توهین

اگرچه توهین و اهانت در قوانین ما تعریف نشده اند، اما لفظ «توهین» را باید اظهارات تحقیر آمیز یا ناسزا به اشخاص تعریف کرد.در فقه چنین واژه ای استفاده نشده است و گروهی آن را مقتبس از حقوق فرانسه می دانند. توهین از ریشه «وهن» و به معنای « تضعیف، سست نمودن و خفیف کردن» است. عناصر توهین را باید در درجه نخست الفاظ، عبارات یا افعال، در درجه دوم قصد فاعل، در درجه سوم نقض حرمت فرد معین از طریق همان افعال یا اقوال و در درجه آخر، فقدان عنوان مجرمانه خاص برای آن فعل یا قول دانست.همچنین گروهی معتقدند چنانچه ارتکاب فعلی نظیر سیلی زدن به فردی با توجه به شخصیت و موقعیت او در یک جمع، مصداق رفتار موهن باشد، باید بر او مجازات توهین را اعمال کرد.

رویه قضایی

• نظریه شماره 7/1401/1326 مورخ 1402/03/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره جنون مرتکب در حین ارتکاب جرم

در قانون

ماده 608 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، عنصر قانونی این جرم را تشکیل می دهد. ملاک تحقق توهین را باید قضاوت عرف دانست. البته هر نوع توهین عرفی را نمی توان لزوماً یک جرم تلقی کرد. در این جرم، صرف وقوع عنصر مادی برای تحقق جرم کافی است و سوء نیت خاصی مورد نیاز نیست، چرا که قصد مجرمانه و سوء در این جرم، مفروض و بی نیاز از اثبات است، در واقع ماهیت رفتار توهین آمیز به خودی خود کاشف از قصد مرتکب است، لذا فردی که مدعی فقدان سوء نیت و ارتکاب رفتار از روی شوخی بوده است، مکلف به اثبات ادعای خود است.

از دیگر ویژگی های جرم توهین، لزوم مشخص بودن طرف آن است، چرا که توهین از جمله جرایم عمدی است که باید عمد مرتکب نسبت به طرف خودش محرز باشد.ظاهرا طرف این جرم با توجه به واژه «افراد» در ماده مذکور، اشخاص حقیقی است و لذا در بردارنده توهین به اشخاص حقوقی نمی باشد، البته گروهی با استناد به ماده 588 قانون تجارت معتقدند با وجود عدم تصریح قانون به اشخاص حقوقی، باید قائل به امکان وقوع توهین نسبت به آن ها بود.

همچنین امکان ارتکاب اقدامات توهین آمیز از طریق دستگاه های مخابراتی نیز وجود دارد.

در فقه

پیامبر اکرم(ص) در خطبه ای پس از ستایش خداوند، از دشنام دادن به مؤمن به عنوان فسق و از جنگ با او به عنوان کفر یاد کردند.

کتب مرتبط

• رویه قضایی دادگاه های تجدیدنظر استان تهران در امور کیفری، جلد دوم (زندی)