ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
می‌شود که «[[داده پیام]]» وارد سیستم اطلاعاتی مخاطب شود. | می‌شود که «[[داده پیام]]» وارد سیستم اطلاعاتی مخاطب شود. | ||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
* [[ماده ۲۷ قانون تجارت]] | |||
* [[ماده ۲ قانون تجارت]] | |||
* [[ماده 26 قانون تجارت الکترونیکی]] | * [[ماده 26 قانون تجارت الکترونیکی]] | ||
* ماده 15 قانون نمونه انسیترال | * ماده 15 قانون نمونه انسیترال | ||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
[[داده پیام]]: هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری یا فناوری های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دلیل الکترونیکی در نظام ادله اثبات دعوی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6487048|صفحه=|نام۱=محبوبه|نام خانوادگی۱=عبدالهی|چاپ=1}}</ref> | [[داده پیام]]: هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری یا فناوری های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دلیل الکترونیکی در نظام ادله اثبات دعوی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6487048|صفحه=|نام۱=محبوبه|نام خانوادگی۱=عبدالهی|چاپ=1}}</ref> | ||
[[مخاطب]]: شخصی است که اصل ساز قصد دارد وی «داده پیام» را دریافت کند، اما شامل شخصی که در ارتباط با «داده پیام» به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.<ref>بند ج [[ماده ۲ قانون تجارت]] الکترونیک</ref> | |||
[[مخاطب]]: شخصی است که اصل ساز قصد دارد وی «داده پیام» را دریافت کند، اما شامل شخصی که در ارتباط با «داده پیام» به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.<ref>بند ج ماده | == نکات تفسیری دکترین ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی == | ||
== نکات | |||
دقت در مفاد مواد 15 قانون نمونه انسیترال و مواد 26 و 27 قانون تجارت الکترونیک به ما نشان می دهد که قوانین مزبور درباره زمان ارسال و دریافت، درصدد تعیین ارسال و دریافت حکمی قرار دارند نه ارسال و دریافت واقعی. و بر این اساس فعل متعاقدین را ملاک ارسال و دریافت قرار نداده اند چنانکه در ارسال ورود به سیستم اطلاعاتی خارج از کنترل، در حکم ارسال قرار گرفته و در وصول و دریافت نیز دو فرض سابق را گشوده که: | دقت در مفاد مواد 15 قانون نمونه انسیترال و مواد 26 و 27 قانون تجارت الکترونیک به ما نشان می دهد که قوانین مزبور درباره زمان ارسال و دریافت، درصدد تعیین ارسال و دریافت حکمی قرار دارند نه ارسال و دریافت واقعی. و بر این اساس فعل متعاقدین را ملاک ارسال و دریافت قرار نداده اند چنانکه در ارسال ورود به سیستم اطلاعاتی خارج از کنترل، در حکم ارسال قرار گرفته و در وصول و دریافت نیز دو فرض سابق را گشوده که: | ||
| خط ۳۲: | خط ۲۹: | ||
حالت اول: انکه اصل ساز یا همان فرستنده، داده پیام را به سیستم اطلاعاتی معین شده بفرستد که در این حالت ورود به سیستم اطلاعاتی مزبور ملاک وصول تلقی می شود هر چند مخاطب ان را به واقع دریافت نکرده باشد. | حالت اول: انکه اصل ساز یا همان فرستنده، داده پیام را به سیستم اطلاعاتی معین شده بفرستد که در این حالت ورود به سیستم اطلاعاتی مزبور ملاک وصول تلقی می شود هر چند مخاطب ان را به واقع دریافت نکرده باشد. | ||
حالت دوم: که در بند دوم ماده | حالت دوم: که در بند دوم [[ماده ۲۷ قانون تجارت]] الکترونیک در نظر گرفته شده این است که اصل ساز «داده پیام» را به سیستمی غیر از سیستم انحصاری تعیین شده بفرستد که در این صورت اصل ساز و مخاطب از امکان ارتباط عمومی اصل سازان و مخاطبان عام، برخوردار بوده و هیچگاه تعیین سیستم اطلاعاتی فیمابین، ایشان را از مزایای ارتباط عمومی محروم نمی کند. بر این اساس بند 2 ماده 27 مزبور بازیافت داده پیام توسط مخاطب را ملاک قرار داده است نه لحظه ورود به سیستم اطلاعاتی. | ||
