حسن نیت فاعل فعل زیانبار

عنوان	حسن نیت فاعل فعل زیانبار
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	صدیقه صمدی
استاد راهنما	سیدپدرام خندانی
استاد مشاور	یحیی پاویز
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۱
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

حسن نیت فاعل فعل زیانبار عنوان پایان نامه ای است که توسط صدیقه صمدی، با راهنمایی سیدپدرام خندانی و با مشاوره یحیی پاویز در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

یکی از حلقه های مهم اتصال بین حقوق و اخلاق، بررسی نقش حسن نیت در حقوق است. اگرچه تاریخچه این بحث در مغرب زمین از یکصد سال می گذرد، اما در ادبیات مکتوب حقوقی و فقهی ما بیش از چند سال نیست. عمده تلاش ها در پژوهش های داخلی و خارجی معطوف به تبیین این موضوع در قراردادها بوده است و می توان گفت که در مورد کاربرد اصل حسن نیت در الزامهای خارج از قرارداد و به ویژه مسیولیت مدنی و بالاخص ضمان قهری، پژوهش مستقلی صورت نگرفته است. شاید حاکمیت تفکر رایج در این باب مبنی بر عدم تاثیر قصد، علم و جهل فاعل در ضمانات، عمده ترین دلیل این امر باشد. نشانه های حاکمیت این اندیشه را در جای جای نظریات بسیاری از حقوقدانان داخلی و خارجی که درسده اخیر گرایش روزافزونی به معیارهای تحققی و فاصله گرفتن از موازین هنجاری و معنوی داشته اند، می توان مشاهده کرد.در این پژوهش با واکاوی مفهوم و حقیقت حسن نیت و نسبت آن با سوءنیت و تحلیل مبانی آن و با جستجوی نقش و کارکرد جوهره آن در مبانی، ارکان، و عوامل رافع مسیولیت مدنی، این نتیجه حاصل شده است که تصور عدم تاثیر حسن نیت در حوزه مسیولیت مدنی از پشتوانه تحقیقی دقیق و مستحکمی برخوردار نیست و وضعیت روانی، علمی و حتی نفسانی فاعل در مسیولیت مدنی یا وضعیت حقوقی زیاندیده جز در موارد استثنایی که مصالح دیگر از قبیل نظم عمومی پادرمیانی می کنند، تاثیرات مهمی از نوع مانعیت و یا رافعیت دارد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

