نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۳۴۷ مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۰۹ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره الزام به انجام تعهد و ساخت و تکمیل واحد آپارتمانی

شماره نظریه	۷/۱۴۰۲/۳۴۷
شماره پرونده	۱۴۰۲-۳/۱-۳۴۷ح
تاریخ نظریه	۱۴۰۲/۱۰/۰۹
موضوع نظریه	قانون اجرای احکام مدنی
محور نظریه	الزام به انجام تعهد

چکیده نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۳۴۷ مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۰۹ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره الزام به انجام تعهد و ساخت و تکمیل واحد آپارتمانی: در فرض سؤال که خواهان دعوای مطالبه خسارت بدل عدم انجام تعهد به سبب عدم ساخت واحد آپارتمانی مذکور را مطرح کرده است با عنایت به ضمانت اجرای مقرر در ماده ۲۳۹ قانون مدنی، بدل انجام تعهد قابل مطالبه نیست. شایسته ذکر است مطالبه خسارت ناشی از تخلف از اجرای قرارداد و یا تأخیر در آن حسب مورد تابع روابط قراردادی طرفین و مقید به شروط پیش بینی شده در قرارداد است و در موارد شمول ماده ۸ قانون پیش فروش ساختمان مصوب ۱۳۹۰ نیز وفق حکم مقرر در این ماده رفتار می شود.

استعلام

الف- چنانچه حکم به تحویل یک واحد آپارتمانی در طبقه مشخصی صادر شود؛ اما در هنگام اجرا مشخص شود مبیع و طبقات پایین تر ساخته نشده و موجود نیست تا تحویل شود؛ محکوم له اعمال مواد ۴۶ و ۴۷ قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶ را درخواست کرده است؛ اما هر دو درخواست در اجرای احکام مدنی به جهاتی پذیرش نشده است. سپس خواهان دو دعوای دیگر به خواسته الزام به انجام تعهد و ساخت و تکمیل واحد آپارتمانی تقدیم کرده است. با توجه به اینکه الزام به ایفای تعهد متضمن ساخت طبقات قبلی است و متعهدلهم آن طبقات افراد دیگری هستند که دادخواست نداده اند، آیا صدور حکم به محکومیت خوانده به ایفای تعهد امکانپذیر است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، در مرحله اجرا چه اقدامی باید صورت گیرد؟ آیا ساخت یا اخذ هزینه ساخت طبقات به رغم عدم تقاضای دیگر طرفین قرارداد به عنوان مقدمه اجرای حکم محکوم له پرونده اجرایی، ممکن است؟ ب- چنانچه خواهان دعوای مطالبه خسارت بدل عدم انجام تعهد به جهت عدم ساخت واحد آپارتمانی مذکور را مطرح کند، آیا این دعوا بدون طرح دعوای الزام به ایفای تعهد و ساخت به جهات معاذیر پیشین؛ از جمله عدم ساخت طبقات پایین تر و عدم تقاضای متعهد لهم قراردادی، مسموع است؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

الف- اولا، در فرض سؤال که حکم به تحویل واحد آپارتمانی مشخصی در طبقه معینی صادر شده است؛ اما در مرحله اجرا مشخص شده است که طبقات پایین تر ساخته نشده و بر این اساس، موضوع حکم وجود خارجی ندارد؛ هر چند می بایست دعوای الزام به ساخت و تکمیل بنا توأم با دعوای الزام به تحویل مبیع مطرح می شد؛ اما از آنجا که دعوای الزام به ساخت و تکمیل سابقا مطرح نشده و مورد رسیدگی قرار نگرفته است، منعی برای استماع این دعوا وجود ندارد؛ هر چند متعهدلهم واحدها و طبقات دیگر اشخاص دیگری هستند که دعوایی در این زمینه مطرح نکرده اند.

ثانیا، در فرض سؤال، از آنجایی که احداث طبقات پایین تر از واحد مورد درخواست خواهان، مقدمه احداث و تکمیل واحد خواهان است و تهیه مقدمات بر عهده محکوم علیه است و اصولا الزام به تهیه مقدمات جزو مفاد و منطوق حکم قرار نمی گیرد، فقدان این مقدمات مانع استماع دعوای خواهان نخواهد بود.

ثالثا، در فرض صدور رأی، اجرای حکم مشمول حکم مقرر در ماده ۴۷ قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۶ است.

ب- در فرض سؤال که خواهان دعوای مطالبه خسارت بدل عدم انجام تعهد به سبب عدم ساخت واحد آپارتمانی مذکور را مطرح کرده است با عنایت به ضمانت اجرای مقرر در ماده ۲۳۹ قانون مدنی، بدل انجام تعهد قابل مطالبه نیست. شایسته ذکر است مطالبه خسارت ناشی از تخلف از اجرای قرارداد و یا تأخیر در آن حسب مورد تابع روابط قراردادی طرفین و مقید به شروط پیش بینی شده در قرارداد است و در موارد شمول ماده ۸ قانون پیش فروش ساختمان مصوب ۱۳۹۰ نیز وفق حکم مقرر در این ماده رفتار می شود.

مواد مرتبط

• ماده ۴۶ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۴۷ قانون اجرای احکام مدنی
• ماده ۲۳۹ قانون مدنی
• ماده ۸ قانون پیش فروش ساختمان

جستارهای وابسته

• حکم
• منطوق
• محکوم علیه
• خسارت
• قرارداد
• شروط
• دادخواست
• تعهد
• خواهان
• خوانده
• مبیع
• محکوم له