فرض دوم: ان است که طرفین سیستم اطلاعاتی مشخصی را برای دریافت داده پیام تعیین نکرده باشند. در این صورت نیز حکم سیستم تعیین شده را دارد و به مجرد ارسال داده پیام می توان ان را وارد شده تلقی کرد و ورود به منزله وصول است زیرا علت ارسال پیام ان است که مخاطب بتواند ان را مورد مطالعه و مداقه قرار دهد. بنابراین به جز حالت دوم از فرض نخست که در ان بازیافت داده پیام ناظر بر وصول واقعی است در همه حالات و فروض دیگر ارسال و دریافت حکمی ملاک و مناط قرار گرفته است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=معاملات الکترونیک (مبانی-ماهیت-مشروعیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=اندیشه های حقوقی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2654112|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=صدری|چاپ=3}}</ref> | فرض دوم: ان است که طرفین سیستم اطلاعاتی مشخصی را برای دریافت داده پیام تعیین نکرده باشند. در این صورت نیز حکم سیستم تعیین شده را دارد و به مجرد ارسال داده پیام می توان ان را وارد شده تلقی کرد و ورود به منزله وصول است زیرا علت ارسال پیام ان است که مخاطب بتواند ان را مورد مطالعه و مداقه قرار دهد. بنابراین به جز حالت دوم از فرض نخست که در ان بازیافت داده پیام ناظر بر وصول واقعی است در همه حالات و فروض دیگر ارسال و دریافت حکمی ملاک و مناط قرار گرفته است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=معاملات الکترونیک (مبانی-ماهیت-مشروعیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=اندیشه های حقوقی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2654112|صفحه=|نام۱=سیدمحمد|نام خانوادگی۱=صدری|چاپ=3}}</ref> | ||
در خصوص زمان وصول داده پیام، ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی ایران که دارای دو بند «الف» و «ب» است و متناظر بند 2 ماده 15 قانون نمونه انسیترال است، برای تبین زمان وصول داده پیام دو فرض را در نظر گرفته است: | در خصوص زمان وصول داده پیام، [[ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی]] ایران که دارای دو بند «الف» و «ب» است و متناظر بند 2 ماده 15 قانون نمونه انسیترال است، برای تبین زمان وصول داده پیام دو فرض را در نظر گرفته است: | ||
فرض اول ان است که مخاطب سیستم اطلاعاتی معینی را برای دریافت داده پیام تعیین کرده باشد. در این صورت دو حالت متصور است: ممکن است اصل ساز پیام را به سیستم اطلاعاتی تعیین شده بفرستد. در این حالت، وصول داده پیام زمانی محقق می شود که داده پیام به همان سیستم اطلاعاتی وارد شود، ولو انکه مخاطب از ان مطلع نشده باشد. ممکن است اصل ساز داده پیام را به یکی دیگر از سیستم های اطلاعاتی مخاطب و غیر از سیستمی که منحصرا برای این کار معین شده بفرستد. در این حالت از لحظه ای که این داده پیام توسط مخاطب بازیافت شود، واصل شده تلقی می گردد، نه لحظه ای که به این سیستم وارد شده است. | فرض اول ان است که مخاطب سیستم اطلاعاتی معینی را برای دریافت داده پیام تعیین کرده باشد. در این صورت دو حالت متصور است: ممکن است اصل ساز پیام را به سیستم اطلاعاتی تعیین شده بفرستد. در این حالت، وصول داده پیام زمانی محقق می شود که داده پیام به همان سیستم اطلاعاتی وارد شود، ولو انکه مخاطب از ان مطلع نشده باشد. ممکن است اصل ساز داده پیام را به یکی دیگر از سیستم های اطلاعاتی مخاطب و غیر از سیستمی که منحصرا برای این کار معین شده بفرستد. در این حالت از لحظه ای که این داده پیام توسط مخاطب بازیافت شود، واصل شده تلقی می گردد، نه لحظه ای که به این سیستم وارد شده است. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۲: | ||
