شروط بقای اوضاع و احوال در زمان عقد بیع

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
شروط بقای اوضاع و احوال در زمان عقد بیع
عنوانشروط بقای اوضاع و احوال در زمان عقد بیع
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوامید علی صالح نژاد
استاد راهنمادکتر غلامرضا عارفیان
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۷
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس



شروط بقای اوضاع و احوال در زمان عقد بیع عنوان پایان نامه ای است که توسط امید علی صالح نژاد، با راهنمایی دکتر غلامرضا عارفیان در سال ۱۳۹۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس دفاع گردید.

چکیده

هدف از انجام این پژوهش بررسی شرایط بقای اوضاع واحوال در عقد بیع می باشد. اصل اولیه در حقوق قراردادها، حفظ ثبات و ضرورت پایبندی به تعهدات ناشی از آن ها است. اصلی که جزو نخستین قواعد پذیرفته شده ی حقوقی در تمام نظام های حقوقی است. ازاین رو حقوق دانان از دیرباز به دنبال طرح این بحث بوده اند که آیا با حفظ اصل استحکام قراردادی و یا به عبارتی اصل الزامی بودن قراردادها که مورد توجه و احترام فقها و حقوق دانان بوده است، می توان در صورت پدید آمدن وضعیتی که شرایط و اوضاع واحوال زمان انعقاد عقد در اثر عوامل اجباری و اختیاری گوناگون شرایط اجرای مفاد قرارداد دچار تغییر و تحول اساسی شود، حکم به تعدیل و یا اصلاح قرارداد و یا این که برای شخص متضرر قایل به فسخ عقد باشیم. گاهی اجرای مفاد قرارداد به استناد اصل لزوم در صورت حدوث تغییر بنیادی در اوضاع واحوال قراردادی موجب وارد آمدن خسارت جبران ناپذیری به طرف دیگر می گردد. این پژوهش با شیوه توصیفی به بررسی شرایط بقای اوضاع واحوال در عقد بیع و مطالعه تطبیقی موضوع می پردازد. تغییرات غیر ماهیتی و خارجی مهم ترین رکن تمایزکننده تیوری یادشده می باشد. نتایج حاصل نشان می دهد غیرقابل پیش بینی بودن و غیرقابل اجتناب بودن حادثه و عدم قابلیت انتساب به طرف های قرارداد رابطه مستقیمی با اختلاف طرفین در اجرای تعهدات قراردادی دارد. درنهایت برخلاف حق فسخ و انحلال قرارداد، تعدیل مفاد قرارداد با مبنای قصد مشترک طرف های قرارداد و منافع جامعه رابطه همسویی دارد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده

