تحلیل حقوقی "قرارداد سلف موازی استاندارد"در بورس انرژی ایران
 | |
| عنوان | تحلیل حقوقی "قرارداد سلف موازی استاندارد"در بورس انرژی ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | میثم موسی پور |
| استاد راهنما | محمدحسن صادقی مقدم |
| استاد مشاور | ابراهیم تقی زاده، جلال سلطان احمدی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۴ |
| دانشگاه | دانشگاه پیام نور استان تهران |
تحلیل حقوقی "قرارداد سلف موازی استاندارد"در بورس انرژی ایران عنوان رساله ای است که توسط میثم موسی پور، با راهنمایی محمدحسن صادقی مقدم و با مشاوره ابراهیم تقی زاده و جلال سلطان احمدی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع دکتری دانشگاه پیام نور استان تهران دفاع گردید.
چکیده
اهمیت انرژی باعث شده که حقوقدانان به مسایل خاص انرژی توجه بیشتری کنند. یکی از مباحث اصلی حقوق انرژی شکل گیری بورس های انرژی و مباحث و مطالعات مربوط به این بورس هاست. ضرورت راه اندازی بورس انرژی ، در خرداد ماه سال ۱۳۹۰ توسط شورای عالی بورس جامه عمل پوشید و بورس مذکور در اوایل خرداد سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز کرد. پرکاربردترین قرارداد مورد استفاده در بورس انرژی قرارداد سلف موازی استاندارد است، که برای اولین بار در بورس انرژی جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گرفت. این قرارداد ابتدا جهت معاملات نفت تحت عنوان قرارداد سلف موازی نفتی مطرح و پس از تصویب دستورالعمل ها و مقررات مخصوص اعمال آن در بورس انرژی، در بورس مذکور به کار گرفته شد. در این رساله با استناد به قوانین و مقررات و منابع متعدد و معتبر حقوقی و فقهی در صدد تبیین مقررات حاکم بر بورس انرژی و کالاهای اصلی مورد معامله در آن و تعیین مرجع صالح وضع مقررات بورس مذکور، تحلیل و بررسی اوصاف حقوقی و ضوابط اختصاصی قرارداد سلف موازی استاندارد و بیان ایرادات فقهی و حقوقی وارد بر این قرارداد نو ظهور و پاسخ به آنها هستیم. نتیجه نهایی این پژوهش موید این مطلب است که قرارداد سلف موازی استاندارد عقدی معین، با برخی اوصاف حقوقی متمایز از عقد بیع و بیع سلف است. ایرادات وارده بر قرارداد مذکور قابل پاسخگویی و رفع می باشد و این قرارداد با رعایت استقلال سلف های موازی ، صحیح و معتبر است. مقررات و دستورالعمل های مخصوص اجرای این قرارداد در بورس انرژی، تصویب شده که اعمال و رعایت آنها در جهت ،شفاف سازی ، تنظیم معاملات بورس، مدیریت ریسک و تضمین ایفای تعهدات ناشی از معامله موثر است و می توان این دستورالعمل ها را با رعایت مرجع صلاحیت دار و اعمال برخی اصلاحات ، جهت اجرا در سایر بورس های کشور به تصویب رساند. و از آنجا که این قرارداد ایرادات فقهی اهل سنت را نیز پاسخگوست، می تواند الگوی مناسبی برای به کارگیری در بورس های سایر کشورهای اسلامی نیز باشد.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه ۱