زمان وصول ارتباط الکترونیکی هنگامی است که ان ارتباط توسط مخاطب در نشانی الکترونیکی که توسط او طراحی شده، قابل دسترسی است. زمان وصول ارتباط الکترونیکی در دیگر نشانی الکترونیکی مخاطب، هنگامی است که توسط او در ان نشانی قابل دسترسی است و مخاطب اگاه می شود که ارتباط الکترونیکی به نشانی او ارسال شده است. چنین فرض می شود که ارتباط الکترونیکی توسط مخاطب، هنگامی که به نشانی الکترونیکی او می رسد، قابل دسترسی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت الکترونیکی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3709556|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=السان|چاپ=1}}</ref> | زمان وصول ارتباط الکترونیکی هنگامی است که ان ارتباط توسط مخاطب در نشانی الکترونیکی که توسط او طراحی شده، قابل دسترسی است. زمان وصول ارتباط الکترونیکی در دیگر نشانی الکترونیکی مخاطب، هنگامی است که توسط او در ان نشانی قابل دسترسی است و مخاطب اگاه می شود که ارتباط الکترونیکی به نشانی او ارسال شده است. چنین فرض می شود که ارتباط الکترونیکی توسط مخاطب، هنگامی که به نشانی الکترونیکی او می رسد، قابل دسترسی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت الکترونیکی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3709556|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=السان|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات توضیحی ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی == | |||
== نکات توضیحی == | |||
در مواقعی که از روش های تجارت الکترونیکی برای تشکیل قرارداد استفاده می شود، می توان گفت به محض اینکه متن پیام از دسترس و کنترل و اختیار فرستنده خارج گردید، قبول به طور قاطعی ابراز گردیده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله پژوهش های حقوقی شماره 9 بهار و تابستان 1385|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1365564|صفحه=|نام۱=موسسه مطالعات|پژوهش های حقوقی شهر دانش|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | در مواقعی که از روش های تجارت الکترونیکی برای تشکیل قرارداد استفاده می شود، می توان گفت به محض اینکه متن پیام از دسترس و کنترل و اختیار فرستنده خارج گردید، قبول به طور قاطعی ابراز گردیده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله پژوهش های حقوقی شماره 9 بهار و تابستان 1385|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1365564|صفحه=|نام۱=موسسه مطالعات|پژوهش های حقوقی شهر دانش|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | ||
در ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی ایران، نظریه وصول پذیرفته شده است، بر اساس این نظریه قرارداد الکترونیکی، زمانی تشکیل می شود که داده پیام حاوی قبول توسط موجب دریافت گردد که در این زمان عقد محقق می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد حقوق تجارت الکترونیک|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2330084|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=3}}</ref> | در [[ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی]] ایران، نظریه وصول پذیرفته شده است، بر اساس این نظریه قرارداد الکترونیکی، زمانی تشکیل می شود که داده پیام حاوی قبول توسط موجب دریافت گردد که در این زمان عقد محقق می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد حقوق تجارت الکترونیک|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2330084|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=3}}</ref> | ||
ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی ایران بین فرضی که مخاطب یک سیستم اطلاعاتی به منظور دریافت داده پیام معین کرده باشد و فرضی که چنین سیستمی از جانب او معین نشده باشد، تفاوت قائل شده است. در فرض اول دریافت زمانی صورت خواهد گرفت که به ان سیستم اطلاعاتی معین وارد شود. اما در فرض دوم زمانی که داده پیام وارد هر یک از سیستم های اطلاعاتی مخاطب شود، دریافت محقق خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد حقوق تجارت الکترونیک|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2330088|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=3}}</ref> | ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی ایران بین فرضی که مخاطب یک سیستم اطلاعاتی به منظور دریافت داده پیام معین کرده باشد و فرضی که چنین سیستمی از جانب او معین نشده باشد، تفاوت قائل شده است. در فرض اول دریافت زمانی صورت خواهد گرفت که به ان سیستم اطلاعاتی معین وارد شود. اما در فرض دوم زمانی که داده پیام وارد هر یک از سیستم های اطلاعاتی مخاطب شود، دریافت محقق خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد حقوق تجارت الکترونیک|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2330088|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=3}}</ref> | ||
معمولا در نامه های الکترونیکی تاریخ ارسال نامه بطور خود به خود توسط رایانه همراه نامه درج می گردد و از اینرو، اثبات تاریخ تشکیل قرارداد به اسانی میسور است. اما از انجا که شبکه اینترنت، شبکه ای جهانی است از اینرو ممکن است نامه الکترونیک از هر کجای دنیا ارسال شده باشد و تعیین مکان ارسال نامه الکترونیک برخلاف پست های سنتی به اسانی ممکن نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله پژوهش های حقوقی شماره 9 بهار و تابستان 1385|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1365572|صفحه=|نام۱=موسسه مطالعات|پژوهش های حقوقی شهر دانش|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | معمولا در نامه های الکترونیکی تاریخ ارسال نامه بطور خود به خود توسط رایانه همراه نامه درج می گردد و از اینرو، اثبات تاریخ تشکیل قرارداد به اسانی میسور است. اما از انجا که شبکه اینترنت، شبکه ای جهانی است از اینرو ممکن است نامه الکترونیک از هر کجای دنیا ارسال شده باشد و تعیین مکان ارسال نامه الکترونیک برخلاف پست های سنتی به اسانی ممکن نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله پژوهش های حقوقی شماره 9 بهار و تابستان 1385|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1365572|صفحه=|نام۱=موسسه مطالعات|پژوهش های حقوقی شهر دانش|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | ||
== نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی == | |||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | |||
# زمان دریافت داده پیام بستگی به تعیین سیستم اطلاعاتی توسط مخاطب دارد. | |||
# در صورت تعیین سیستم اطلاعاتی مخصوص، دریافت وقتی محقق می‌شود که داده پیام وارد آن سیستم شود. | |||
# اگر داده پیام به سیستم غیرمخصص وارد شود، باید بازیافت گردد تا دریافت محقق شود. | |||
# در صورت عدم تعیین سیستم، داده پیام به محض ورود به هر سیستم مخاطب، دریافت‌شده در نظر گرفته می‌شود. | |||
# اصول تعیین زمان دریافت به ارسال و دریافت حکمی تأکید دارد، نه واقعی. | |||
# ورود داده پیام به سیستم اطلاعاتی خارج از کنترل فرستنده به منزله ارسال است. | |||
# نظریه وصول در [[ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی]] پذیرفته شده است. | |||
# تفاوت در فرآیند دریافت با تعیین یا عدم تعیین سیستم اطلاعاتی توسط مخاطب مشخص می‌شود. | |||
# ماده 27 با ماده 15 قانون نمونه انسیترال مشابهت دارد. | |||
# در قراردادهای الکترونیکی، خروج پیام از کنترل فرستنده به معنی ابراز قبول است. | |||
# تعیین مکان ارسال نامه الکترونیک در مقایسه با پست سنتی چالش‌برانگیز است. | |||
== رویه های قضایی == | |||
