ماده ۵۳۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

هر کس مهر یا تمبر یا علامت ادارات یا شرکتها یا تجارتخانه‌ های مذکور در مواد قبل را بدون مجوز بدست‌ آورد و به طریقی که به‌ حقوق و منافع آنها ضرر وارد آورد استعمال کند یا سبب استعمال آن گردد علاوه بر جبران خسارت وارده به دو ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد.

واژگان

مهر: قطعه فلز یا لاستیک یا چوبی است که بر روی آن اسم یا علامتی حک شده و به جای امضا یا همراه با امضا به کار میرود.

تمبر: منظور صرفا تمبرهای پستی نیست بلکه شامل تمبر سایر ادارات دولتی که عموما برای پرداخت عوارض و هزینه های قانونی است نیز میشود.

علامت: نقش، تصویر، عبارت و هر چیزی است که برای تشخیص و معرفی یک امتیاز یا محصول به کار میرود. سربرگ ادارات علامت محسوب نمیشود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در این ماده استفاده غیر مجاز از مهر، علامت یا تمبر ادارات، شرکت ها و تجارتخانه ها مورد جرم انگاری قرار گرفته است. گفتنی است که موضوع این ماده جعل نیست ولی به دلیل ارتباط موضوعی که با جرم جعل دارد در این بخش ذکر شده است. به نظر میرسد منظور قانونگذار از عبارت «مواد قبل» در این ماده علاوه بر ماده 528 و 529 شامل بند 2 ماده 525 نیز میشود. استفاده مرتکب حرم از موارد مذکور به تصریح ماده میتواند به مباشرت یا تسبیب باشد. استفاده تسبیبی به این معناست که مثلا مهر را در اختیار دیگری قرار دهد تا از آن استفاده کند. شرط دیگر تحقق این جرم ورود ضرر به حقوق و منافع ادارات مذکور است. این ضرر میتواند ضرر مادی یا معنوی باشد. البته برخی بیان داشتند که ضرر مذکور در ماده فوق لزوما باید مادی باشد و منصرف از زیان معنوی است.

اگر یکی از کارمندان موسسه که مهر را در اختیار دارد از آن به ضرر موسسه استفاده کند مشمول ماده قرار نمیگیرد. زیرا دسترسی شخص به مهر باید به نحو غیر مجاز باشد اعم از اینکه از ابتدا این دسترسی غیر قانونی بوده (مانند سرقت) یا با انقضای مدت و عزل شخص از سمتش ادامه دسترسی غیر مجاز شود.