مقدمه ۱– مقدمه

۲– بیان مساله

۳– اهمیت و ضرورت تحقیق

۴– پیشینه تحقیق

۵– اهداف تحقیق

الف: هدف اصلی

ب: اهداف فرعی

۶– سوال های تحقیق

الف: سوال اصلی

ب: سوال های فرعی

۷– فرضیه های تحقیق

الف: فرضیه اصلی

ب: فرضیه های فرعی

۸– روش تحقیق

۹– روش تجزیه وتحلیل اطلاعات

۱۰– ساختار تحقیق

فصل اول: کلیات و مفاهیم مبحث اول: مفاهیم و اصطلاحات

گفتار اول: تعاریف و مفاهیم لغوی و حقوقی اوضاع واحوال

گفتار دوم: معنای لغوی و حقوقی عبارت ربوس سیک استانتی بوس

بند اول: سابقه و تحول تاریخی قاعده ربوس

بند دوم: تفسیر قاعده ربوس در قرن نوزدهم

بند سوم: تفسیر قاعده در قرن بیستم

بند چهارم: تحلیل ماهیت حقوقی نظریه

بند پنجم: تغییرات کلیدی تیوری

الف– شکل تغییرات

ب– علل تغییرات

پ– اوصاف تغییرات

ت– غیرذاتی بودن تغییرات

ث– مشقت بار شدن تغییرات

ج– وصف اقتصادی داشتن تغییرات

بند ششم: عناصر سازنده ی تیوری

گفتار سوم: مفهوم و از بین رفتن مبنای قرارداد

بند اول: تعریف عنصر اقتصادی نظریه

بند دوم: تعادل قراردادی و لزوم حفظ آن

بند سوم: تعذر یا تعسر اجرای قرارداد

الف– تعذر مادی اجرای قرارداد

ب– تعذر قانونی اجرای قرارداد

بند چهارم: عوامل برهم زننده ی تغییرات

گفتار چهارم: نظریه ی تغییر اوضاع واحوال و فورس ماژور

بند اول: تعریف فورس ماژور

بند دوم: تفاوت و تاثیر عملی، حقوقی و فقهی تغییر اوضاع واحوال و فورس ماژور

گفتار پنجم: نهاد حقوقی فراستریشن

بند اول: معانی لغوی و حقوقی کلمه فراستریشن

بند دوم: نحوه ی اعمال فراستریشن

بند سوم: اثر حقوقی اعمال فراستریشن و تیوری تغییر شرایط و اوضاع واحوال

بند چهارم: شرایط اجرای تیوری فراستریشن

الف– عدم اشاره صریح به حادثه در عقد

ب– عدم دخالت طرفین در حادثه ی ایجاد شده

پ– عدم پیش بینی حادثه

ت– انتفای هدف مشترک

بند پنجم: اثر اجرای فراستریشن و شباهت های آن به نظریه ی تغییر اوضاع واحوال

بند ششم: تیوری فراستریشن و عقیم شدن قرارداد

بند هفتم: ماهیت تغییرات ایجاد شده در عقد

بند هشتم: اثر حادثه ی پیش بینی نشده در اجرای قرارداد

مبحث دوم: مفاهیم تبدیل تعهد و بیع

گفتار اول: تیوری تغییر اوضاع و احوال و تبدیل تعهد

بند اول: ماهیت و اقسام تبدیل تعهد

بند دوم: تبدیل تعهد به واسطه ی تبدیل موضوع تعهد

بند سوم: تبدیل تعهد به واسطه ی تبدیل منشا تعهد

بند چهارم: تبدیل تعهد به واسطه ی تبدیل متعهد

بند پنجم: تفاوت و اختلاف تیوری تغییر اوضاع واحوال و تبدیل تعهد

بند ششم: تعلیق اجرای تعهد

بند هفتم: شرایط تعلیق در اجرای تعهد

گفتار دوم: مفاهیم و اصطلاحات عقد بیع

بند اول: تعاریف عقد بیع

بند دوم: تعریف عقد بیع در قانون مدنی

بند سوم: خصوصیات عقد بیع

بند چهارم: ارکان عقد بیع

الف– ایجاب و قبول

ب– متبایعین

پ– ثمن

ت– مبیع

خلاصه فصل

فصل دوم: مبانی حقوقی و فقهی نظریه ی تغییر شرایط اوضاع واحوال مبحث اول: مبانی حقوقی نظریه ی شرایط اوضاع واحوال

