تاثیر اصل عدالت در حقوق قراردادها؛ مطالعه تطبیقی حقوق ایران و آمریکا
 | |
| عنوان | تاثیر اصل عدالت در حقوق قراردادها؛ مطالعه تطبیقی حقوق ایران و آمریکا |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | زهرا بختیاری |
| استاد راهنما | جلیل قنواتی، جواد حسین زاده |
| استاد مشاور | مینا حسینی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه علم و فرهنگ تهران |
تاثیر اصل عدالت در حقوق قراردادها؛ مطالعه تطبیقی حقوق ایران و آمریکا عنوان رساله ای است که توسط زهرا بختیاری، با راهنمایی جلیل قنواتی و جواد حسین زاده و با مشاوره مینا حسینی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه علم و فرهنگ تهران دفاع گردید.
چکیده
وجود امنیت و ثبات یک اصل مهم و انکارناپذیر در قراردادها است ازاین رو عقود نباید به دلایل واهی بی اعتبار اعلام شوند. از طرف دیگر عدالت قراردادی یک امر اساسی است و پیمان بستن در عقود نباید سبب تعدی به حقوق طرف ضعیف قرارداد گردد. عدالت قراردادی به معنای دقت هم زمان به آثار عدالت معاوضی و توزیعی در عقد بر اساس مصلحت شخصی و نوعی متعاملین و ممانعت از اخلال در وضعیت اقتصادی بازار و جلوگیری از سوءاستفاده از موقعیت طرف ضعیف قرارداد است. همچنین وجود اصولی همچون حسن نیت، نظم عمومی، موازنه، منع سوءاستفاده از حق یا اعمال تعدیل قراردادها در سیستم حقوقی سبب اجرای عدالت در عقود خواهد بود. این پژوهش با روش تحلیلی–توصیفی و از طریق جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای تدوین گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در حقوق ایران بااینکه عدالت قراردادی به صورت کاملا صریح و شفاف پیش بینی نشده است ولی در قوانینی همچون قانون مدنی، قانون گذار با درج خیاراتی چون غبن، تدلیس و...به طور ضمنی و غیرمستقیم سعی در اعمال عدالت قراردادی و حمایت از طرف ضعیف داشته است. همچنین با مقایسه تطبیقی حقوق ایران و ایالات متحده آمریکا در حوزه قراردادها، این برآیند حاصل می شود که با پذیرش تعدیل در حوزه قراردادها بطور مثال قراردادهای دارویی و تجهیزات پزشکی، در نظر گرفتن خطر توسعه و پیش بینی ایجاد صندوقی همانند صندوق تامین خسارت های بدنی در این نوع قراردادها برای جبران زیان مصرف کنندگان و پذیرفتن نظریه ی مسیولیت محض در حقوق ایران، می توان در جهت حمایت از طرف ضعیف قرارداد، تامین منافع عرضه کنندگان و رعایت همه جانبه عدالت در این نوع قراردادها گام هایی اساسی برداشت. بنابراین با توجه به نفوذ عدالت در قلمرو قراردادها که از ظالمانه بودن، مورد سوءاستفاده بودن و یک طرفه بودن قرارداد جلوگیری به عمل می آورد، بدین علت پیشنهاد می شود در قوانین موضوعه ایران ضمن تصریح صریح به این اصل مسلم، آثار تعدی و نقض آن در تمامی قوانین علی الخصوص قانون مدنی به درستی پیش بینی گردد تا عدالت قراردادی قربانی سکوت مقنن نشود.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه
الف– بیان مسیله
ب– پیشینه ادبیات پژوهش
ج– ضرورت و اهداف پژوهش
د– سوالات پژوهش
ه–– فرضیه های پژوهش
و– روش پژوهش
ه– – ساختار پژوهش
فصل اول: بررسی مفهومی اصل عدالت در حقوق قراردادها
مبحث اول: پویش مفهومی عدالت و مقایسه آن با نهادهای مشابه
گفتار اول: مفهوم شناسی عدالت
بند اول: عدالت از دیدگاه اندیشمندان یونان باستان
الف: عدالت از دیدگاه افلاطون
ب: عدالت از دیدگاه ارسطو
بند دوم: عدالت از دیدگاه یهودیت
بند سوم: عدالت از دیدگاه مسیحیت
بند چهارم: مفهوم عدالت از دیدگاه اندیشمندان اسلامی
الف: مفهوم عدالت از دیدگاه حضرت علی(علیه السلام)
ب: مفهوم عدالت از دیدگاه شهید مطهری
بند پنجم: عدالت از دیدگاه متفکران آمریکایی
الف: دیدگاه جان رالز در رابطه با عدالت
ب: دیدگاه مایکل سندل در رابطه با عدالت
بند ششم: تعریف عدالت
گفتار دوم: عدالت و مقایسه آن با نهادهای مشابه در حقوق ایران و آمریکا
بند اول: عدالت و انصاف
