ماده ۱۱۵۴ قانون مدنی

ماده ۱۱۵۴ قانون مدنی: عدهٔ وفات چه در دائم و چه در منقطع در هر حال چهار ماه و ده روز است مگر این که زن حامل باشد که در این صورت عدهٔ وفات تا موقع وضع حمل است مشروط بر این که فاصلهٔ بین فوت شوهر و وضع حمل از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد والا مدت عده همان چهار ماه و ده روز خواهد بود.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۱۵۳ قانون مدنی
• ماده ۱۱۵۵ قانون مدنی

توضیح واژگان

منظور از «عده وفات» در ماده ۱۱۵۴ قانون مدنی، مدتی است که زن، پس از فوت شوهر، نمی‌تواند ازدواج نماید.

فلسفه و مبانی نظری

مقصود از عده، جلوگیری از اختلاط نسب است، همچنین زن باردار، به جهت محافظت از سلامت جنین، باید تا زمان وضع حمل، عده نگهدارد.

نکات تفسیری دکترین ماده 1154 قانون مدنی

در موارد زیر، زن باید عده نگه دارد: طلاق، فسخ نکاح، فوت شوهر، زوال اشتباه در وطی به شبهه، انقضاء یا بذل مدت در متعه.

اگر مرد، پس از نزدیکی به شبهه بمیرد؛ زن باید عده طلاق نگهدارد؛ نه عده وفات؛ زیرا اصل در عده طلاق بوده؛ و عده وفات، منوط به سبق رابطه نکاح بین زوجین است.

در ایام عده طلاق بائن متصل به موت، که زن از زوج سابق خود ارث می‌برد؛ عده طلاق به عده وفات، تبدیل می‌گردد، و چنانچه مرد، در ایام عده رجعیه، فوت شود؛ چون هنوز زن، در حکم همسر متوفی می‌باشد؛ عده طلاق رجعی، قطع گردیده؛ و زن باید عده وفات نگهدارد؛ در سایر طلاق‌ها، نیازی به رعایت عده وفات نیست.

نکات توضیحی ماده 1154 قانون مدنی

وضع حمل مذکور در ماده ۱۱۵۴ قانون مدنی، اعم از زایمان طبیعی، سزارین یا سقط جنین است.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

آیه ۲۳۴ سوره بقره: «وَالَّذِینَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْکُمْ وَیَذَرُونَ أَزْوَاجًا یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ فِیمَا فَعَلْنَ فِی أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ»، دلالت بر لزوم رعایت عده وفات توسط زوجه، صرف نظر از بالغ یا نابالغ، حامل یا غیرحامل بودن وی دارد.

در صدر اسلام، به موجب آیه فوق، مدت عده وفات یک سال بود.

سوابق و مستندات فقهی

• تعیین مصادیق حداد، تابع عرف زمان است.
• در ایام عده وفات، خواستگاری از زن، مجاز نیست.

• طی استفتایی از مراجع تقلید، چنین پاسخ داده شده است که: اگر زنی، پس از انقضای عده طلاق، ازدواج نماید و سپس متوجه گردد که در ایام عده، همسر سابق او فوت شده بود؛ ازدواج او با شوهر دوم صحیح است ولی زن، از تاریخ وصول خبر مرگ زوج پیشین خود، باید عده وفات نگهدارد.

• عده زوجه غایب مفقودالاثر، از زمان وصول خبر فوت شوهر، شروع می‌گردد، و زن باید از زمانی که فوت شوهر، با حجت شرعی اثبات می‌گردد؛ عده نگهدارد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 1154 قانون مدنی

1. عده وفات برای زن، در ازدواج دائمی و موقت، به طور کلی چهار ماه و ده روز است.
2. اگر زن حامله باشد، عده وفات تا زمان زایمان ادامه دارد.
3. در صورتی که فاصله بین فوت شوهر و زایمان بیشتر از چهار ماه و ده روز باشد، عده تا زمان زایمان است.
4. اگر فاصله بین فوت شوهر و زایمان کمتر از چهار ماه و ده روز باشد، مدت عده همان چهار ماه و ده روز خواهد بود.

مقالات مرتبط

• بررسی فقهی حقوقی انفساخ عقد نکاح ناشی از موت مغزی و آثار آن بر روابط زوجین
• اثرات غیبت غائب مفقود الاثر در اموال و حقوق خانوادگی