* [[رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره مرجع صالح رسیدگی به بزه توهین و افترا در فضای مجازی]] | |||
== مقالات مرتبط == | == مقالات مرتبط == | ||
* [[بررسی تطبیقی امکان سرایت قواعد قبول پستی بر قبول الکترونیکی]] | * [[بررسی تطبیقی امکان سرایت قواعد قبول پستی بر قبول الکترونیکی]] | ||
* [[ضرورت ابلاغ اراده و حفظ مصلحت در اعمال حقوقی]] | * [[ضرورت ابلاغ اراده و حفظ مصلحت در اعمال حقوقی]] | ||
* [[دستور پرداخت در انتقال الکترونیکی وجه به مانند ایجاب انتقال تعهّد]] | * [[دستور پرداخت در انتقال الکترونیکی وجه به مانند ایجاب انتقال تعهّد]] | ||
== منابع == | == منابع == | ||
[[رده:مواد قانون تجارت الکترونیکی]] | |||
[[رده:مواد قانون تجارت | |||
[[رده:حقوق تجارت الکترونیک]] | [[رده:حقوق تجارت الکترونیک]] | ||
[[رده:داده پیام]] | [[رده:داده پیام]] | ||
[[رده:سیستم اطلاعاتی]] | [[رده:سیستم اطلاعاتی]] | ||
{{DEFAULTSORT:ماده 0135}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۱۶
ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی: زمان دریافت «داده پیام» مطابق شرایط زیر خواهد بود:
الف - اگر سیستم اطلاعاتی مخاطب برای دریافت «داده پیام» معین شده باشد دریافت،
زمانی محقق می‌شود که :
1 - «داده پیام» به سیستم اطلاعاتی معین شده وارد شود؛ یا
2 - چنانچه «داده پیام» به سیستم اطلاعاتی مخاطب غیر از سیستمی که منحصراً برای
این کار معین شده وارد شود «داده پیام» بازیافت شود.
ب - اگر مخاطب، یک سیستم اطلاعاتی برای دریافت معین نکرده باشد، دریافت‌زمانی محقق
می‌شود که «داده پیام» وارد سیستم اطلاعاتی مخاطب شود.
مواد مرتبط
- ماده ۲۷ قانون تجارت
- ماده ۲ قانون تجارت
- ماده 26 قانون تجارت الکترونیکی
- ماده 15 قانون نمونه انسیترال
توضیح واژگان
داده پیام: هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری یا فناوری های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می شود.[۱] مخاطب: شخصی است که اصل ساز قصد دارد وی «داده پیام» را دریافت کند، اما شامل شخصی که در ارتباط با «داده پیام» به عنوان واسطه عمل می‌کند نخواهد شد.[۲]
نکات تفسیری دکترین ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی
دقت در مفاد مواد 15 قانون نمونه انسیترال و مواد 26 و 27 قانون تجارت الکترونیک به ما نشان می دهد که قوانین مزبور درباره زمان ارسال و دریافت، درصدد تعیین ارسال و دریافت حکمی قرار دارند نه ارسال و دریافت واقعی. و بر این اساس فعل متعاقدین را ملاک ارسال و دریافت قرار نداده اند چنانکه در ارسال ورود به سیستم اطلاعاتی خارج از کنترل، در حکم ارسال قرار گرفته و در وصول و دریافت نیز دو فرض سابق را گشوده که:
در فرض نخست یعنی تعیین سیستم اطلاعاتی معین برای دریافت خود دو حالت قابل تصور و نهفته در ان را مورد توجه قرار داده:
حالت اول: انکه اصل ساز یا همان فرستنده، داده پیام را به سیستم اطلاعاتی معین شده بفرستد که در این حالت ورود به سیستم اطلاعاتی مزبور ملاک وصول تلقی می شود هر چند مخاطب ان را به واقع دریافت نکرده باشد.
حالت دوم: که در بند دوم ماده ۲۷ قانون تجارت الکترونیک در نظر گرفته شده این است که اصل ساز «داده پیام» را به سیستمی غیر از سیستم انحصاری تعیین شده بفرستد که در این صورت اصل ساز و مخاطب از امکان ارتباط عمومی اصل سازان و مخاطبان عام، برخوردار بوده و هیچگاه تعیین سیستم اطلاعاتی فیمابین، ایشان را از مزایای ارتباط عمومی محروم نمی کند. بر این اساس بند 2 ماده 27 مزبور بازیافت داده پیام توسط مخاطب را ملاک قرار داده است نه لحظه ورود به سیستم اطلاعاتی.
