مطالعه تطبیقی ید امانی در حقوق ایران و مصر
 | |
| عنوان | مطالعه تطبیقی ید امانی در حقوق ایران و مصر |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | محمدرضا قدسی |
| استاد راهنما | سعید شریعتی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق |
مطالعه تطبیقی ید امانی در حقوق ایران و مصر عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدرضا قدسی، با راهنمایی سعید شریعتی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق دفاع گردید.
چکیده
در حقوق اسلامی، هرکس در مال غیر بدون اذن مالک یا شارع تصرف نماید ضامن است. و این امر با عنوان قاعده علی الید پذیرفته شده است و با قواعدی همچون قاعده احسان و استیمان تخصیص خورده است که محل بحث در قاعده استیمان می باشد که به موجب آن امین ، ضامن تلف و نقصان مال مورد تصرف نیست مگر اینکه مرتکب تعدی یا تفریط گردد که در این صورت قاعده علی الید حاکم بوده و ضامن هرگونه نقص و تلف خواهد بود که این امر در مواد مختلفی از قانون مدنی مصر در باب عقود ودیعه ، عاریه ، وکالت ، اجاره و ... پذیرفته شده است. طرفین می توانند با توافق هم این مسیولیت را افزایش دهند که این امر نیز در بین فقها و حقوقدانان اختلافی است و برخی شرط را باطل و مبطل می دانند و برخی فقط شرط را باطل می دانند و گروه سوم نیز هر دو را صحیح می دانند و این شرط در حقوق مصر به استناد بند اول ماده ۲۱۷ قانون مدنی مصر پذیرفته شده است و همچنین طرفین می توانند این مسیولیت را کاهش دهند که این امر در حقوق مصر در خصوص مسیولیت قهری به موجب قانون و رویه قضایی پذیرفته نشده و این شرط باطل است ولی در مسیولیت قراردادی آن را پذیرفته اند. تعدی و تفریط موجب انفساخ و فسخ عقود امانی نمی گردد مگر در مورد عقد اجاره ، در صورت ارتکاب تقصیر به موجر حق فسخ می دهد که به دلیل استثناء بودن آن قابل تسری به سایر عقود نیست. و در حقوق مصر نیز در مورد عقد عاریه به معیر حق فسخ داده شده است سوال اساسی و مهم تحقیق پیش رو در وضعیت ید امانی ، شباهتها و تفاوتهای دو نظام حقوقی ایران و مصر است؟ در این پژوهش روش گردآوری و ترجمه اطلاعات کتابخانه ای با استفاده از ابزار فیش برداری بوده و تلاش بر این است که قالب مراحل اجرایی تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد در این مورد نیز بین حقوقدانان و فقها اتفاق نظر وجود ندارد و می توان دیدگاه آنان را به سه دسته تقسیم نمود : دسته اول بر این باورند که امین همچنان ضامن خواهد بود و ندامت وی موجب بازگشت ید امانی نمی شود ولی دسته دوم مقابل دیدگاه گروه اول بوده و معتقدند که با رجوع امین ید امانی وی بر می گردد و گروه سوم نیز راه میانه را در پیش گرفته و قایل به تفصیل شده اند و هر کدام از این فقها و حقوقدانان ، دلایلی برای نظر خود ابراز داشته اند که در متن تحقیق به دلایل آنان پرداخته شده است. در حقوق مصر نیز به استناد ماده ۵۸۳ قانون مدنی، امین به محض ارتکاب تقصیر در حکم غاصب بوده و ضامن هر نقص و تلفی خواهد بود و این به معنای عدم بازگشت ید امانی وی می باشد. اگر پس از ارتکاب تقصیر امین ، مال امانی به واسطه شخص ثالث تلف شود هر دو ضامن تلف خواهند بود و مالک می تواند به هر کدام از آنها که بخواهد رجوع نماید. البته در مبانی و قلمرو مسیولیت امین در حقوق ایران و مصر شباهت های زیادی به چشم می خورد و در مواردی تفاوت هایی وجود دارد.
