تحلیل فقهی حقوقی امکان محدود ساختن میزان مهریه

عنوان	تحلیل فقهی حقوقی امکان محدود ساختن میزان مهریه
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	محمدمهدی اسدی امیرآبادی
استاد راهنما	محمود صادقی
استاد مشاور	محمدباقر پارساپور
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه تربیت مدرس

تحلیل فقهی حقوقی امکان محدود ساختن میزان مهریه عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدمهدی اسدی امیرآبادی، با راهنمایی محمود صادقی و با مشاوره محمدباقر پارساپور در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس دفاع گردید.

چکیده

در سالهای اخیر تعیین مهریه های سنگین و غیر متعارف بصورت چشمگیر در حال افزایش است؛ و در حالی که مهریه باید به عنوان یک کارکرد مثبت موجب استحکام خانواده و نشان دهنده علایق مرد باشد موجب افزایش آمار طلاق شده است.این موضوع از ابعاد مختلف جامعه شناسی، اقتصادی و فرهنگی قابل بررسی است. آنچه موضوع این تحقیق می باشد این است که چگونه می توان با توجه به قواعد حقوقی میزان مهریه را محدود ساخت.در این مطالعه سعی شده است نقش مهریه های غیر متعارف در نهاد خانواده مورد بررسی قرار گیرد، و به استناد قواعد عمومی قراردادها برای این معضل راه حل حقوقی ارایه گردد.در ارتباط با نقش مهریه های غیرمتعارف در نهاد خانواده نتایج مصاحبه با افراد صاحبنظر، نظرسنجی های صورت گرفته از زنان دارای مهریه سنگین که در صدد مطالبه مهریه خود هستند، و نیز زندانیان مهریه و همچنین بررسی آراء قضایی، موید این مطلب است که مهریه های سنگین و غیر متعارف موجب تزلزل در نهاد خانواده و افزایش آمار طلاق می شود.نتایج حاصله موید این مطلب است که از نظر فقهی و حقوقی و به استناد قواعد عمومی قراردادها می توان برای حل این مشکل راه حل حقوقی ارایه کرد و عنوان داشت در صورتی که مبلغ مهر رقم سنگین و غیر متعارفی را تشکیل دهد که ایفای آن غیرمقدور باشد، یا اراده جدی در پذیرش یا اجرای آن وجود نداشته باشد، یا میزان آن آنقدر زیاد باشد که از دید عرف پذیرش چنین تعهدی عقلایی نباشد، می توان میزان مهریه را با توجه به سه قاعده مقدورالتسلیم بودن، قصد جدی داشتن در توافقات و عقلایی بودن ، محدود به حدودی که مقدور و متعارف باشد نمود.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول: طرح تحقیق

۱–۱– تعریف مساله، اهداف، و سوالات تحقیق ۲

۱–۲– فرضیه ها ۵

۱–۳– مواد و روش تحقیق ۵

۱–۴– جنبه جدید بودن و نوآوری ۵

۱–۵– تقسیم مطالب ۵

فصل دوم: واژگان، نظرات، نظرسنجی ها و آراء قضایی

۲–۱– مهر در لغت ۸

۲–۲– مهر در آیات ۱۱

۲–۳– مهر در روایات ۱۳

۲–۴– تاریخچه مهر و میزان آن ۱۵

۲–۵– ارتباط مهریه های سنگین با نظرات مطروحه در خصوص فلسفه مهر ۱۹

۲–۶– ملاک تشخیص مهر سنگین و غیر متعارف ۲۲

۲–۷– علل افزایش مهر در عصر و زمان حاضر ۲۴

۲–۷–۱– نسیه بودن مهریه ۲۵

۲–۷–۲– تورم و بی ثباتی اقتصادی چند دهه اخیر ۲۵

۲–۷–۳– غلبه روحیات اقتصادی و نگرش های محاسباتی ۲۶

عنوان صفحه

۲–۷–۴– عدم استیفای حقوق کامل زن ۲۶

۲–۷–۵– مهار طلاق و کنترل تمایلات نوجویانه مرد ۲۷

۲–۷–۶– ارتقای منزلت اجتماعی زن ۲۸

۲–۷–۷– بالا رفتن هزینه ها و تشریفات ازدواج ۲۹

۲–۷–۸– شیوع ازدواج های برون فامیلی ۳۰

۲– ۸– بررسی نظرسنجی ها و مطالعه آراء قضایی در ارتباط با تاثیر مهریه های سنگین و غیر متعارف در نهاد خانواده ۳۱