بند دوم: عدالت و حسن نیت
بند سوم: عدالت و برابری
مبحث دوم: عدالت در فلسفه حقوق، نظریات و معیار عدالت
گفتار اول: عدالت در فلسفه حقوق غرب
بند اول: عدالت در تفکرات فلسفی غرب
الف: تیوری تمامیت و کمالات
ب: تیوری اصالت سودمندی
ج: تیوری حقوق طبیعی قراردادی
بند دوم: عدالت در تفکرات حقوقی
الف: معارضه با عملکرد مغایر با قصد مشترک
ب: معارضه با تحصیل و داراشدن ناعادلانه
ج: منع سوءاستفاده از حق
گفتار دوم: نظریات عدالت
بند اول: نظریه عدالت جان استوارت میل
بند دوم: نظریه عدالت کانت
بند سوم: نظریه عدالت پازنر
بند چهارم: دکترین خلاف وجدان
گفتار سوم: معیار عدالت
مبحث سوم: اقسام عدالت
گفتار اول: عدالت صوری و محتوایی
گفتار دوم: عدالت مقایسه ای و غیرمقایسه ای
گفتار سوم: عدالت معاوضی و توزیعی
بند اول: رویکردهای مرتبط با عدالت توزیعی
الف: دیدگاه مخالف توجیه اعمال عدالت توزیعی
یکم: دیدگاه مخالف با اصل عدالت توزیعی
دوم: دیدگاه عدم اعمال عدالت توزیعی در روابط قراردادی
ب: دیدگاه موافق توجیه دخالت دولت در قراردادها بر مبنای عدالت توزیعی
بند دوم: عدالت معاوضی
الف: دیدگاه عدالت معاوضی در تفکرات اندیشمندان
ب: ارکان عدالت معاوضی
ج: عدالت معاوضی و اصل آزادی قراردادها
د: تیوری موازنه در قراردادها
فصل دوم: بررسی مصادیق تاثیر اصل عدالت در حقوق قراردادها
مبحث اول: اعمال عدالت قراردادی پیش از انعقاد و هنگام قرارداد
گفتار اول: اعمال عدالت قبل از انعقاد قرارداد
بند اول: تحدید اصل آزادی اراده طرفین در انعقاد قرارداد
الف: اصل آزادی قراردادها و تاثیر آن بر عدالت قراردادی
ب: مبنای ممانعت اشخاص در انعقاد قراردادهای معارض با نظم عمومی
بند دوم: تعهد به ارایه اطلاعات
الف– تاثیر اصل عدالت نسبت به تعهد ارایه اطلاعات
یکم: تاثیر اصل عدالت نسبت به تعهد ارایه اطلاعات قبل از انعقاد قرارداد
دوم: تاثیر اصل عدالت نسبت به تعهد ارایه اطلاعات در رابطه با تحویل و تسلیم مبیع
سوم: تاثیر اصل عدالت نسبت به تعهد ارایه اطلاعات در رابطه با مسیولیت محض
ب– تاثیر اصل عدالت و اصل حسن نیت قراردادی در قلمرو تعهد به اطلاع رسانی در قرارداد
یکم: تاثیر عدالت و حسن نیت بر اطلاع رسانی صحیح در قرارداد
دوم: تاثیر اصل عدالت و اصل حسن نیت بر ارایه اطلاعات نادرست و فریب کارانه
سوم: تاثیر اصل عدالت و اصل حسن نیت بر اجتماع اسباب
بند سوم: حق دسترسی به رقابت عادلانه
الف: برخی موارد از رفتارهای ضدرقابتی در امور قراردادها
ب: ضمانت اجراهای پیش بینی شده درباره رویه های ضد رقابتی
گفتار دوم: اعمال عدالت در هنگام انعقاد و اجرای قرارداد
بند اول: قرارداد الحاقی
بند دوم: اکراه در قرارداد
بند سوم: اضطرار در قرارداد
بند چهارم: حق برخورداری از گارانتی در مبیع برای حمایت از حقوق مصرف کننده
مبحث دوم: آثار بی عدالتی در قراردادها
گفتار اول: وجه التزام
گفتار دوم: خیارات قانونی
بند اول: خیار غبن
الف: تعدیل قرارداد
یکم: تعدیل قضایی قرارداد
دوم: تعدیل قراردادی قرارداد
سوم: تعدیل قانونی قرارداد
ب: تعدیل در تیوری هاردشیپ
یکم: آثار هاردشیپ در اصول قراردادهای تجاری بین المللی
دوم: تاثیر هاردشیپ در حقوق ایران
سوم: فسخ قرارداد
بند دوم: خیار تدلیس
مبحث سوم: قلمرو عدالت در حوزه قراردادهای سلامت محور، دارویی و کار
گفتار اول: قلمرو عدالت در حوزه قراردادهای سلامت محور و دارو
بند اول: مفهوم فرآورده های دارویی و تجهیزات پزشکی
بند دوم: تبلیغات محصولات دارویی و تجهیزات پزشکی و تاثیر آن ها در برقراری عدالت پیش قراردادی
بند سوم: عدالت قراردادی و ایمنی در قراردادهای محصولات دارویی و تجهیزات پزشکی
بند چهارم: نوسانات قیمت و عدالت قراردادی
گفتار دوم: قلمرو عدالت در حوزه قراردادهای کار
نتیجه گیری و پیشنهادها
نتیجه گیری
پیشنهادها
منابع و مآخذ
الف– منابع فارسی
ب– منابع عربی
ج– منابع انگلیسی
کلیدواژه ها
- عدالت
- قرارداد
- حسن نیت
- تعدیل قرارداد
- موازنه