اهمیت و ضرورت تحقیق ۴
اهداف تحقیق ۶
سوالات تحقیق ۶
فرضیه های تحقیق ۷
دسته بندی مطالب ۸
فصل اول: بورس انرژی ۹
مبحث اول: کلیات بورس ۱۲
گفتار اول: تعریف بورس ۱۳
گفتار دوم: تاریخچه بورس ۱۶
بند اول: تاریخچه بورس در جهان ۱۶
بند دوم: تاریخچه بورس در ایران ۲۰
گفتار سوم: انواع بورس ۲۵
بند اول: بورس اوراق بهادار ۲۵
بند دوم: بورس ارز ۲۷
بند سوم: بورس کالا ۳۰
مبحث دوم: کلیات بورس انرژی ۳۳
گفتار اول: مفهوم بورس انرژی ۳۶
گفتار دوم: سیر قانونی تشکیل بورس انرژی ۳۹
گفتار سوم: مقررات بورس انرژی ۴۳
گفتار چهارم: مراجع صالح وضع مقررات بورس انرژی ایران ۴۶
بند اول: مراجع صالح وضع مقررات در حقوق ایران ۴۸
الف– اصل صلاحیت مقنن و ویژگی های آن ۴۸
ب– بررسی تحلیلی اصل
قانون اساسی ۵۰
۱– رویه تقنینی ۵۱
۲– رویه دیوان عدالت اداری ۵۳
بند دوم: مراجع صالح وضع مقررات بورس انرژی ۵۵
الف–بورس های مهم انرژی جهان ۵۵
۱– بورس بین المللی نفت انگلستان– ICE futures ۵۶
۲–بورس نایمکس آمریکا ۶۰
ب–بورس انرژی ایران ۶۴
۱–شورای عالی بورس ۶۴
۲– هِیات مدیره بورس ۶۸
مبحث سوم: ویژگیها و مقررات کالاهای مورد معامله در بورس انرژی ۷۴
گفتار اول: معاملات نفت ۷۵
بند اول: مفهوم نفت و ویژگیهای آن ۷۵
بند دوم –قراردادهای نفتی و سیر قوانین و مقررات نفت ۷۹
بند سوم– سیر مقررات عرضه نفت در بورس انرژی ۸۷
گفتار دوم: معاملات گاز ۸۹
بند اول–مفهوم گاز طبیعی و ویژگی های آن ۸۹
بند دوم– قراردادهای حمل و نقل و فروش گاز ۹۴
الف– قراردادهای فروش و انتقال گاز طبیعی از طریق خط لوله ۹۴
ب– قراردادهای فروش و انتقال گاز مایع (LNG) ۹۵
بند سوم–عرضه گاز در بورس انرژی ۹۸
گفتار سوم: معاملات برق ۱۰۰
بند اول–مفهوم برق و ویژگیهای آن ۱۰۰
بند دوم–سیر قوانین و مقررات برق ۱۰۶
بند سوم– سیر مقررات عرضه برق در بورس انرژی ۱۱۱
فصل دوم: قرارداد سلف موازی استاندارد ۱۱۳
مبحث اول: کلیات قرارداد سلف ۱۱۷
گفتار اول: مفهوم قرارداد سلف ۱۱۷
بند اول: قرارداد سلف در لغت ۱۱۷
بند دوم: قرارداد سلف در اصطلاح ۱۲۰
الف: قرارداد سلف در فقه ۱۲۰
ب: قرارداد سلف درحقوق ۱۲۳
۱– حقوق ایران ۱۲۳
۲– حقوق فرانسه ۱۲۶
۳– حقوق انگلیس ۱۲۸
۴– حقوق مصر ۱۳۱
۵– حقوق لبنان ۱۳۳
گفتار سوم: محدودیت قرارداد سلف ۱۳۸
