نافذه

مطابق ماده ۷۱۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)، جراحت نافذه، جراحتی است که با فرو رفتن وسیله ای مانند نیزه یا گلوله در دست یا پا ایجاد می‌شود و در مرد موجب یک دهم دیه کامل و در زن، موجب ارش است.

در این ماده، قانونگذار استثنائی قائل شده‌ است و با اینکه دیه زن و مرد تا ثلث یکسان است، لکن دیه جراحتی که در اثر فرو رفتن گلوله یا نیزه در دست و پا واقع می‌شود را در صورتی که مجنی علیه مرد باشد، یکصد دینار و اگر زن باشد، ارش تعیین کرده‌ است.گفتنی است تسری این ماده به جراحاتی که در سایر اعضای بدن فرو می‌رود، جایز نیست و فاقد آثار قانونی است، همچنین جراحت نافذه تنها شامل ابزاری چون نیزه یا گلوله شده‌ است و ظاهراً شامل سوزن، خار و… نمی‌شود.

رویه قضایی

نظریه شماره 7/1402/389 مورخ 1402/06/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره میزان دیه در جراحت مختلف در یک عضو

در فقه

مستند این حکم، صحیحه یونس و معتبره ابن فضال است که مفاد روایتی که از امام رضا (ع) نقل کرده‌اند آن است که در صورتی که نیزه ای یا خنجری در اعضای مردی فرو رود، دیه آن یکصد دینار است. این روایت در نسخه تذهیب و من لایحضره الفقیه و کافی، چنین نقل شده‌ است.

از لحاظ فقه امامیه، دیه زن و مرد در کمتر از ثلث، برابر و زمانی که به ثلث برسد، دیه زن، نصف مرد خواهد بود، دیه مذکور در این ماده، یک دهم دیه کامل است و دلیلی برای تفاوت قائل شدن بین زن و مرد در آن وجود ندارد، هرچند که موضع اتخاذ شده با آنچه در تحریر الوسیله آمده‌ است، هماهنگ است.اگر چه برخی معتقد هستند چون دیه زن، نصف دیه مرد است، دیه نافذه دست و پای زن پنجاه دینار است، ولی گفته شده‌ است این قول ضعیف است چون از لحاظ دیه، زن و مرد، تا ثلث با هم برابرند.