تصرف

تصرف، در لغت، یعنی در دست داشتن، دست اندازی، حکومت بر قطعه ای از زمین و در اختیار داشتن، چیزی را به دست آوردن، دست به کاری زدن و مالک شدن چیزی و در اصطلاح به مواردی که مالی در اختیار شخصی بوده؛ و وی بتواند نسبت به آن، در حدود مقررات قانونی، یا به نحو عدوان، اتخاذ تصمیم نماید؛ تصرف گویند.

در واقع به هرگونه مداخله مادی و یا حقوقی که باعث ایجاد تغییر و تحول در شیئی گردد؛ تصرف گویند. به تعبیری دیگر، تصرف عبارت است از استیلا بر مال، به نحوی که هر نوع عملی بتوان در خصوص آن انجام داد و به هر نحوی از آن منتفع گردید و درباره آن اتخاذ تصمیم نمود.

اقسام

به تصرفی که در نتیجه عقود یا ایقاعات، به وجود آید، تصرف حقوقی گویند و به یکی از انواع تصرف حسی که با فعل صورت می‌پذیرد، تصرف فعلی گویند.

تصرف در تقسیم دیگری بر سه قسم است: استیفایی، ناقل و اداری. تصرف ممکن است به مباشرت یا با واسطه انجام گیرد؛ مانند تصرف قیم.

ارکان

رکن مادی تصرف را می‌توان عبارت از سلطه مادی بر مال و انجام اعمال مادی نسبت به آن دانست، نظیر تخریب یا تعمیر ملک و رکن معنوی را می‌توان عبارت از تصور برخورداری از حق مالکیت و قصد رفتار مالکانه نسبت به مال موردنظر دانست.

رویه قضایی

• نظریه شماره 7/1401/1097 مورخ 1402/03/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شرایط احراز بزه خیانت در امانت

جایگاه

تصرف، یکی از امارات قانونی است و اماره، به دو نوع قضایی و قانونی، قابل تقسیم است.

جستارهای وابسته

مالکیت

کتب مرتبط

حقوق مدنی، جلد دوم (داراب پور)