دیه لب

مواد 607 تا 610 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در خصوص دیه لب می باشد.

دیه از بین بردن لب

در قانون

ماده 607 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، برای از بین بردن دو لب، دیه کامل پیش بینی کرده است. گروهی معتقدند مقصود از دیه کامل در این ماده، دیه هر یک از مرد یا زن به تناسب جنسیت مجنی علیه است.1425016

دیه لب بالا را نصف دیه نفس دانسته اند، گروهی نیز دیه لب پایین را معادل دو سوم دیه نفس دانسته اند.836444 بر اساس ماده فوق، از میان بردن هر لب موجب دیه ای معادل پنجاه نفر شتر می باشد.1928260

در فقه

مستند شرعی این ماده را روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته اند.712412 برخی نیز بر اساس روایتی از امام صادق (ع)، دیه لب بالا را نصف دیه کامل و دیه لب پایین را دو سوم دیه کامل دانسته اند.1935072

با وجود اجماع فقهای امامیه در خصوص کامل بودن دیه دو لب، اما در باب میزان دیه لب بالا و پایین به طور جداگانه اختلاف نظر وجود دارد.1934248در این خصوص، ضمن پذیرش دیه کامل دو لب، 3696420 میان فقها نظرات مختلفی در باب دیه هر یک از لب های بالا و پایین مطرح شده است:

1- لب پایین، دو سوم دیه و لب بالا، یک سوم دیه کامل دارد.

2- دیه لب پایین، ششصد دینار و لب بالا، چهارصد دینار است.712416

3- دیه لب بالا، نصف دیه و دیه لب پایین، دو سوم دیه کامل است.2500288

4- گروهی نیز معتقدند احتیاط در این است که برای لب پایین شصت دینار پرداخت شود، اما این نظر چندان مورد توجه قرار نمی گیرد، در واقع این احتیاط را نوعی احتیاط مستحب دانسته اند و بر حسب ظاهر، لزومی بر آن نیست.1373068

گروهی از فقها معتقدند شکافته شدن لب موجب ارش است.712464

در میان فقهای سنی نیز این دیدگاه وجود دارد که ملاک قاعده در این موارد «تفویت منفعت» است، لذا میزان دیه را نیز باید وابسته به میزان منفعت یا زیبایی دانست که از دست رفته است، بنابراین اگر دو بخش از یک عضو در میزان زیبایی یا منفعت یکسان نباشند، دیه آن ها نیز متفاوت خواهد بود.1934276

جنایت موجب جمع شدن لب

در قانون

برای این جنایت در ماده 608 قانون مجازات اسلامی (1392)، ارش تعیین شده است. این ماده از مصادیق حالتی است که تعیین ارش به نظر حاکم واگذار شده است.1935588

جمع شدن لب و سست شدن آن، با هم تفاوت دارد: در جمع شدن، لب ها همچنان قادر به حرکت هستند، اما در سست شدن لب، توانایی حرکت از بین می رود.712436برخی بیان نموده اند که اگر جنایتی موجب جمع شدن تمام لب ها شود، باید ارش تعیین شده توسط حاکم پرداخت شود، اما اگر تنها بخشی از لب جمع شود، گروهی معتقدند باید فقط بخشی از این ارش پرداخت گردد.712424 لازم به ذکر است که اگر جنایتی باعث جمع شدن بخشی از لب گردد یا دندان ها را نیز آشکار نکند، به نظر می رسد با توجه به عموم و اطلاق ماده، باید قائل به پرداخت ارش بود،1425032 اما گروهی دیگر در خصوص لزوم پرداخت دیه یا ارش در فرضی که دندان ها در اثر جمع شدن لب ها پوشش داده نشوند، اختلاف نظر دارند.3366916

در فقه

به نظر برخی از فقها در جمع شدن لب ها، باید دیه توسط حاکم تعیین شود،4062432 اما در این خصوص میان فقها، سه نظر دیگر نیز دیده می شود:

1- خشک شدن و بی حس شدن لب به همراه نمایان شدن دندانها موجب دیه کامل است، چرا که این امر به منزله اتلاف منفعت و نیز از میان رفتن زیبایی چهره است،1425024 این نظر را گروهی دارای اشکال دانسته و اظهر را ثبوت ارش بیان نموده اند.3698580

2- جمع شدن لب ها به نحوی که روی دندان ها را نپوشاند و بی حس نیز نشود، موجب ارش است.2500304

3- جمع شدن لب ها اگر به همراه سست شدن باشد، موجب دو ثلث دیه کامل که همان دیه عضو فلج است می شود.712428

گروهی از فقها معتقدند اگر جنایت منجر به جمع شدن بخشی از لب ها شود ولی منافع را باقی بگذارد، باید دیه توسط حاکم تعیین گردد.4989620 همچنین برخی از فقها بیان داشته اند که جنایتی که موجب سست شدن دو لب شود، موجب دو سوم دیه کامل و جنایتی که سبب در هم کشیده شدن دو لب شود نیز موجب ارش است.2817104

دیه فلج ‌کردن لب‌ و دیه قطع لب فلج

پیشینه

در گذشته ماده 393 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، در این خصوص وضع شده بود.1425040

در قانون

دیه جنایت موجب سست و فلج شدن هر یک از لب ها و همچنین دیه قطع لب های فلج در ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲) تعیین شده است.

