معاملات اعتباری در بازار سرمایه

عنوان	معاملات اعتباری در بازار سرمایه
رشته	حقوق تجارت بین الملل
دانشجو	گلشید رمضانی
استاد راهنما	محمد سلطانی
استاد مشاور	محمدجعفر قنبری جهرمی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

معاملات اعتباری در بازار سرمایه عنوان پایان نامه ای است که توسط گلشید رمضانی، با راهنمایی محمد سلطانی و با مشاوره محمدجعفر قنبری جهرمی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

چکیده

یکی از موضوعات نوظهور در تامین مالی در بازار سرمایه، معاملات اعتباری است. این قرارداد به سرمایه گذار این امکان را می دهد تا بتواند با استفاده از وامی که از طریق کارگزار از بانک میگیرد، بیش از مبلغی که در دست دارد، سرمایه گذاری کند؛ که این موضوع کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. کارگزاری ها می توانند به مشتریان خود برای خرید اوراق بهادار، اعتبار تخصیص دهند که در این صورت بین مشتری و کارگزار قراردادی بسته می شود که در این قرارداد، شرایط تخصیص اعتبار و حقوق و تعهدات طرفین مشخص می شود. در صورت اعطای اعتبار به مشتری، در شرکت کارگزاری برای مشتری، یک "حساب بدهی تجاری "ایجاد می گردد. هم چنین برای هم مشتری که اعتبار دریافت کرده، حسابی به عنوان" حساب تضمین "ایجاد و ارزش تضمین های مشتری پس از اعمال تعدیات در آن ثبت می شود. بدهی تجاری مشتری نباید از حساب تضمین او بیشتر باشد. پرسشی که مطرح می شود این است که آیا این نوع معاملات می توانند عاملی برای توسعه ی اقتصاد یک کشور باشند؟ و هم چنین آیا این معاملات، در بازار سرمایه ایران با احکام فقهی مطابقت دارد؟ در پژوهش پیش رو با جست وجو در منابع کتابخانه و مصاحبه با صاحب نظران، ضمن معرفی معاملات اعتباری در شکل غربی، قالب های مختلف حقوقی آن بررسی و با آموزه ای اسلامی مقایسه شده است. در پایان این تحقیق درباره ی آثاری که این شیوه نوین بر بازار سرمایه ایران دارد، مورد بررسی قرار می گیرد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب مقدمه ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱ فصل نخست: مفهوم معاملات اعتباری ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶ مبحث اول: تعریف و متعلقات خرید اعتباری –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶ گفتار اول: سازوکار معامله نقدی سهام –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶ بند اول: فرآیند خرید سهام –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷ بند دوم: فرآیند تسویه وجوه بین مشتری و کارگزار –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۹ گفتار دوم: سازوکار معامله اعتباری سهام –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۰ گفتار سوم: مفاهیم و اصطلاحات ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱۵ مبحث دوم: انواع تامین مالی در خرید اعتباری –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۲۶ گفتار اول: تامین مالی توسط کارگزار با فروش بخشی از اوراق بهادار خریداری شده –––––––––––––––––––۲۶ گفتار دوم: تامین مالی توسط مشتری با وثیقه گذاشتن اوراق بهادار –––––––––––––––––––––––––––––––۲۶ گفتار سوم: تامین مالی توسط صندوق های سرمایه گذاری مشترک ––––––––––––––––––––––––––––––۳۲ گفتار چهارم: تامین مالی از طریق اعطای تسهیلات به کارگزاران –––––––––––––––––––––––––––––––––۳۶ فصل دوم: ماهیت معاملات اعتباری ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۹ مبحث اول: قالب های حقوقی خرید اعتباری اوراق بهادار –––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۹ گفتار اول: قرض –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۳۹ گفتار دوم: جعاله –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۰ گفتار سوم: مرابحه ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۱ گفتار چهارم: مشارکت مدنی –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۴ گفتار پنجم: ماده

قانون مدنی ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۷ مبحث دوم: جایگاه فقهی معاملات اعتباری –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۴۹ گفتار اول: ضابطه اکل مال به باطل –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۰ گفتار دوم: ضابطه غرر –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۱ بند اول: مفهوم غرر –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۲ بند دوم: شباهت ریسک مالی با غرر ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۳ گفتار سوم: ضابطه ربا ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۸ بند اول: اقسام ربا –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۵۸ بند دوم: مفهوم حیل ربوی –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۰ بند سوم: ادله قایلین به عدم جواز ربا ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۱ بند چهارم : ادله قایلین به جواز ربا ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۳ بند پنجم: امکان تبدیل دارایی بانکی به اوراق بهادار –––––––––––––––––––––––––––––––––––

گفتار چهارم: رابطه بین بانک و کارگزاری –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۷ گفتار پنجم: رابطه بین کارگزاری و مشتری––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۶۸ فصل سوم: آثار معاملات اعتباری ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۰ مبحث اول: مزایای اقتصادی خرید اعتباری در بازار سرمایه ––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۳ گفتار اول: توزیع ریسک در عقود مشارکتی ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۳ گفتار دوم: کشف قیمت نقد شوندگی بازار –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۳ الف–نقد شوندگی بیرونی –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۶ ب– افزایش کارایی بازار –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۶ ج– مسایل سیستمی –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۶ گفتار سوم: عوامل خلق ارزش معاملات اعتباری ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۷ گفتار چهارم: آثار الزامات معاملات اعتباری ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۷۷ مبحث دوم: تحلیل حقوق اقتصادی الگوهای مربوط به خرید اعتباری ––––––––––––––––––––––––––––––۸۰ گفتار اول: معاملات اعتباری با محوریت هم زمان کارگزاری و بانک های تجاری –––––––––––––––––––––۸۱ گفتار دوم: معاملات اعتباری با محوریت شرکت سپرده گذاری –––––––––––––––––––––––––––––––––۸۲ گفتار سوم: معاملات اعتباری با محوریت بانک تخصصی –––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۴ نتیجه –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۷ منابع –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۸۹

کلیدواژه ها

• معاملات اعتباری
• بازار سرمایه