گفتار اول: مبانی و مفهوم تیوری یاد شده

بند اول: امور خارج از اراده ی طرفین قرارداد

بند دوم: مواد استنادی قوانین ایران به عبارت فورس ماژور و یا قوه ی قاهره

گفتار دوم: مفهوم خاص تیوری تغییر شرایط و اوضاع واحوال

گفتار سوم: مبانی نظری تیوری تغییر اوضاع واحوال

بند اول: اصل حاکمیت اراده ۵۰ بند دوم: تیوری شرط ضمنی

بند سوم: سابقه تاریخی تیوری شرط ضمنی

بند چهارم: دیدگاه طرفداران تیوری شرط ضمنی

بند پنجم: ضمانت اجرای تیوری شرط ضمنی

گفتار چهارم: تیوری تفسیر قرارداد

بند اول: اشکالات وارده بر تیوری تفسیر قرارداد

بند دوم: تیوری جهت یا علت

گفتار پنجم: نتایج برگرفته شده از قاعده ی اراده ی مشترک

گفتار ششم: سوءاستفاده از حق

مبحث دوم: مبانی فقهی نظریه ی تغییر اوضاع واحوال

گفتار اول: نظریه ی نفی عسر و حرج

بند اول: معنا و مفهوم عسر

بند دوم: معنا و مفهوم حرج

بند سوم: مستندات قاعده عسر و حرج

الف: آیات

ب: روایات

بند چهارم: دلایل عقلی قاعده ی نفی عسر و حرج

بند پنجم: تبیین قاعده ی نفی عسر و حرج

بند ششم: سرنوشت عقود مبتلا به عسر و حرج

گفتار دوم: غیر ممکن بودن تعلیق اجرای قرارداد

بند اول: نتایج برگرفته شده از قاعده ی نفی عسر

بند دوم: دیدگاه حقوقدانان در مورد مبانی قانونی قاعده ی عسر و حرج

گفتار سوم: وضعیت قاعده ی عسر و حرج نسبت به قاعده لا ضرر

گفتار چهارم: وضعیت قاعده ی نفی عسر و حرج در قوانین ایران

بند اول: دیدگاه طرفداران نظریه ی نفی عسر و حرج

بند دوم: نتایج برگرفته شده از قاعده ی نفی عسر و حرج

گفتار پنجم: معنا و مفهوم ضرر و لا ضرر

بند اول: راهحل حقوقی تیوری لا ضرر

بند دوم: ضمانت اجرای نظریه ی لا ضرر

گفتار ششم: مفهوم و روش های تعدیل

بند اول: تعلیق اجرای قرارداد

بند دوم: کاهش میزان تعهد گزاف

بند سوم: افزایش میزان تعهد طرف مقابل (متعهدله)

گفتار هفتم: اقسام تعدیل

بند اول: تعدیل قراردادی

بند دوم: تعدیل قانونی

بند سوم: مواد قانونی مرتبط با تعدیل قانونی

بند چهارم: تعدیل قضایی

بند پنجم: مستند قرآنی تعدیل عقد

بند ششم: مستند فتوایی تعدیل عقد

گفتار هشتم: دیدگاه فقهای امامیه در مورد تعدیل

خلاصه فصل

فصل سوم: ویژگی ها و شرایط استناد به تیوری تغییر شرایط و اوضاع واحوال در عقد بیع مبحث اول: شرایط استناد به نظریه

گفتار اول: غیرقابل پیش بینی بودن حادثه

بند اول: معیار و ضابطه قابلیت پیش بینی حادثه

بند دوم: مواد قانونی خارجی در باب غیرقابل پیش بینی بودن حادثه

بند سوم: نتیجه شرط غیرقابل پیش بینی بودن حادثه

گفتار دوم: استثنایی و خارجی بودن حادثه موردنظر

گفتار سوم: اجتناب ناپذیر بودن حادثه یادشده

مبحث دوم: دگرگونی اساسی در وضعیت اقتصادی قرارداد

گفتار اول: ماهیت تغییرات ایجادشده

بند اول: درازمدت بودن زمان اجرای عقد

بند دوم: عدم پیش بینی و پذیرش وضعیت جدید

بند سوم: عدم اجرای کامل تعهدات توسط متعهد

گفتار دوم: قراردادهای مشمول نظریه تغییر اوضاع واحوال

بند اول: مصادیق عقود محل اجرای تیوری یادشده

بند دوم: امری یا تکمیلی بودن تیوری یادشده

گفتار سوم: مبانی قانونی تیوری تغییر شرایط و اوضاع واحوال در اجرای تعهدات قراردادی

بند اول: قانون موجر و مستاجر محل اجرای تیوری یاد شده

بند دوم: قرارداد کار مصداق اجرای تیوری یاد شده

بند سوم: قراردادهای دولتی مصداق اجرای تیوری یادشده

گفتار چهارم: حسن نیت در اجرای قرارداد

گفتار پنجم: دارا شدن بدون سبب (غیرعادلانه)

گفتار ششم: عوامل تغییر شرایط و اوضاع واحوال

بند اول: لزوم اثبات تیوری یادشده در دادگاه

بند دوم : نظریه تغییر اوضاع و احوال و راه حل حقوق ایران

خلاصه فصل

نتیجه گیری و پیشنهادها الف: نتیجه گیری

ب: پیشنهادها

منابع و مآخذ الف– منابع فارسی

ب– کتب عربی

پ– مقاله ها

ت– منابع انگلیسی

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

  • شروط بقا
  • اوضاع واحوال
  • عقد بیع
  • شرط ضمنی