ساختار و فهرست پایان نامه
چکیده
مقدمه الف)بیان مساله
ب)اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
ج)پیشینه تحقیق
د)سوالات تحقیق
۱–سوالات اصلی :
۲–سوالات فرعی :
ذ)فرضیات تحقیق
۱–فرضیه ای اصلی
۲– فرضیه های فرعی
ر)اهداف تحقیق
ز)روش تحقیق
س)سازماندهی تحقیق
فصل اول : کلیات مبحث اول : مفاهیم
گفتار اول : مفهوم ید امانی
بند اول : معنای لغوی
بند دوم : معنای اصطلاحی در فقه
بند سوم : معنای اصطلاحی در حقوق
بند چهارم : معنای اصطلاحی در حقوق مصر
بند پنجم : نقش قصد در تعیین صفت دارنده ید در حقوق مصر :
گفتار دوم : مفهوم ضمان
بند اول : معنای لغوی
بند دوم: معنای اصطلاحی در فقه مصر
بند سوم: معنای اصطلاحی در حقوق
بند چهارم: معنای اصطلاحی در حقوق مصر
مبحث دوم : اقسام ید امانی و ضمانی
گفتار اول : اقسام ید امانی
بند اول : امانت مالکانه
بند دوم : امانت قانونی
بند سوم : مقایسه امانت مالکانه و قانونی
گفتار دوم : اقسام ید ضمانی
بند اول : ید عدوانی
بند دوم : ضمانت عقد در حقوق مصر
بند سوم : ید غیرعدوانی
بند چهارم : شرایط ضمان ید
بند پنجم : اقسام ید در حقوق مصر :
مبحث سوم : عقود امانی
گفتار اول : تعریف عقد امانی
فصل دوم : مبانی و قلمرو مسیولیت امین در حقوق ایران و مصر مبحث اول : مبانی مسیولیت امین
گفتار اول : بررسی قاعده استیمان
بند اول : مستندات قاعده
بند دوم : قلمرو شمول قاعده استیمان
گفتار دوم : بررسی قاعده ضمان ید
بند اول : مفاد قاعده ضمان ید
بند دوم : نسبت میان دو قاعده
گفتار سوم : مقایسه حقوق ایران و مصر در مورد مبنای مسیولیت امین
بند اول : اصل در مبنای مسیولیت امین در حقوق ایران و مصر
بند دوم : تفاوت حقوق ایران و مصر در اصل در مبنای مسیولیت
بند سوم : مقایسه مبانی مسیولیت امین در حقوق ایران و مصر
مبحث دوم : قلمرو مسیولیت امین در حقوق ایران و مصر
گفتار اول : موارد ضمان امین
بند اول : تعدی و تفریط امین
بند دوم : مفهوم تعدی در فقه و حقوق مصر
بند سوم : انکار مالکیت ، ماده
قانون مدنی
بند چهارم : امتناع از رد مالکیت ، ماده
قانون مدنی
گفتار دوم : مقایسه حقوق ایران و مصر در قلمرو مسیولیت امین
بند اول : قلمرو مسیولیت امین در حقوق ایران
بند دوم : قلمرو مسیولیت امین در حقوق مصر
بند سوم : شباهتها و تفاوتهای حقوق ایران و مصر در قلمرو مسیولیت امین
مبحث سوم : شرط ضمان امین در حقوق ایران و مصر
گفتار اول : شرط ضمان امین (بدون تعدی و تفریط) از دیدگاه فقها
الف : شرط باطل و مبطل
ب : بطلان شرط
ج : قایلان به تفصیل
د : صحت شرط
گفتار دوم : شرط ضمان امین (بدون تعدی و تفریط) از دیدگاه حقوقدانان
گفتار سوم– وضعیت شرط ضمان امین در صورت عدم تعدی و تجاوز در حقوق مصر
گفتار چهارم– قلمرو شرط
گفتار پنجم : شرط عدم ضمان امین در صورت تعدی و تفریط
بند اول : دیدگاه عدم اعتبار (مخالفان)
بند دوم : دیدگاه اعتبار (موافقان)
بند سوم– وضعیت شرط عدم ضمان امین در حقوق مصر
فصل سوم : احکام و آثار ید امانی در حقوق ایران و مصر مبحث اول : اثر رجوع از تعدی و تفریط در مسیولیت امین در حقوق ایران و مصر
گفتار اول : نظریه بازگشت وصف امانت در اثر رجوع
بند اول– مستندات فقها
بند دوم– مستندات حقوقدانان
گفتار دوم : نظریه عدم بازگشت وصف امانت در اثر رجوع
بند اول– مستندات فقها
بند دوم– مستندات حقوقدانان
بند سوم– دیدگاه قایلان به تفصیل
گفتار سوم– آثار رجوع از تعدی و تفریط در حقوق مصر و مقایسه با حقوق ایران
مبحث دوم : تاثیر تعدی و تفریط در انفساخ عقود امانی
گفتار اول– نظریه عدم انفساخ عقد امانی در اثر تعدی و تفریط
گفتار دوم : نظریه تفصیل بین عقد لازم و جایز
بند اول–عقود لازم
بند دوم– عقود جایز
بند سوم : آثار ودیعه در حقوق مصر :
بند چهارم– عقد هم لازم و هم جایز
گفتار سوم– تاثیر تقصیر در عقود امانی در حقوق مصر و مقایسه با حقوق ایران
نتیجهگیری فهرست منابع و ماخذ
منابع فارسی
کلیدواژه ها
- ید امانی
- ید ضمانی