نظریه شماره 7/1402/363 مورخ 1402/07/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محروم شدن قاتل در قتل خطای محض و شبه عمدی از ارث مورث خود

شماره نظریه	۷/۱۴۰۲/۳۶۳
شماره پرونده	۱۴۰۲-۱۸۷/۳-۳۶۳ک
تاریخ نظریه	۱۴۰۲/۰۷/۰۴
موضوع نظریه	قانون مجازات اسلامی
محور نظریه	ارث

چکیده نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۳۶۳ مورخ ۱۴۰۲/۰۷/۰۴ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محروم شدن قاتل در قتل خطای محض و شبه عمدی از ارث مورث خود:در هر موردی که یک یا چند نفر بخواهند مال متعلق به متوفایی را اعم از منقول یا غیرمنقول یا اسنادی که نزد غیر است به عنوان وراثت اخذ نمایند و یا طلب متوفایی را به این عنوان وصول کنند، باید به ترتیب مقرر در این قانون رفتار شود؛ بنابراین در فرض سؤال که مفروض آن است که ماترک دارای دو بخش مشتمل بر دیه و غیر آن می باشد و شخصی که گواهی حصر وراثت برای وصول بخش دوم (غیر دیه) را دارد، از دریافت دیه محروم می باشد (در اجرای ماده ۴۵۱ قانون مجازات اسلامی)، دیگر اشخاص ذینفع در هر طبقه و درجه که از منظر قانونی استحقاق دریافت دیه را دارا هستند، می توانند در این خصوص و محدود به دیه، صدور گواهی حصر وراثت را درخواست کنند و بدون ارائه این گواهی، وصول دیه امکانپذیر نیست.

استعلام

با توجه به حکم مقرر در ماده ۴۵۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ که به موجب آن قاتل در قتل خطای محض و شبه عمدی از ارث مورث خود محروم است، خواهشمند است به پرسش زیر پاسخ دهید:

چنانچه وراث طبقه دوم استحقاق دریافت دیه را داشته باشند، پرداخت به آنان باید چگونه صورت گیرد؟ چنانچه گواهی حصر وراثت صادره مبین آن باشد که قاتل و مسبب حادثه، تنها ورثه در طبقه اول است، آیا می توان برای طبقه دوم گواهی حصر وراثت صادر کرد تا با توجه به عدم وراث قانونی در طبقه اول برای دریافت دیه اقدام کنند و یا آنکه ورثه حین الفوت ملاک اتخاذ تصمیم است که قبلا در خصوص آنها گواهی حصر وراثت صادر شده که منحصر در قاتل شبه عمدی و محروم از دریافت دیه است؟ چنانچه صدور گواهی حصر وراثت برای طبقه دوم (با وجود طبقه اول و صدور گواهی برای این طبقه) قانونی نباشد و مرجع صالح اجازه صدور این گواهی را نداشته باشد، راهکار پرداخت دیه در اجرای احکام کیفری چگونه است؟ آیا قاضی اجرای احکام می تواند از طریق اداره ثبت احوال ورثه طبقه دوم را شناسایی و دیه را به آنان پرداخت کند؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

به موجب ماده یک قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب ۱۳۰۹ با اصلاحات بعدی: در هر موردی که یک یا چند نفر بخواهند مال متعلق به متوفایی را اعم از منقول یا غیرمنقول یا اسنادی که نزد غیر است به عنوان وراثت اخذ نمایند و یا طلب متوفایی را به این عنوان وصول کنند، باید به ترتیب مقرر در این قانون رفتار شود؛ بنابراین در فرض سؤال که مفروض آن است که ماترک دارای دو بخش مشتمل بر دیه و غیر آن می باشد و شخصی که گواهی حصر وراثت برای وصول بخش دوم (غیر دیه) را دارد، از دریافت دیه محروم می باشد (در اجرای ماده ۴۵۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲)، دیگر اشخاص ذینفع در هر طبقه و درجه که از منظر قانونی استحقاق دریافت دیه را دارا هستند، می توانند در این خصوص و محدود به دیه، صدور گواهی حصر وراثت را درخواست کنند و بدون ارائه این گواهی، وصول دیه امکانپذیر نیست.

مواد مرتبط

• ماده ۴۵۱ قانون مجازات اسلامی
• ماده یک قانون تصدیق انحصار وراثت

جستارهای وابسته

• قتل خطای محض
• قتل شبه عمدی
• مال غیرمنقول
• مال منقول
• متوفایی
• اسنادی
• مسبب
• ذینفع
• ماترک
• مورث
• وراث
• ورثه
• ارث
• دیه