فرض دوم: ان است که طرفین سیستم اطلاعاتی مشخصی را برای دریافت داده پیام تعیین نکرده باشند. در این صورت نیز حکم سیستم تعیین شده را دارد و به مجرد ارسال داده پیام می توان ان را وارد شده تلقی کرد و ورود به منزله وصول است زیرا علت ارسال پیام ان است که مخاطب بتواند ان را مورد مطالعه و مداقه قرار دهد. بنابراین به جز حالت دوم از فرض نخست که در ان بازیافت داده پیام ناظر بر وصول واقعی است در همه حالات و فروض دیگر ارسال و دریافت حکمی ملاک و مناط قرار گرفته است.[۳]
در خصوص زمان وصول داده پیام، ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی ایران که دارای دو بند «الف» و «ب» است و متناظر بند 2 ماده 15 قانون نمونه انسیترال است، برای تبین زمان وصول داده پیام دو فرض را در نظر گرفته است:
فرض اول ان است که مخاطب سیستم اطلاعاتی معینی را برای دریافت داده پیام تعیین کرده باشد. در این صورت دو حالت متصور است: ممکن است اصل ساز پیام را به سیستم اطلاعاتی تعیین شده بفرستد. در این حالت، وصول داده پیام زمانی محقق می شود که داده پیام به همان سیستم اطلاعاتی وارد شود، ولو انکه مخاطب از ان مطلع نشده باشد. ممکن است اصل ساز داده پیام را به یکی دیگر از سیستم های اطلاعاتی مخاطب و غیر از سیستمی که منحصرا برای این کار معین شده بفرستد. در این حالت از لحظه ای که این داده پیام توسط مخاطب بازیافت شود، واصل شده تلقی می گردد، نه لحظه ای که به این سیستم وارد شده است.
فرض دوم ان است که مخاطب یک سیستم اطلاعاتی معینی را برای دریافت داده پیام تعیین نکرده باشد. در این صورت به محض اینکه داده پیام به هر یک از سیتم های اطلاعاتی مخاطب وارد شود، واصل شده تلقی می شود.[۴]
اشارت ماهوی که با دقت در متن مادتین 26، 27 قانون تجارت الکترونیکی نهفته است این است که در فضای مجازی و الکترونیک ملاک تعیین زمان ارسال «داده پیام» حامل ایجاب و قبول، ورود ان به سیستم اطلاعاتی خارج از کنترل اصل ساز است، نه عمل شخص اصل سازی که در مقام موجب یا قابل بر دکمه ای از صفحه کلید یا موس فشرده است.[۵]
زمان وصول ارتباط الکترونیکی هنگامی است که ان ارتباط توسط مخاطب در نشانی الکترونیکی که توسط او طراحی شده، قابل دسترسی است. زمان وصول ارتباط الکترونیکی در دیگر نشانی الکترونیکی مخاطب، هنگامی است که توسط او در ان نشانی قابل دسترسی است و مخاطب اگاه می شود که ارتباط الکترونیکی به نشانی او ارسال شده است. چنین فرض می شود که ارتباط الکترونیکی توسط مخاطب، هنگامی که به نشانی الکترونیکی او می رسد، قابل دسترسی است.[۶]
نکات توضیحی ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی
در مواقعی که از روش های تجارت الکترونیکی برای تشکیل قرارداد استفاده می شود، می توان گفت به محض اینکه متن پیام از دسترس و کنترل و اختیار فرستنده خارج گردید، قبول به طور قاطعی ابراز گردیده است.[۷]
در ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی ایران، نظریه وصول پذیرفته شده است، بر اساس این نظریه قرارداد الکترونیکی، زمانی تشکیل می شود که داده پیام حاوی قبول توسط موجب دریافت گردد که در این زمان عقد محقق می شود.[۸]
ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی ایران بین فرضی که مخاطب یک سیستم اطلاعاتی به منظور دریافت داده پیام معین کرده باشد و فرضی که چنین سیستمی از جانب او معین نشده باشد، تفاوت قائل شده است. در فرض اول دریافت زمانی صورت خواهد گرفت که به ان سیستم اطلاعاتی معین وارد شود. اما در فرض دوم زمانی که داده پیام وارد هر یک از سیستم های اطلاعاتی مخاطب شود، دریافت محقق خواهد شد.[۹]
معمولا در نامه های الکترونیکی تاریخ ارسال نامه بطور خود به خود توسط رایانه همراه نامه درج می گردد و از اینرو، اثبات تاریخ تشکیل قرارداد به اسانی میسور است. اما از انجا که شبکه اینترنت، شبکه ای جهانی است از اینرو ممکن است نامه الکترونیک از هر کجای دنیا ارسال شده باشد و تعیین مکان ارسال نامه الکترونیک برخلاف پست های سنتی به اسانی ممکن نیست.[۱۰]
نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- زمان دریافت داده پیام بستگی به تعیین سیستم اطلاعاتی توسط مخاطب دارد.