برخی از حقوقدانان بیان نموده اند که سست شدن لب ها موجب دو ثلث دیه است، چرا که این امر به منزله از بین بردن احساس لب ها و در واقع فلج کردن آن ها می باشد،1425036 اما سست شدن یکی از لب های بالا یا پایین موجب دو سوم دیه همان لب یعنی دو سوم نصف دیه است.712432همچنین اگر بخشی از دیه به طور کامل فلج یا سست شود، میزان دیه با نسبت دیه کل آن که ثلث دیه است، پرداخت می شود.712452 بر این اساس صدمه ای که منجر به سست شدن لب ها می شود را موجب دیه ای معادل 66 نفر شتر دانسته اند.1928264گروهی نیز در خصوص سست شدن لب ها معتقد به پرداخت دیه کامل هستند.712444

دو سوم دیه کامل را برابر با 666/66 دینار دانسته اند.671252

در فقه

این حکم را منطبق با نظر مشهور فقها دانسته اند که منطبق بر قاعده کلی مبنی بر لزوم پرداخت دو سوم دیه عضو در فرض فلج شدن آن عضو است،2500300 لذا چنانچه به موجب جنایت وارده بر لب ها ، اعصاب آن ها دچار آسیب شده و سست شود، احتیاط آن است که دو سوم دیه پرداخت گردد، همچنین قطع لب فلج نیز موجب پرداخت ثلث دیه می شود.4179940 اما گروهی از فقها معتقدند فلج شدن لب ها از آن جایی که موجب از بین رفتن منافع آن ها است، موجب دیه کامل می باشد،4989592 این نظر بیشتر منطبق با دیدگاه فقهای قدیمی تر است.2622804

دیه شکافتن لب

پیشینه

در گذشته ماده 395 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، در این خصوص وضع شده بود.

در قانون

در حال حاضر، در ماده 610 قانون مجازات اسلامی (1392)، به حکم شکافتن لب ها در دو فرض بهبودی و عدم بهبودی تصریح شده است، این ماده در خصوص شکافتن لب ها وضع شده است و با بریدن آن ها متفاوت است.1425044بر اساس این ماده، چنانچه شکافتن لب، موجب نمایان شدن تمام یا بخشی از دندان ها شود، موجب ثلث دیه کامل است و اگر همین جراحت بهبود یابد، یک پنجم دیه را موجب می شود،712456 لذا شکافتن هر دو لب، موجب یک سوم دیه کامل و شکافتن یک لب و نمایان شدن دندان ها، موجب یک سوم دیه یک لب خواهد بود.836436 گروهی معتقدند نمایان شدن دندان ها در این ماده، موضوعیت نداشته و تنها از باب غلبه بیان شده است.2812232ثلث دیه کامل را معادل 333/33 دینار و خمس آن را معادل 200 دینار دانسته اند،671260 به عبارت دیگر شکافتن یک لب، موجب سی و سه نفر شتر به عنوان دیه می شود.1928268

در فقه

مستند فقهی این حکم را روایتی از امام علی (ع) دانسته اند،2357992 گروهی نیز در این خصوص به روایت ظریف استناد کرده اند که بر اساس آن اگر لب بالایی پاره و دندان ها نمایان شده و پس از آن زخم درمان شود، دیه زخم و حکومت دندان معادل خمس دیه لب بوده و در فرض پارگی لب و درمان آن به همراه عیب و نقص، دیه آن معادل یکصد و شصت دینار و دو سوم دینار

می باشد.836440

برخی از فقها بیان نموده اند که اگر جانی هر دو لب کسی را پاره کند و در اثر این عمل دندان های مجنی علیه ظاهر شوند، باید ثلث دیه را پرداخت نماید، در فرض بهبودی یافتن جراحت نیز باید خمس دیه پرداخت گردد،4063584 همچنین دیه پاره شدن هر لب را ثلث و در فرض بهبودی، خمس دیه آن لب دانسته اند.4180040

در رویه قضایی

به موجب رأی وحدت رویه صادره از شعبه 11 دیوان عالی کشور به تاریخ 69/12/18، دیه پارگی لب فوقانی، معادل دو صدم دیه کامله است.2817132