ماده ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی

ماده ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی:گذشت باید منجّز باشد و به گذشت مشروط و ‌معلق درصورتی ترتیب اثر داده می‌ شود که آن شرط یا معلقٌ‌‌ علیه تحقق یافته باشد. همچنین عدول از گذشت، مسموع نیست.

تبصره 1 ـ گذشت مشروط یا معلق مانع تعقیب، رسیدگی و صدور حکم نیست، ولی اجرای مجازات در جرایم قابل گذشت منوط به عدم تحقق شرط یا معلقٌ‌ علیه است. در این صورت، محکومٌ‌‌ علیه با قرار تأمین مناسب آزاد می‌ شود.

تبصره 2 ـ تأثیر گذشت قیم اتفاقی، منوط به تأیید دادستان است.

توضیح واژگان

منظور از منجز بودن گذشت آن است که گذشت متضرر باید روشن و صریح باشد زیرا در صورتی که گذشت مشروط یا معلق باشد،قابل ترتیب اثر نیست.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

شرط اصلی گذشت، منجز بودن آن است.بنابراین اگر شاکی یا مدعی خصوصی به طور مشروط یا معلق از شکایت خود گذشت کنند،به آن گذشت ترتیب اثر داده نمیشود.در این باره گفتنی است در قانون 1370 گذشت مشروط یا معلق به طور کلی فاقد اثر بود اما در قانون جدید اگر شرط محقق شود یا معلق علیه انجام شود،گذشت واجد اثر خواهد شد.در هرحال گذشت باید صریح،منجز،قطعی و بدون قید و شرط باشد.همچنین باید به صیغه ماضی یا مضارعی که دلالت بر گذشته نزدیک میکند،ادا شود.ضمنا با استفاده از این حکم میتوان گفت که گذشت ممکن است پیش از صدور حکم و در دادسرا یا در هنگام رسیدگی و یا حتی پس از صدور حکم و در هنگام اجرای آن باشد.شایان ذکر است که با تحقق گذشت،عدول از آن جایز نیست.به علاوه اگر متضرر از جرم در جرایم قابل گذشت،قبل از شکایت به مقامات قضائی،اعلام گذشت کند،حق شکایت خود را از دست میدهد.همچنین پرواضح است که اعلام گذشت و استرداد شکایت نوعی استیفای حق است و کسی میتواند از این حق استفاده کند که اهلیت داشته باشد. به هر ترتیب با گذشت متضرر از جرم،تعقیب دعوای عمومی متوقف و مجازات ساقط میشود مگر در مواردی که نظر شرعی چنین نباشد.