بیان مسیله و اهمیت و ضرورت آن ۱

موضوع پژوهش و قلمرو آن ۲

پرسش های اصلی و فرعی تحقیق ۲

فرضیه تحقیق ۳

هدف تحقیق ۳

پیشینه تحقیق ۴

روش تحقیق ۵

ساختار تحقیق ۶

فصل اول: شناسایی مفهوم حسن نیت و سوء نیت ۷

۱–۱– حسن نیت ۸

۱–۱–۱– مفهوم حسن نیت ۸

۱–۱–۱–۱– مفهوم لغوی ۸

۱–۱–۱–۲– مفهوم حقوقی ۱۰

۱–۱–۲– عوامل موثر در احراز حسن نیت ۱۳

۱–۱–۲–۱– جهل ۱۳

۱–۱–۲–۲– اشتباه ۱۴

۱–۱–۲–۳– خطا ۱۶

۱–۱–۲–۴– غفلت ۱۶

۱–۱–۲–۵– نسیان ۱۶

۱–۲– سوء نیت ۱۷

۱–۲–۱– مفهوم سوء نیت ۱۷

۱–۲–۱–۱– مفهوم لغوی ۱۷

۱–۲–۱–۲– مفهوم حقوقی ۱۸

۱–۲–۲– عوامل موثر در احراز سوء نیت ۲۰

۱–۲–۲–۱– علم ۲۰

۱–۲–۲–۲– قصد ۲۱

۱–۲–۲–۳– انگیزه ۲۱

۱–۲–۲–۴– رضایت ۲۱

۱–۳– بررسی مصادیق حسن نیت در فقه و حقوق ایران ۲۴

۱–۳–۱– بررسی مصادیق حسن نیت در فقه ۲۴

۱–۳–۲– بررسی مصادیق حسن نیت در حقوق ایران ۲۶

۱–۳–۲–۱– بررسی مصادیق حسن نیت در قوانین ۲۶

۱–۳–۲–۲– بررسی مصادیق حسن نیت در آراء ۳۰

فصل دوم: تاثیر حسن نیت در مبانی مسیولیت مدنی در فقه و حقوق ایران ۳۳

۲–۱– حسن نیت و قاعده لاضرر ۳۴

۲–۱–۱– مفاد قاعده لاضرر ۳۴

۲–۱–۲– رابطه حسن نیت با قاعده لاضرر ۳۷

۲–۱–۲–۱– حسن نیت و نفی حکم ضرری ۴۰

۲–۱–۲–۲– حسن نیت و تحریم ضرر زدن ۴۰

۲–۱–۲–۳– حسن نیت و تدابیر دولت برای پیشگیری از ضرر ۴۱

۲–۲– حسن نیت و اتلاف و تسبیب ۴۱

۲–۲–۱– مفاد قاعده اتلاف و تسبیب ۴۲

۲–۲–۲– نقش قصد در قاعده اتلاف و تسبیب ۴۳

۲–۲–۲–۱– نقش قصد در تحقق قاعده ۴۳

۲–۲–۲–۲– نقش قصد در اجتماع سبب و مباشر ۴۳

۲–۲–۳– رابطه حسن نیت با قاعده اتلاف و تسبیب ۴۶

۲–۳– حسن نیت و قاعده ضمان تصرف (ید) ۴۷

۲–۳–۱– مفاد قاعده ضمان تصرف ۴۸

۲–۳–۱–۱– مفهوم قاعده ۴۸

۲–۳–۱–۲– قلمرو قاعده ۴۹

۲–۳–۲– رابطه حسن نیت با قاعده ضمان تصرف (ید) ۵۴

۲–۳–۲–۱– عدوان، شرط ضمان تصرف ۵۵

۲–۳–۲–۲– حسن نیت، مانع وقوع تصرف عدوانی ۵۵

۲–۴– حسن نیت و استیفاء ۵۶

۲–۴–۱– مفاد قاعده استیفاء ۵۷

۲–۴–۱–۱– ماهیت استیفاء ۵۷

۲–۴–۱–۲– انواع استیفاء ۵۸

۲–۴–۲– رابطه حسن نیت با مسیولیت ناشی از استیفاء ۶۰

۲–۴–۲–۱– نقش حسن نیت در اداره فضولی مال غیر ۶۰

۲–۴–۲–۲– نقش حسن نیت در ایفای ناروا ۶۲

فصل سوم: تاثیر حسن نیت در ارکان مسیولیت مدنی ۶۴

۳–۱– حسن نیت و تحقق ضرر ۶۵

۳–۱–۱– حسن نیت و مستقیم بودن ضرر ۶۶

۳–۱–۱–۱– مفهوم مستقیم بودن ضرر ۶۶

۳–۱–۱–۲– مستقیم بودن ضرر و عمدی بودن آن ۶۶

۳–۱–۲– رابطه حسن نیت با مستقیم بودن ضرر ۶۷

۳–۲– حسن نیت و قابل پیش بینی بودن ضرر ۶۹

۳–۲–۱– مفهوم قابلیت پیش بینی ضرر ۶۹

۳–۲–۲– رابطه حسن نیت با قابلیت پیش بینی ضرر ۷۲

۳–۲–۲–۱– آگاهی فاعل، شرط قابلیت پیش بینی ضرر ۷۳

۳–۲–۲–۲– جهل و حسن نیت فاعل، مانع پیش بینی ضرر: ۷۴

۳–۳– حسن نیت و فعل زیانبار (نامشروع) ۷۴

۳–۳–۱– مفهوم فعل زیانبار (عنصر نامشروع) ۷۴

۳–۳–۲– رابطه حسن نیت با مقوله فعل زیانبار (نامشروع) ۷۵

۳–۳–۲–۱– حسن نیت و مخالفت با قانون ۷۵

۳–۳–۲–۲– حسن نیت و مخالفت با اخلاق ۷۸

۳–۳–۲–۳– حسن نیت و مخالفت با نظم عمومی ۷۹

فصل چهارم: تاثیر حسن نیت در عوامل رافع مسیولیت مدنی ۸۱

۴–۱– حسن نیت و قاعده احسان ۸۲

۴–۱–۱– مفاد قاعده احسان ۸۲

۴–۱–۱–۱– مفهوم قاعده ۸۳

۴–۱–۱–۲– ارکان قاعده ۸۳

۴–۱–۲– رابطه حسن نیت با قاعده احسان ۸۶

۴–۲– حسن نیت و قاعده استیمان ۸۷

۴–۲–۱– مفاد قاعده استیمان ۸۷

۴–۲–۱–۱– مفهوم استیمان ۸۸

۴–۲–۱–۲– ملاک تحقق استیمان ۸۸

۴–۲–۲– رابطه حسن نیت با قاعده استیمان ۹۳

۴–۳– حسن نیت و قاعده غرور ۹۶

۴–۳–۱– مفاد قاعده غرور ۹۶

۴–۳–۱–۱–مفهوم لغوی ۹۶

۴–۳–۱–۲– مفهوم اصطلاحی ۹۷

۴–۳–۱–۳– عناصر و شرایط غرور ۹۸

۴–۳–۲– رابطه حسن نیت با قاعده غرور ۱۰۳

۴–۳–۲–۱– حسن نیت غار، مانع غرور ۱۰۳

۴–۳–۲–۲– حسن نیت مغرور، شرط غرور ۱۰۴

۴–۴– حسن نیت و قاعده اضطرار ۱۰۴

۴–۴–۱– مفاد قاعده اضطرار ۱۰۵

۴–۴–۱–۱– مفهوم قاعده ۱۰۵

۴–۴–۱–۲– شرایط تحقق اضطرار ۱۰۶

۴–۴–۲– رابطه حسن نیت با قاعده اضطرار ۱۰۷

۴–۴–۲–۱– اضطرار به غیر برای دفع ضرر دیگری ۱۰۷

۴–۴–۲–۲– اضرار به غیر برای دفع ضرر از او ۱۰۹

۴–۴–۲–۳– اضرار به خود برای دفع ضرر از غیر ۱۰۹

۴–۴–۲–۴– اضرار به غیر برای دفع ضرر از جامعه ۱۰۹

نتیجه گیری ۱۱۱

پیشنهادها ۱۱۳

منابع و مآخذ ۱۱۴

الف: منابع فارسی ۱۱۴

ب) منابع عربی ۱۱۷

کلیدواژه ها

• مسیولیت مدنی
• مسیولیت مدنی
• حسن نیت (حقوق)
• قصد
• اشتباه (حقوق)
• انتخاب زیان آور
• فاعل بالقصد
• دانش
• جهل
• اراده