۳۵

۲–۲ جایگاه گذشت شاکی خصوصی در قوانین جزایی سوریه ۱۴۴

۲–۲–۱ مقدمه بحث ۱۴۴

۲–۲–۲ جرایم قابل گذشت در قانون العقوبات الجناییه ۱۴۵

۲–۲–۲–۱ جرایم قابل گذشت علیه عفت و اخلاق عمومی و تکالیف خانوادگی ۱۴۵

۲–۲–۲–۲ جرایم قابل گذشت علیه تمامیت جسمانی اشخاص ۱۵۶

۲–۲–۲–۳ جرایم قابل گذشت علیه تمامیت معنوی اشخاص ۱۵۹

۲–۲–۲–۴ جرایم قابل گذشت علیه اموال و مالکیت ۱۶۲

۲–۳ قیاس جایگاه گذشت شاکی خصوصی در قوانین جزایی ایران و سوریه ۱۷۸

۲–۳–۱ قیاس ارکان، شرایط و نحوه ابراز گذشت شاکی خصوصی ۱۷۸

۲–۳–۲ قیاس بین جرایم قابل گذشت مذکور در قانون مجازات منسوخ و غیر منسوخ ایران و قانون مجازات سوریه ۱۸۰

۲–۳–۳ قیاس جایگاه گذشت شاکی خصوصی در قوانین آیین دادرسی کیفری دو کشور ۱۸۸

فصل سوم: آثار گذشت شاکی خصوصی

۳–۱ آثار گذشت شاکی خصوصی در حقوق جزای ایران ۱۹۰

۳–۱–۱ آثار گذشت شاکی خصوصی در جرایم قابل گذشت ۱۹۰

۳–۱–۱–۱ آثار اعلام گذشت قبل از طرح شکایت ۱۹۰

۳–۱–۱–۲ آثار اعلام گذشت پس از طرح شکایت و قبل از ارسال پرونده به دادگاه ۱۹۲

۳–۱–۱–۳ آثار گذشت شاکی خصوصی پس از ارسال پرونده به دادگاه ۱۹۴

۳–۱–۱–۴ آثار گذشت شاکی خصوصی پس از صدور حکم قطعی ۱۹۷

۳–۱–۱–۵ نتیجه گیری کلی از موارد پیش گفته ۲۰۰

۳–۱–۲ آثار گذشت شاکی خصوصی در جرایم غیر قابل گذشت ۲۰۱

۳–۱–۲–۱ آثارگذشت شاکی خصوصی در مراحل دادرسی ۲۰۶

۳–۱–۲–۱–۱ تاثیر گذشت شاکی خصوصی قبل از صدرو حکم قطعی ۲۰۶

۳–۱–۲–۱–۲ تاثیر گذشت شاکی خصوصی بعد از صدور حکم قطعی ۲۰۷

۳–۱–۲–۱–۲–۱ تاثیر گذشت شاکی خصوصی قبل از شروع اعمال مجازات بر محکوم ۲۰۷

۳–۱–۲–۱–۲–۲ تاثیر گذشت شاکی خصوصی بر مجازاتهای در حال اجرا ۲۱۱

۳–۱–۳ اثر گذشت شاکی خصوصی بر مجازاتهای تبعی ۲۱۲

۳–۱–۴ اثر گذشت شاکی خصوصی بر مجازاتهای تکمیلی ۲۱۳

۳–۱–۵ اثر گذشت شاکی خصوصی بر اقدامات تامینی و تربیتی ۲۱۴

۳–۱–۶ اثر گذشت شاکی خصوصی بر تعلیق مجازاتها ۲۱۵

۳–۱–۷ اثر گذشت شاکی خصوصی بر آزادی مشروط ۲۱۸

۳–۱–۸ اثر گذشت شاکی خصوصی نسبت به مرتکب اصلی جرم در حق شرکاء و معاونین

جرم ۲۱۹

۳–۱–۹ اثر گذشت شاکی خصوصی، تحت عنوان کیفیتی مخففه بر علل تشدید و مجازاتهای

مشدد ۲۲۳

۳–۱–۱۰ اثر گذشت شاکی خصوصی در جرم قتل مستوجب قصاص نفس ۲۲۶

۳–۱–۱۰–۱ مجازاتهای تکمیلی و تبعی در قتل عمد مستوجب قصاص و اثر گذشت شاکی خصوصی بر آنها ۲۳۱

۳–۱–۱۰–۲ اثر گذشت مجنی علیه در قتل عمد مستوجب قصاص نفس ۲۳۱

۳–۱–۱۰–۳ آثار گذشت شاکی خصوصی در حق سایر شرکای جرم قتل عمد ۲۳۳

۳–۱–۱۰–۴ آثار گذشت ابرازی از سوی شاکی خصوصی نسبت به مباشر جرم قتل عمد در حق معاون و معاونین جرم ۲۳۴

۳–۲ آثار گذشت متضرر از جرم و شاکی خصوصی در حقوق جزای سوریه ۲۳۶

۳–۲–۱ آثارگذشت متضرر ازجرم یا شاکی خصوصی در جرایم قابل گذشت ۲۳۷

۳–۲–۲ اثر گذشت متضرر از جرم یا شاکی خصوصی در جرایم غیر قابل گذشت ۲۳۹

۳–۲–۳ اثر گذشت شاکی خصوصی بر مجازاتهای تبعی و تکمیلی (فرعی و اضافی)، اقدامات تامینی و تربیتی و محرومیتها از حقوق شهروندی ۲۴۲

۳–۲–۴ اثر گذشت شاکی خصوصی بر تعلیق مجازات و آزادی مشروط ۲۴۵

۳–۲–۵ تاثیر گذشت شاکی خصوصی بر تشدید مجازاتها و مجازاتهای مشدد ۲۴۶

۳–۲–۶ آثار ابراز گذشت شاکی خصوصی نسبت به مرتکب اصلی در حق شرکاء و معاونین

جرم ۲۴۷

۳–۳ قیاس بین آثار ناشی از گذشت شاکی خصوصی در حقوق جزای ایران و سوریه ۲۴۸

۳–۴ طرح ایرادات و پیشنهاداها ۲۵۰

۳–۴–۱ طرح برخی ایرادات، پاسخ های احتمالی به آنها و پیشنهادات در حقوق کیفری ایران ۲۵۰

۳–۴–۲ طرح برخی از نکات مثبت و ایرادات قابل ذکر وارده بر قانون العقوبات الجناییه و اصول المحاکمات الجزاییه ۲۶۶

جمع بندی و نتیجه گیری

الف– جمع بندی ۲۷۰

ب– نتیجه گیری ۲۷۳

منابع و ماخذ ۲۷۹

کلیدواژه ها

• مطالعه تطبیقی
• ایران
• سوریه
• شکایت
• عفو
• آیین دادرسی کیفری
• شاکی
• عفو بزهکاران و مجرمین
• حقوق جزا
• گذشت
• شاکی خصوصی
• دادرسی کیفری
• جرایم قابل گذشت
• آثار گذشت شاکی خصوصی