ماهیت و آثار درج شرط در ضمن عقد
 | |
| عنوان | ماهیت و آثار درج شرط در ضمن عقد |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | نادر ولایی |
| استاد راهنما | حبیب الله رحیمی |
| استاد مشاور | حمیدرضا علومی یزدی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۰ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
ماهیت و آثار درج شرط در ضمن عقد عنوان پایان نامه ای است که توسط نادر ولایی، با راهنمایی حبیب الله رحیمی و با مشاوره حمیدرضا علومی یزدی در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
شروط ضمن عقد به عنوان تکمیل کننده ی آثار عقود از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ از این حیث شناختی صحیح از ماهیت شرط در تمامی مسایل مربوط به شروط ضمن عقد لازم است که موجب تبیین بهتر احکام شروط ضمن عقد و تشخیص آن از دیگر اجزاء عقود به خصوص در عقود غیر معین می شود. نهاد شرط ضمن عقد مختص فقه امامیه می باشد و به گونه ای که در فقه امامیه مورد پذیرش واقع شده است در فقه عامه مورد پذیرش نمی باشد؛ به همین دلیل شناخت ماهیت شروط ضمن عقد در فقه امامیه مورد توجه بوده است. نحوه ی پیدایش شروط ضمن عقد در فقه امامیه ارتباط بسیاری با محدود بودن بودن آثار عقود معین دارد و پی بردن به این پیشینه کمک شایانی در شناخت شروط ضمن عقد دارد. نظر مشهور در فقه امامیه شرط را الزام و التزام تبعی معرفی می کند، لیکن این نظر دارای ایراداتی است از جمله اینکه، یکی از آثار شرط یعنی ایجاد تعهد را به جای ماهیت آن معرفی می کند در این زمینه می کوشیم تا ماهیتی از شرط ارایه نماییم که در نظریه عمومی شروط به خوبی پاسخگوی مسایل باشد. شروط مندرج در قانون با توجه به آثار مختلفشان به سه قسم تقسیم شده اند از این جهت آثار شروط ضمن عقد متنوع اند؛ ایجاد تعهد، ایجاد آثار اعمال حقوقی و توصیف مورد معامله سه اثر شروط ضمن عقد مندرج در قانون مدنی می باشند. این شروط با توجه به آثارشان از یکدیگر متمایز می شوند، هر چند همگی به عنوان توافق طرفین دارای یک ماهیت هستند. توافقاتی مانند شرط اجل و شرط انفساخ با اینکه دارای ماهیت همسانی با شروط ضمن عقد هستند ولی آثار آن ها را ندارند و برخی احکام شروط ضمن عقد را نمی توان در خصوص آن ها جاری دانست. شروط ضمن عقد دارای آثار مشترکی هستند که برخی از این آثار از توصیف رابطه ی بین شرط و عقد به دست می آید.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ۱
بیان مساله ۱
سوالات تحقیق ۳
فرضیه تحقیق ۳
فرضیه های فرعی ۳
سابقه تحقیق ۴
اهداف تحقیق ۶
روش تحقیق ۶
تعریف مفاهیم ۶
موانع و مشکلات تحقیق ۷
سازماندهی تحقیق ۸
فصل اول – مفاهیم ومبانی ۹
مبحث اول – مفاهیم ۹
گفتار اول – مفهوم شرط ۹
الف– مفهوم شرط غیر حقوقی ۹
ب– مفهوم شرط حقوقی ۱۱
۱– شرط به معنای رکن ۱۲
۲– شرط در معنای تعلیق ۱۳
۳– شروط ضمن عقد ۱۵
۱–۳– پیشینه ی شروط ضمن عقد ۱۵
۲–۳– مفهوم شروط ضمن عقد ۱۹
۱–۲–۳–تعریف شرط صفت ۲۲
۲–۲–۳–تعریف شرط فعل ۲۳
