آسیب شناسی تصرفات سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی

عنوان	آسیب شناسی تصرفات سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	سجاد رسولی جزی
استاد راهنما	سید احمد میرخلیلی، اردوان ارژنگ
استاد مشاور	حسین عابدینی، حمید روستایی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه میبد

آسیب شناسی تصرفات سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی عنوان رساله ای است که توسط سجاد رسولی جزی، با راهنمایی سید احمد میرخلیلی و اردوان ارژنگ و با مشاوره حسین عابدینی و حمید روستایی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه میبد دفاع گردید.

چکیده

در بعضی از نظام های حقوقی و کشورهای توسعه نیافته، میزان تصرفات سازمان های دولتی بسیار بیشتر از تصرفات بخش غیر دولتی و خصوصی است و دولت برای تامین منافع عمومی و حفظ نظم اجتماعی اموال مختلفی را از طریق توقیف، ضبط و مصادره، تحصیل و تملیک می کند اما به دلیل فقدان سازوکارهای قانونی، قضایی و اجرایی مناسب باعث تضییع اموال تملیکی، نقض مالکیت خصوصی و ایراد خسارت به مالکان و تجار می شود. در نظام حقوقی ایران اگرچه با تاسیس سازمان اموال تملیکی، واحدهای اداری موازی ادغام گردیده و مرجع مشخصی برای تعیین تکلیف اموال تملیکی تعیین گردیده است اما تعدد قوانین و فقدان ضمانت اجرای کارآمد برای ایفای به موقع تعهدات قانونی در تصرفات مادی و حقوقی سازمان اموال تملیکی باعث شده تا برخلاف بسیاری از نصوص قانونی و شرعی، نظیر اصل ۴۳ قانون اساسی، کاستی هایی شکل بگیرد و بخشی از حقوق اموال، دارایی های دولت و مالکیت خصوصی اشخاص تضییع شود. از یک سو، طولانی بودن مهلت های قانونی تعیین تکلیف اموال مصادره ای و ابهام در نحوه اثبات تقصیر سازمان اموال تملیکی به منظور جبران خسارات وارده، بستر مناسبی برای افزایش تخلف، ترک فعل و جرایمی، مثل نقض مالکیت خصوصی و تصرف غیرقانونی در اموال تملیکی فراهم آورده است؛ از سوی دیگر، موازی کاری نهادهای مشابه و عدم تعامل سازمان های دولتی با یکدیگر، نه تنها ایفای به موقع تعهدات قانونی سازمان اموال تملیکی را تحت تاثیر قرار داده، بلکه منجر به گسترش مفاسد به طور سیستمی، طرح دعاوی متعدد در محاکم، سردرگمی تجار و مالکان، تضییع اموال بیت المال و ازبین رفتن نظم اقتصادی و اجتماعی شده است. این رساله براساس مبانی فقهی و حقوقی همچون قاعده ولایت حاکم، تامین نظم عمومی و با وحدت ملاک از مصوبه مولدسازی دارایی های دولت و آیین نامه اجرایی آن به منظور جلوگیری از تمرکز ثروت در سازمان خاص و جلوگیری از ضررهای وارده یا سوءاستفاده های احتمالی، اغلب تصرفات سازمان اموال تملیکی را واجد وصف امانی دانسته و به جهت تحلیل دقیق ماهیت تصرفات این سازمان، هر یک از انواع تصرفات و اموال تملیکی را به صورت جداگانه بررسی نموده است. همچنین اگر سازمان اموال تملیکی مباشر یا مسبب ایراد خسارت به اموال تملیکی باشد، همانند سایر اشخاص مسیول جبران خسارات وارده به هر یک از اموال تملیکی است.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

