جایگاه معاملات آتی بازار سهام در حقوق موضوعه ایران

عنوان	جایگاه معاملات آتی بازار سهام در حقوق موضوعه ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	مجتبی مزاجی
استاد راهنما	حمید بذرپاچ
استاد مشاور	حسین ناصرخاکی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت

جایگاه معاملات آتی بازار سهام در حقوق موضوعه ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط مجتبی مزاجی، با راهنمایی حمید بذرپاچ و با مشاوره حسین ناصرخاکی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت دفاع گردید.

چکیده

یکی از انواع ابزارهای مشتقه، معاملات آتی (موجل) است که در تجارت و داد و ستد و به خصوص در بازار سهام به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک ناشی از نوسانات قیمت به کار می رود. معاملات آتی شباهت زیادی به معاملات سلف دارد و تنها وجه تمایز آن از معاملات سلف آن است که در معاملات آتی، ثمن نیز مانند مبیع موجل می باشد. در معاملات آتی یکی از طرفین متعهد می شود دارایی موضوع قرارداد، یعنی دارایی پایه را که می تواند کالا، ارز، اوراق بهادار، و یا شاخص سهام باشد، در تاریخ معینی در آینده تحویل دهد و قیمت آن را دریافت کند و طرف مقابل هم متعهد می شود دارایی پایه را با همان مشخصات، تحویل گرفته و بهای مشخص شده را بپردازد. برای الزام طرفین به انجام تعهداتشان، اتاق پایاپای بورس مبلغی را به عنوان وجه تضمین از آنها می گیرد و باید متناسب با تغییرات قیمت، آن را تعدیل کنند. وجه تمایز این قراردادها با پیمان آتی، استاندارد بودن آنهاست که کیفیت و کمیت کالاها مشخص می گردد. علماء و دانشمندان حوزه و دانشگاه معاملات آتی را در قالب قراردادهای معین در فقه مانند بیع کالی به کالی، استصناع، عربون، صلح و مانند آن مورد بررسی قرارداده اند لکن این قرارداد ذیل هیچ یک از انواع قراردادهای معین قرار نمی گیرد و باید آن را عقدی مستقل به شمار آورد. همچنین عده ای نیز این معاملات را قمار دانسته اند یا این که حکم به ربوی بودن این قراردادها کرده اند و آن را نامشروع و باطل شمرده اند ولیکن طبق ادله و مستندات عقلی و نقلی در معاملات آتی قمار و ربا راه نداشته و شبهه نامشروع بودن آن وارد نمی باشد. معاملات آتی جزء عقود لازم می باشد و از دیگر ویژگی های آن تشریفاتی، عهدی و معوض بودن آن است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده :

فصل اول :کلیات تحقیق

۱–۱ بیان مساله

۱–۲ سوالات تحقیق ( مساله تحقیق )

۱–۲–۱ سوال اصلی

۱–۲–۲ سوال فرعی

۱–۳ فرضیه ها ( هر فرضیه به صورت یک جمله خبری نوشته شود )