۳–۲–۳– تعریف شرط نتیجه ۲۴
گفتار دوم – اقسام نحوه ی انضمام شروط به عقد ۲۵
الف – شروط ابتدایی و شروط تبانی ۲۵
۱– شروط ابتدایی ۲۵
۲–شروط تبانی ۲۶
۳– شروط الحاقی ۲۷
۴– شروط صریح و شرط ضمنی ۲۸
گفتار دوم – مفهوم التزام ۲۸
الف – مفهوم اصطلاحی التزام ۲۹
ب – التزام به مفهوم پای بندی ۳۰
مبحث دوم – مبانی ۳۳
گفتار اول – تکلیفی یا وضعی بودن حکم شرط ۳۳
الف – حکم تکلیفی و حکم وضعی ۳۳
ب– حکم شروط ضمن عقد ۳۴
گفتار دوم– علل درج شروط در ضمن عقد ۳۶
الف– کسب صحت یا لزوم ۳۷
ب– تغییر آثار عقد ۳۸
ج– توصیف مورد معامله ۳۹
گفتار سوم– مبانی موجود در فقه اهل سنت راجع به شرط ضمن عقد ۴۰
الف– فقه حنفی ۴۱
ب – فقه شافعی ۴۳
ج– تشابه وتفاوت های میان فقه حنفی و فقه شافعی ۴۳
د–فقه مالکی ۴۵
ح– فقه حنبلی ۴۵
و–تشابه و تفاوت های مذاهب حنبلی و مالکی ۴۶
ز– نتیجه ی بررسی شرط در مذاهب اربعه و مقایسه ی آن با فقه امامیه ۴۷
گفتار چهارم– مبانی موجود راجع به شروط ضمن عقد در حقوق کشورهای عربی ۴۹
گفتار پنجم– مبانی موجود راجع به شروط ضمن عقد در کشورهای غربی ۵۱
فصل دوم – اوصاف و ماهیت شروط ضمن عقد و ارتباط شرط با عقد ۵۳
مبحث اول – اوصاف و ماهیت شروط ضمن عقد ۵۴
گفتار اول– ویژگی های شروط ضمن عقد ۵۴
الف – قصد انشاء سازنده ی شرط است ۵۴
ب – شرط مطلوب فرعی است ۵۵
ج– شرط امری تبعی است ۵۷
د – شرط متصل به عقد است ۶۰
گفتار دوم – ماهیت شروط ضمن عقد ۶۱
الف – ماهیت شرط الزام والتزام است ۶۲
۱– مبانی نظریه ۶۳
۲– نقد نظریه ۶۵
ب– ماهیت شرط توافق است ۶۹
مبحث دوم – ارتباط شروط ضمن عقد با عقد ۷۳
گفتار اول – شرط جزیی از عوضین است ۷۳
الف –آثار نظریه ۷۴
ب– نقد نظریه ۷۵
گفتار دوم – نظریه ی تقیید ۷۶
الف – نظریه ی تقیید محض ۷۶
ب – تقیید استمرار عقد ۷۹
گفتار سوم – نظریه تعلیق ۸۲
گفتار چهارم – نظریه ی ظرفیت ۸۴
گفتار پنجم – عقد مشروط به عنوان یک مجموعه ی مرکب ۸۶
فصل سوم – آثار ناشی از درج شرط در ضمن عقد ۸۸
مبحث اول– شرایط صحت شروط ضمن عقد ۹۰
گفتار اول– شرایط عمومی صحت شروط ضمن عقد ۹۰
گفتار دوم– شرایط اختصاصی صحت شروط ضمن عقد ۹۲
مبحث دوم – احکام مشترک شروط صحیح ۹۳
گفتار اول – التزام به شروط ۹۳
گفتار دوم – خیار تخلف از شرط ۹۵
گفتار سوم – امکان تغییر ماهیت عقد ۹۸
مبحث سوم – آثار شروط صحیح ۱۰۰
گفتار اول – شرط صفت ۱۰۱
الف – اقسام شرط صفت ۱۰۲
ب – معقول بودن شرط صفت ۱۰۳
گفتار دوم – شرط نتیجه ۱۰۴
الف – عدم انحصار اثر به عمل حقوقی ۱۰۶
ب – اثر درج عقد لازم ضمن عقد جایز به عنوان شرط نتیجه ۱۰۸
گفتار سوم – شرط فعل ۱۱۰
الف– آثار شرط فعل ۱۱۰
ب– اقسام شرط فعل ۱۱۱
مبحث چهارم – آثار شروط باطل ۱۱۳
گفتار اول– سرایت بطلان شرط به عقد ۱۱۴
گفتار دوم– اثر شرط باطل در ایجاد حق فسخ ۱۱۵
نتیجه گیری ۱۱۷
فهرست منابع ۱۲۳
کلیدواژه ها
- تعهد
- حقوق مدنی
- ماهیت حقوقی
- شرط ضمن عقد
- فقه جعفری
- التزام عملی
- فقه اهل سنت
- شرط عقد
- توافق
- شروط ضمن عقد
- تعهدات تبعی
- فقه امامیه
- عقود غیر معین
- توافقات