۲۱٬۴۶۰
ویرایش
ماده ۲۹ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
ابرابزار
(+گلوله ای) |
(ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
ممکن است اشخاص نسبت به اموال علاقه‌های ذیل را دارا باشند: | ممکن است اشخاص نسبت به اموال علاقه‌های ذیل را دارا باشند: | ||
# مالکیت (اعم از عین یا منفعت) | |||
# حق انتفاع | |||
# حق ارتفاق به ملک غیر | |||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
رابطه بین اشخاص و اشیاء، به نحوی که موجد هرگونه حق تصرف و انتفاع از عین مزبور باشد؛ مالکیت نام دارد.( | رابطه بین اشخاص و اشیاء، به نحوی که موجد هرگونه حق تصرف و انتفاع از عین مزبور باشد؛ مالکیت نام دارد. (۳۰۵۵) | ||
به فایده و ثمره ای که به تدریج، از عین مال به دست آمده؛ و به نحو محسوس، از عین آن مال | به فایده و ثمره ای که به تدریج، از عین مال به دست آمده؛ و به نحو محسوس، از عین آن مال نمی‌کاهد؛ منفعت گویند. (۹۲۹۰۱۵) | ||
به حق عینی که شخص، | به حق عینی که شخص، به‌طور مستقیم و بدون واسطه، نسبت به شیئی پیدا نموده؛ و بتواند از آن استفاده نماید؛ حق مالی گویند. (۴۶۴۸۳۴) | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
در حقوق فرانسه، مال را به اصل و منفعت، تقسیم | در حقوق فرانسه، مال را به اصل و منفعت، تقسیم نموده‌اند. (۴۵۹۲۲) | ||
حقوق فرانسه، نسبت به مالکیت منافع، ساکت است؛ اما حقوق مدنی اتیوپی، با آنکه از فرانسه اقتباس شده؛ مالکیت منفعت را، به رسمیت | حقوق فرانسه، نسبت به مالکیت منافع، ساکت است؛ اما حقوق مدنی اتیوپی، با آنکه از فرانسه اقتباس شده؛ مالکیت منفعت را، به رسمیت شناخته‌است. (۴۶۱۱۴) | ||
== کلیات توضیحی تفسیری دکترین == | == کلیات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
مالکیت، نسبت به حقوق معنوی، که تشابه بسیاری با حقوق عینی دارند؛ اما موضوع آنها شیئ نیست؛ قابل تصور است. مهمترین مصداق مالکیت فکری، حقوق مؤلفان و هنرمندان است.( | مالکیت، نسبت به حقوق معنوی، که تشابه بسیاری با حقوق عینی دارند؛ اما موضوع آنها شیئ نیست؛ قابل تصور است. مهمترین مصداق مالکیت فکری، حقوق مؤلفان و هنرمندان است. (۳۰۶۱) | ||
«مالکیت منافع» و «حق انتفاع»، هر دو از حقوق عینی بوده؛ اما دو مفهوم جداگانه و مستقل به‌شمار می‌آیند. (۲۲۷۳۰) | |||
منفعت، به سه دسته طبیعی، مصنوعی و مدنی قابل | منفعت، به سه دسته طبیعی، مصنوعی و مدنی قابل تقسیم است. برخلاف منافع طبیعی و مصنوعی، منافع مدنی، از عین مال به دست نمی‌آیند؛ بلکه موجودیت آنها، وابسته به انعقاد یکی از عقود است؛ نظیر مالکیت منفعت در اجاره. (۴۵۹۱۶) | ||
ممکن است منافع به صورت منظم و مستمر، | ممکن است منافع به صورت منظم و مستمر، یا به‌طور نامنظم و به تبع زمان خاصی، به وجود آید. مانند استفاده از آب چشمه برای آبیاری زمین زراعی. (۴۵۹۱۹) | ||
منفعتی که به صورت مال مادی، از عین مال به دست آید را، منفعت مادی نامند. مانند میوه درخت. چنین منافعی، پس از جدایی از عین، مال مستقلی محسوب | منفعتی که به صورت مال مادی، از عین مال به دست آید را، منفعت مادی نامند. مانند میوه درخت. چنین منافعی، پس از جدایی از عین، مال مستقلی محسوب می‌گردند. (۴۵۹۲۳) | ||
منفعتی را که به تبع زمان خاصی به وجود آید؛ منفعت مستمر نامند. نظیر عقد اجاره، که باید محدود به زمانی معین باشد.( | منفعتی را که به تبع زمان خاصی به وجود آید؛ منفعت مستمر نامند. نظیر عقد اجاره، که باید محدود به زمانی معین باشد. (۴۵۹۲۷) | ||
حق اعم از مادی و غیرمادی.( | حق اعم از مادی و غیرمادی. (۴۶۱۱۳) | ||
مالکیت اعتباری، به سه شکل، قابل تصور است: مالکیت عین، مالکیت انتفاع، مالکیت منفعت.( | مالکیت اعتباری، به سه شکل، قابل تصور است: مالکیت عین، مالکیت انتفاع، مالکیت منفعت. (۲۷۰۹۷۷) | ||
== سوابق فقهی == | == سوابق فقهی == | ||
مالکیت منفعت معنایی ندارد؛ چون تملک معدوم محال است.( | مالکیت منفعت معنایی ندارد؛ چون تملک معدوم محال است. (۴۶۱۱۶) | ||
انتقادات | انتقادات | ||
حقوق تبعی نظیر رهن، و حق تحجیر، از حقوق عینی | حقوق تبعی نظیر رهن، و حق تحجیر، از حقوق عینی به‌شمار می‌آیند؛ لیکن در شمار تقسیم‌بندی این ماده قرار نگرفته‌اند. (۲۲۷۳۳) | ||
قرار دادن عین و منافع در کنار یکدیگر، صحیح نیست؛ زیرا منفعت، همیشه در مقابل عین قرار نمی‌گیرد؛ منفعت از پول هم به دست می‌آید؛ درصورتیکه پول، عین نیست. (۴۵۹۲۲) | |||
قانون مدنی، مالکیت را تعریف ننموده‌است. (۴۶۱۲۶) | |||
* دیدن تئاتر، و بازدید از موزه را، | == مصادیق و نمونه‌ها == | ||
* مالکیت کتاب و خانه را، باید در زمره مالکیت عین به‌شمار آورد. و مالکیت انتفاع، نسبت به لباس عاریه ای به وجود می‌آید. و در عقد اجاره خانه، مستأجر مالک منفعت سکونت در منزل می‌گردد. (۲۷۰۹۷۷) | |||
* فربه شدن گوساله، از منافع متصل به‌شمار می‌آید. (۹۲۹۰۲۱) | |||
* نخود و لوبیا، منزل و خودرو، عین محسوب می‌گردند. (۳۷۱۱۰۳) | |||
* جو، تا روزی که برداشت نشده؛ منفعت بوده؛ و پس از آن، عین محسوب می‌گردد. (۳۷۱۱۰۳) | |||
* دیدن تئاتر، و بازدید از موزه را، می‌توان در دسته منافع معنوی قرار داد. (۳۷۱۱۰۳) | |||