۱–۳–۱ فرضیه اصلی

۱–۳–۲ فرضیه فرعی

۱–۴ تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی

۱–۵ پیشینه پژوهش

۱–۶ اهداف تحقیق

۱–۷ جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق

۱–۸ روش تحقیق

۱–۹ روش گردآوری اطلاعات

۱–۱۰ ابزار گردآوری اطلاعات

۱–۱۱ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

فصل دوم:مروری بر ادبیات و پیشینه پژوهش

۲–۱ مفهوم، انواع و سیر تکوین

۲–۱–۱ مفهوم و انواع قراردادهای آتی

۲–۱–۱–۱ تعریف و ویژگی های قرارداد آتی

۲–۱–۱–۲ انواع قراردادهای آتی

۲–۱–۲ پیشینه و سیر تکوین قراردادهای آتی و بورس کالا

۲–۱–۲–۱ قراردادهای آتی

۲–۱–۲–۲ تکوین بورس کالای ایران

۲–۲ ساز و کار ، اوصاف قراردادهای قراردادهای آتی و اصول کلی حاکم بر آن

۲–۲–۱ ساز و کار قراردادهای آتی

۲–۲–۱–۱ ثبت سفارش مشتری

۲–۲–۱–۲ وجه تضمین

۲–۲–۱–۳ به روز رسانی حساب ها و بستن موقعیت

۲–۲–۱–۴ پرداخت ثمن و تحویل دارایی پایه قرارداد آتی

۲–۲–۲ اوصاف قراردادهای آتی

۲–۲–۲–۱ لزوم

۲–۲–۲–۲ تنجیز

۲–۲–۲–۳ عهدی بودن

۲–۲–۲–۴ تشریفاتی بودن

۲–۲–۲–۵ معوض بودن

۲–۲–۲–۶ قطعی بودن

۲–۲–۳ اصول کلی حاکم بر قراردا آتی

۲–۲–۳–۱ اصل انعقاد معامله توسط کارگزار

۲–۲–۳–۲ اصل شفافیت معاملات

۲–۲–۳–۳ اصل امنیت معاملات

۲–۲–۳–۴ اصل رقابت و منع انحصار

فصل سوم:روش اجرای تحقیق

۳–۱ مشروعیت و ماهیت قراردادهای آتی

۳–۱–۱ مشروعیت قراردادهای آتی

۳–۱–۱–۱ بررسی نظر کمیته فقهی بورس

۳–۱–۱–۲ بیان نظریه مرجع کمیته فقهی بورس

۳–۱–۲ ماهیت قراردادهای آتی

۳–۱–۲–۱ شرط ابتدایی

۳–۱–۲–۲ ایقاع

۳–۱–۲–۳ وعده متقابل بیع

۳–۱–۲–۴ عقود معین

۳–۱–۲–۵ قالب منتخب

۳–۲ اشخاص دخیل در قراردادهای آتی

۳–۲–۱ طرفین معامله

۳–۲–۱–۱ مشتری

۳–۲–۱–۲ کارگزار

۳–۲–۱–۳ اتاق پایاپای

۳–۲–۲ اشخاص ناظر

۳–۲–۲–۱ سازمان بورس

۳–۲–۲–۲ بورس کالا

فصل چهارم:بیان نتایج حاصل از تحقیق

۴–۱ حقوق و تعهدات مشتریان

۴–۱–۱ حقوق مشتری

۴–۱–۲ تعهدات مشتری

۴–۱–۲–۱ افتتاح حساب عملیاتی

۴–۱–۲–۲ افزایش وجه تضمین

۴–۱–۲–۳ تعدیل وجوه

۴–۱–۲–۴ تحویل کالا

۴–۲ حقوق و تعهدات کارگزار

۴–۲–۱ تعهدات ناشی از قرارداد آتی در مقابل مشتری و تخلفات وی

۴–۲–۱–۱ تعهدات کارگزار

۴–۲–۱–۲ تخلفات کارگزار

۴–۲–۲ تعهدات کارگزار در مقابل اتاق پایاپای

۴–۲–۲–۱ اعلام آمادگی تحویل

۴–۲–۲–۲ ارایه فیش واریزی کل وجه دارایی تعهد شده و رسید انبار یا اصل کالای مورد تعهد

۴–۲–۳ حقوق کارگزار در مقابل مشتری و اتاق پایاپای

۴–۲–۳–۱ بستن تمام یا بخشی از موقعیت تعهدی مشتری جهت تامین وجه تضمین جبرانی

۴–۲–۳–۲ مواردی که اتاق پایاپای موظف است برای کارگزار ارسال نماید

۴–۳ حل و فصل اختلافات ناشی از قراردادهای آتی

۴–۳–۱ کمیته سازش

۴–۳–۱–۱ معرفی کمیته سازش

۴–۳–۱–۲ معرفی کمیته سازش کانون و صلاحیت آن

۴–۳–۱–۳ روند تلاش برای سازش

۴–۴ هییت داوری

۴–۴–۱ معرفی هییت داوری

۴–۴–۱–۱ شرایط و ویژگی های اعضای هییت داوری

۴–۴–۱–۲ سازماندهی اداری هییت داوری

۴–۴–۲ روند رسیدگی در هییت داوری

۴–۴–۲–۱ قانون حاکم بر روند رسیدگی

۴–۴–۲–۲ درخواست رسیدگی تا صدور رای

۴–۴–۲–۳ وکالت در هییت داوری

۴–۴–۳ امکان اعتراض و تجدیدنظر از آرای هییت داوری

۴–۴–۴ اجرای آرای هییت داوی

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

۵–۱ نتیجه گیری

۵–۲ پیشنهادات

منابع

الف ) کتب

ج ) پایان نامه ها

د ) منابع لاتین

کلیدواژه ها

• معاملات آتی
• بازار سهام
• آربیتراژ
• ابزار مالی مشتقه