- در صورت تعیین سیستم اطلاعاتی مخصوص، دریافت وقتی محقق می‌شود که داده پیام وارد آن سیستم شود.
- اگر داده پیام به سیستم غیرمخصص وارد شود، باید بازیافت گردد تا دریافت محقق شود.
- در صورت عدم تعیین سیستم، داده پیام به محض ورود به هر سیستم مخاطب، دریافت‌شده در نظر گرفته می‌شود.
- اصول تعیین زمان دریافت به ارسال و دریافت حکمی تأکید دارد، نه واقعی.
- ورود داده پیام به سیستم اطلاعاتی خارج از کنترل فرستنده به منزله ارسال است.
- نظریه وصول در ماده 27 قانون تجارت الکترونیکی پذیرفته شده است.
- تفاوت در فرآیند دریافت با تعیین یا عدم تعیین سیستم اطلاعاتی توسط مخاطب مشخص می‌شود.
- ماده 27 با ماده 15 قانون نمونه انسیترال مشابهت دارد.
- در قراردادهای الکترونیکی، خروج پیام از کنترل فرستنده به معنی ابراز قبول است.
- تعیین مکان ارسال نامه الکترونیک در مقایسه با پست سنتی چالش‌برانگیز است.
رویه های قضایی
مقالات مرتبط
- بررسی تطبیقی امکان سرایت قواعد قبول پستی بر قبول الکترونیکی
- ضرورت ابلاغ اراده و حفظ مصلحت در اعمال حقوقی
- دستور پرداخت در انتقال الکترونیکی وجه به مانند ایجاب انتقال تعهّد
منابع
- ↑ محبوبه عبدالهی. دلیل الکترونیکی در نظام ادله اثبات دعوی. چاپ 1. خرسندی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6487048
- ↑ بند ج ماده ۲ قانون تجارت الکترونیک
- ↑ سیدمحمد صدری. معاملات الکترونیک (مبانی-ماهیت-مشروعیت). چاپ 3. اندیشه های حقوقی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2654112
- ↑ غلام نبی فیض چکاب. زمان وقوع عقد از طریق واسطه های الکترونیک. مجله پژوهش حقوق عمومی (پژوهش حقوق و سیاست سابق) شماه 13 پاییز و زمستان 1383، 1383. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5285136
- ↑ سیدمحمد صدری. معاملات الکترونیک (مبانی-ماهیت-مشروعیت). چاپ 3. اندیشه های حقوقی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2654092
- ↑ مصطفی السان. حقوق تجارت الکترونیکی. چاپ 1. سمت، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3709556
- ↑ مجله پژوهش های حقوقی شماره 9 بهار و تابستان 1385. موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1365564
- ↑ قواعد حقوق تجارت الکترونیک. چاپ 3. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2330084
- ↑ قواعد حقوق تجارت الکترونیک. چاپ 3. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2330088
- ↑ مجله پژوهش های حقوقی شماره 9 بهار و تابستان 1385. موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1365572