بند اول: فروش مسلم فیه قبل از سررسید ۱۴۰
بند دوم–فروش مسلم فیه بعد از سررسید و قبل از قبض ۱۴۵
مبحث دوم: کلیات قرارداد سلف موازی ۱۴۹
گفتار اول:تعریف قرارداد سلف موازی ۱۵۲
گفتار دوم: اقسام قراردادسلف موازی ۱۵۵
بند اول:سلف موازی مطلق ۱۵۵
بند دوم: سلف موازی وکالتی ۱۵۷
بند سوم –سلف موازی حواله ای ۱۶۴
مبحث سوم: مفهوم و اوصاف قرارداد سلف موازی استاندارد ۱۷۳
گفتار اول: مفهوم قرارداد سلف موازی استاندارد و مزیتهای آن ۱۷۳
بند اول– مفهوم قرارداد سلف موازی استاندارد ۱۷۳
بند دوم– مزایای قرارداد سلف موازی استاندارد ۱۸۵
گفتار دوم: اوصاف قرارداد سلف موازی استاندارد ۱۸۳
بند اول– اوصاف مشترک با عقد بیع ۱۸۴
الف: لازم بودن ۱۸۴
ب: معاوضی بودن ۱۸۶
ج: مغابنی بودن ۱۸۷
د: معین بودن ۱۸۸
ه: منجز بودن ۱۹۰
و: فوری بودن ۱۹۱
ز: مستقل بودن ۱۹۳
ز: تملیکی بودن ۱۹۵
بند دوم– اوصاف متمایز از عقد بیع ۲۰۴
الف: تشریفاتی بودن ۲۰۴
ب: ارشادی و تحمیلی بودن ۲۰۶
ج: مرکب بودن ۲۰۸
د: مشروط بودن ۲۱۱
مبحث چهارم: بررسی ایرادات وارد بر قرارداد سلف موازی استاندارد ۲۱۲
گفتار اول: ایردات مشترک ۲۱۳
بنداول– عدم استقلال ۲۱۳
بند دوم–صوری بودن ۲۱۶
بند سوم– استثناء بودن عقد سلف ۲۱۹
گفتار دوم:ایرادات مختص قرارداد سلف موازی استاندارد ۲۲۳۲۲
بند اول: شمول "نهی عن البیع" بر عقد حواله ۲۲۲
الف– بیع بودن حواله ۲۲۳
ب–معاوضه بودن حواله ۲۲۵
بند دوم–اشتراط(لزوم)حواله به دین حال ۲۲۹
بند سوم–اختیاری بودن انعقاد عقد حواله بین داین ومدیون ۲۳۱
مبحث پنجم: ضوابط اختصاصی انعقاد و آثار قرارداد سلف موازی استاندارد ۲۳۵
گفتار اول: ضوابط اختصاصی انعقاد قرارداد سلف موازی استاندارد ۲۳۶
بند اول– پذیرش قرارداد سلف موازی استاندارد ۲۳۷
بند دوم– ثبت قرارداد سلف موازی استاندارد ۲۴۱
بند سوم–اخذ کد معاملاتی ۲۴۳
بند چهارم–کنترل های پیش از عرضه ۲۴۵
گفتار دوم: آثار انعقاد قرارداد سلف موازی استاندارد ۲۴۷
بند اول: انتقال مالکیت ۲۴۷
بند دوم: تعهد به اعطای حواله ۲۵۱
بند سوم: تعهد بر تسلیم مبیع و تادیه ثمن ۲۵۴
الف– تادیه ثمن (پایاپای و تسویه تعهدات) ۲۵۵
ب– تسلیم مبیع (تحویل فیزیکی یا تسویه نقدی) ۲۶۲
نتیجه گیری و پیشنهادات ۲۶۸
فهرست منابع ۲۸۳
منابع فارسی: ۲۸۳
الف– کتب ۲۸۳
ب– مقالات ۲۸۹
ج– قوانین و مقررات ۲۹۳
منابع عربی ۲۹۴
منابع انگلیسی ۳۰۲
کلیدواژه ها
- قرارداد سلف موازی استاندارد
- بورس انرژی
- قرارداد سلف موازی وکالتی
- قرارداد سلف موازی حواله ای
- بیع سلف
- بورس انرژی ایران
- قرارداد بیع سلف
- وکالت
- حواله
- بیع سلف
- جنبه های حقوقی
- استاندارد
- قرارداد