حقوق ورزشی

حقوق ورزشی، یکی از گرایش های علم حقوق است که به بررسی حقوقی حوادث در ورزش می پردازد.

پیشینه

پیشینه حقوق ورزشی به زمانی باز می گردد که انسان ورزش را به عنوان یکی از مهمترین نهادهای زندگی اجتماعی خود پذیرفت. برای ورزش نمی توان تاریخ معین کرد زیرا ورزش با حیات بشر همراه بوده است. به تدریج با شکل گیری حکومت ها و نیاز به در اختیار داشتن نیروی دفاعی و نیز آماده نگه داشتن سربازان، مهارت های بدنی و فنون دفاع و ورزش های متعدد خلق شد و در میان بشریت به روش های مختلف رشد و توسعه پیدا کرد. اما واژه حقوق ورزشی در سال 1984 در دانشگاه آریستولیان تسالونیکی یونان استفاده شد. در آن زمان طرح درس در حال آماده شدن بود در نهایت در سال های 1984 تا 1986 میلادی برای نخستین بار در گروه تربیت بدنی دانشگاه فوق الذکر و سپس در دانشگاه آتن تدریس شد. در سال 1992 مرکز آموزش حقوق ورزشی دانشگاه آتن همراه با نمایندگان یونانی و دیگر کشورها تخستین کنگره بین المللی حقوق ورزشی را برگزار کرد و در این کنگره بنای جامعه بین المللی حقوق ورزشی گذارده شده از سال 1992 سازمان IASL (انجمن بین المللی حقوق ورزشی) به عنوان انجمن بین المللی و علمی حقوق ورزشی هفده کنگره بین المللی در رابطه با حقوق ورزشی در چندین کشور برگزار کرده که هر کدام پیشرفت های ویژه ای در زمینه علم حقوق ورزشی محسوب می شود.

موضوع

موضوع حقوق ورزشی، هر واقعه ورزشی است که دارای اثر حقوقی باشد یعنی حقی را به وجود آورد. به عبارت دیگر هر حادثه ورزشی که به نحوی به حقوق دیگران آسیب برساند در شمول موضوع حقوق ورزشی قرار می گیرد. پس مادامی که واقعه ورزشی به حقوق دیگران آسیب نرساند و حقی برای کسی ایجاد نکند از شمول موضوع حقوق ورزشی خارج است.

اهداف

اهداف حقوق ورزشی عبارتند از:

1. افزایش آگاهی حقوقی جامعه در محدوده حقوق ورزشی
2. استفاده از این آگاهی ها در راستای جلوگیری از وقوع حوادث ورزشی
3. شفاف کردن نقش حیاتی ورزش از دیدگاه حقوق ایران
4. تشریح وظایف و اختیارات مدیران ورزشی از نظر حقوقی
5. ارائه انواع تدابیر حقوقی که قبل و بعد از وقوع حوادث ورزشی از نظر حقوقی
6. ارائه انواع تدابیر حقوقی که قبل و بعد از وقوع حوادث ورزشی باید اتخاذ شود.
7. مطلع کردن جامعه ورزش از پیامدهای حقوقی تخلفات در ورزش

منابع حقوق ورزشی

منابع حقوق ورزشی عبارتند از:

1. قانون: در حقوق ورزشی، قانون اساسی به طور کلی و قوانین عادی به طور اختصاصی از منابع به شمار می آیند. اصولی از جمله اصول 34، 35، 36، 37 قانون اساسی به حقوق ملت می پردازد. در قوانین عادی نیز در حقوق ورزشی مورد استفاده قرار می گیرد. قانون مجازات اسلامی، برجسته ترین منبع حقوق ورزشی است و اشخاص ذینفع در حوزه ورزش می توانند از مقررات مربوط به بخش حدود، قصاص، دیات، تعزیرات و مجازات های بازدارنده استفاده کنند. از دیگر قوانین قابل ذکر، قانون مسئولیت مدنی است. همچنین قانون تاسیس سازمان تربیت بدنی و قانون سازمان های تربیت بدنی و ملی جوانان به وزارت ورزش و جوانان از منابع حقوق ورزشی است.
2. مصوبه ها و آیین نامه های دولتی: از جمله این آیین نامه ها و مصوبات دولتی در حوزه حقوق ورزشی می توان به آیین نامه اجرایی قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی اشاره کرد همچنین آیین نامه اجرایی قانون اجازه تاسیس باشگاه ورزشی و ورزشگاه توسط مردم با نظارت دولت را می توان نام برد.
3. مقررات و آیین نامه های ورزشی: مقررات و آیین نامه های ورزشی به عنوان قوانین داخلی هر رشته ورزشی، منبع اصلی آن ورزش به شمار می آید. فدراسیون های ورزشی به طور خاص دارای مقررات ورزشی هستند که حدود وظایف و اختیارهای افراد دخیل در آن ورزش را معین می کند. آیین نامه های انضباطی نیز در ورزش حد و مرز اعمال مجاز از ممنوع را تعیین می کتد.
4. منابع معتبر فقهی: از دیگر منابع حقوق ورزشی، منابع معتبر فقهی است.

قلمرو

ورزش در حقوق ورزشی، مفهوم وسیعی دارد و عملیات و فعالیت های ورزشی قهرمانی، جزئی از این مجموعه است. به طور کلی می توان گفت منظور از حوادث ورزشی تمامی جرائم و شبه جرائمی است که توسط ورزشکاران، معلمین، مربیان، مدیران، تماشاگران، سازندگان و تولیدکنندگان لوازم و تجهیزات و امثال آن ها به طور مستقیم یا غیر مستقیم در رابطه با ورزش انجام می گیرد. موضوع این وقایع ممکن است سلامتی، جان، مال، حیثیت، شرافت و سایر حقوق قانونی اشخاصی باشد که در محدوده ورزش به نحوی حضور دارند.

قوانین و مقررات پرکاربرد

برخی از قوانین و مقررات پر کاربرد در حوزه حقوق ورزشی عبارتند از:

• قانون اساسی
• قانون مدنی
• قانون مجازات اسلامی
• قانون مسئولیت مدنی
• قانون تاسیس سازمان تربیت بدنی
• قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی
• قانون اجازه تاسیس باشگاه ورزشی و ورزشگاه توسط مردم با نظارت دولت
• قانون تبدیل سازمان های تربیت بدنی و ملی جوانان به وزارت ورزش و جوانان
• آیین نامه اجرایی قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی
• آیین نامه اجرایی قانون اجازه تاسیس باشگاه ورزشی و ورزشگاه توسط مردم با نظارت دولت