۱– بیان مساله

۲– اهمیت و ضرورت پژوهش

۳– پیشینه پژوهش

۱–۳– کتاب ها

۲–۳– پایان نامه ها

۳–۳– مقاله ها

۴– سوالات پژوهش

۱–۴– سوال اصلی

۲–۴– سوالات فرعی

۵– فرضیه های پژوهش

۱–۵– فرضیه ی اصلی

۲–۵– فرضیات فرعی

۶– اهداف پژوهش

۱–۶– علمی

۲–۶– کاربردی

۷– روش پژوهش

۸– نوآوری های پژوهش

۹– چالش های پژوهش

۱۰– ساماندهی پژوهش

فصل اول: کلیات و مفاهیم

۱–۱–مفاهیم

۱–۱–۱– مفهوم مال و انواع آن

۱–۱–۱–۱– اموال عمومی و دولتی

۲–۱–۱–۱– انفال

۲–۱–۱– مفهوم تصرف

۲–۱–کلیات

۱–۲–۱– ماهیت حقوقی سازمان و طرق تحصیل اموال

۱–۱–۲–۱– ماهیت سازمان اموال تملیکی

۲–۱–۲–۱– مصادیق اموال در اختیار سازمان اموال تملیکی

۳–۱–۲–۱–طرق تحصیل اموال تملیکی

۴–۱–۲–۱– شیوه های سلب مالکیت و تملیک اموال

۲–۲–۱–انواع، احکام و شرایط تصرفات

۱–۲–۲–۱– انواع تصرفات سازمان اموال تملیکی

۲–۲–۲–۱– شرایط تصرفات سازمان اموال تملیکی

۳–۲–۲–۱– احکام تصرفات سازمان

۳–۲–۱– نهادهای کاشف و سازمان های مشابه

۱–۳–۲–۱– نهادهای کاشف

۲–۵–۲–۱– نهادهای مشابه

فصل دوم: مبانی و چالش های تصرفات سازمان اموال تملیکی

۱–۲– مبانی تصرفات سازمان اموال تملیکی

۱–۱–۲– مبانی فقهی

۱–۱–۲– ۱–قاعده احترام مال

۱–۱–۲– ۲–قاعده ولایت حاکم

۱–۱–۲– ۳–قاعده حفظ سوق مسلمین

۱–۱–۲– ۴–قاعده منطقه الفراغ

۲–۱–۲– مبانی حقوقی

۱–۲–۱–۲–اصل عدالت و انصاف

۲–۲–۱–۲– برقراری نظم عمومی ۷۵ ۳–۲–۱–۲– الزامات قانونی ۷۸ ۲–۲– چالش ها

۱–۲–۲– چالش های قانونی

۲–۲–۲– چالش های قضایی و نظارتی

۳–۲–۲– چالش های اجرایی

فصل سوم: آسیب ها و راهکارها

۱–۳– مسایل تصرفات سازمان اموال تملیکی

۲–۳– شبهه کاشفیت و آثار آن در تصرفات سازمان اموال تملیکی

۳–۳– آسیب های تصرفات سازمان اموال تملیکی

۱–۳–۳– آسیب های قانونی

۲–۳–۳– آسیب های قضایی

۳–۳–۳– آسیب های اجرایی

۴–۳–۳– آسیب شناسی مقررات سازمان اموال تملیکی

۴–۳– مسیولیت مدنی سازمان اموال تملیکی

۱–۴–۳– مبانی مسیولیت مدنی سازمان

۲–۴–۳– ارکان مسیولیت مدنی سازمان

۳–۴–۳– عوامل رافع ضمان

۴–۴–۳– ادله ثبوتی نفی ضمان

۵–۳– راهکارهای حقوقی

۱–۵–۳– رفع تعارض بین سازمان های مشابه

۲–۵–۳– وضع ضمانت اجرای کارآمد

۳–۵–۳– لزوم پیشگیری از نقض مالکیت خصوصی در سازمان های دولتی

۴–۵–۳– ریشه یابی تخلفات و ترک فعل سازمان های تعامل گر

۵–۵–۳– تبیین الزامات طرح دعاوی و آیین دادرسی

نتیجه گیری

پیشنهادها

منابع و مآخذ

الف: منابع فارسی

ب: منابع عربی

ج: منابع لاتین

د: پایگاه های اینترنتی

Abstract

کلیدواژه ها

• فروش اموال غیرقانونی
• تصرف در اموال مصادره ای
• خسارت به کالاهای توقیفی
• حقوق اموال متروکه