ماده ۴۷۳ قانون مجازات اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

این ماده، ناظر به مسئولیت بیت المال به پرداخت دیه در مواردی است که وقوع [[جنایت|جنایات]] ناشی از اعمال مشروع و قانونی حاکمیت باشد و جانی نیز در جنایت، [[جنایت عمد|عامد]] نبوده و مرتکب تقصیر نیز نشده باشد.729784 به نظر می رسد این ماده، مسئولیت بیت المال در پرداخت دیه را محدود به حالتی نموده است که علاوه بر بی گناهی مقتول، تخلفی نیز از سوی [[امر آمر قانونی|آمر]] یا مأمور رخ نداده باشد.356172 لذا چنانچه مأمور به امر قانونی آمر، تیر اندازی کند و مرتکب تخلفی هم نشده باشد، مأمور ضامن نخواهد بود، چرا که عمل او مباح و مشروع است.834588 گروهی تبصره این ماده را بارز ترین مصداق [[قاعده اقدام]] دانسته اند.3536732 به عنوان مثال یکی از مصادیق تقصیر مقتول و عدم تقصیر مضروب، حالتی است که وی فردی عادی بوده و به جهت تردد وارد منطقه نظامی میشود و از ممنوعه بودن منطقه و خطر کشته شدن نیز آگاه است اما با [[بی مبالاتی]] و بی اعتنایی به قانون، به منطقه ممنوعه وارد شده و مورد اصابت واقع می شود.4553888

اجرای [[امر غیر قانونی|اوامر غیر قانونی]] از سوی مأمور اگر بر اساس اشتباهی قابل قبول باشد، نباید از [[عوامل موجهه جرم]] تلقی شود، بلکه این امر موجب [[مسئولیت مدنی]] مأمور در قالب دیه خواهد بود.614500

گروهی از فقها معتقدند اگر فردی در یک منطقه ممنوعه نظامی تردد کند و در اثر تیر اندازی مأمورین کشته شود، اگر مقتول عالم به ممنوعه بودن منطقه بوده و مأمور نیز بر اساس قانون عمل کرده باشد، خون مقتول را باید هدر دانسته و [[حق قصاص]] یا دیه ندارد، اما در صورت [[جهل]] مقتول به ممنوعیت منطقه، دیه بر بیت المال خواهد بود و حق قصاص وجود ندارد، مگر این که مأمورین موظف به تیر اندازی نباشند و [[عمد|عمدا]] او را بزنند که قصاص ثابت است.1305140

همچنین برخی فقها اعتقاد دارند که اگر افراد انتظامی مشکوک به فردی شده و آن شخص به دلیل ترس فرار کند و آن ها به دلیل تصور مجرم بودن فرد، به سوی او تیر اندازی کنند و فرد کشته شود، در فرضی که مأمورین بر اساس موازین قانونی عمل کنند، کسی گناهکار نیست و دیه بر بیت المال خواهد بود.30596