۲– ۸–۱– بررسی نظر سنجی ها در ارتباط با تاثیر مهریه سنگین در نهاد خانواده ۳۱

۲–۸–۱–۱– نتایج گفتگو با زندانیان مهریه ۳۱

۲–۸–۱–۲– بررسی پرسشنامه های تکمیل شده توسط زنان با مهریه های سنگین ۳۳

۲– ۸–۲– بررسی آراء قضایی در ارتباط با تاثیر مهریه های سنگین در نهاد خانواده ۳۸

۲– ۸–۳– نتیجه ۴۱

فصل سوم : محدود ساختن مهریه

۳–۱– بررسی آیات، منابع روایی و نظر فقهای امامیه در ارتباط با میزان مهریه ۴۴

۳–۱–۱– بررسی آیات در ارتباط با میزان مهریه ۴۴

۳ –۱–۲– بررسی منابع روایی در ارتباط با میزان مهریه ۴۶

۳–۱–۲–۱– آزادی طرفین در توافق بر مهریه ۴۶

۳–۱–۲–۲– استحباب توافق بر مهریه همانند مهرالسنه ۴۷

۳–۱–۲–۳– استحباب مهرکم، کراهت مهر زیاد ۴۷

۳–۱–۲–۴– عدم جواز توافق بر بیشتر از مهرالسنه ۴۷

عنوان صفحه

۳–۱–۲–۵– نتیجه ۴۸

۳–۱–۳– بررسی نظر فقهای امامیه درباره میزان مهریه ۴۹

۳–۱–۳–۱– نظر مخالفان تجاوز میزان مهریه از مهرالسنه ۴۹

۳–۱–۳–۲– نظر موافقان تجاوز میزان مهریه از مهرالسنه ۵۰

۳–۱–۳–۲– ۱– نظر فقهای متقدم ۵۰

۳–۱–۳–۲–۲– نظر فقهای متاخر ۵۱

۳–۱–۳–۲–۳– نظر فقهای معاصر ۵۳

۳–۱–۳–۳– نتیجه ۵۴

۳–۲– بررسی امکان محدود ساختن میزان مهریه با توجه به قواعد عمومی قراردادها ۵۵

۳–۲–۱– مقدور التسلیم بودن مهریه ۵۷

۳–۲–۱–۱– مبنای حقوقی قاعده مقدور التسلیم بودن مورد معامله ۵۸

۳–۲–۱–۲– قدرت واقعی بر تسلیم و علم طرفین بر قدرت یا عدم علم بر فقدان قدرت ۶۱

۳–۲–۱–۳– اثر اعتقاد طرفین به عدم امکان تسلیم ۶۳

۳–۲–۱–۴– فقدان مطلق یا نسبی قدرت ۶۵

۳–۲–۱–۵– نتیجه ۶۶

۳–۲–۲– عقلایی بودن مهریه ۶۸

۳–۲–۳– قصد جدی داشتن در مهریه ۷۳

۳–۲–۳–۱– مقدمه ۷۴

۳–۲–۳–۲– تحلیل توافق با توجه به گفتگوهای مقدماتی ۷۹

۳–۲–۳–۳– نتیجه ۸۰

نتیجه گیری ۸۱

عنوان صفحه

فهرست منابع

منابع فارسی ۸۴

منابع عربی ۸۸

ضمایم

نمونه پرسشنامه ۹۳

استفتایات ۹۸

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول ۲–۱– توزیع فراوانی پاسخ گویان به علت تعیین مهریه سنگین ۳۳

جدول۲–۲– توزیع فراوانی پاسخ گویان در مورد تاثیر مهریه سنگین در ارتقا ی موقعیت اجتماعی و کمال یابی ۳۴

جدول۲–۳– توزیع فراوانی پاسخ گویان در مورد تاثیر روانی منفی مهریه سنگین درارتقای جایگاه اجتماعی و کمال یابی ۳۵

جدول۲–۴– توزیع فراوانی پاسخ گویان در باره میزان تاثیر مهریه سنگین در جلوگیری از طلاق و خواسته های نوجویانه مرد ۳۵

جدول۲–۵– توزیع فراوانی پاسخ گویان در مورد استفاده از مهریه به عنوان یک اهرم ۳۶

جدول۲–۶– توزیع فراوانی پاسخ گویان که از مهریه به عنوان اهرم استفاده کرده اند، در مورد تاثیر آن در ایجاد تزلزل خانواده و نهایتا طلاق ۳۶

جدول۲–۷– توزیع فراوانی پاسخ گویان در مورد تاثیر مهریه سنگین در طلاق ۳۷

کلیدواژه ها

• حقوق مدنی
• مهریه های سنگین و غیرمتعارف
• افزایش طلاق
• قدرت بر تسلیم مهریه
• قصد جدی متعاقدین
• عقلایی بودن مهریه
• فقه
• مهریه
• طلاق