آسیب شناسی تصرفات سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی

عنوان	آسیب شناسی تصرفات سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	سجاد رسولی جزی
استاد راهنما	سید احمد میرخلیلی، اردوان ارژنگ
استاد مشاور	حسین عابدینی، حمید روستایی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه میبد

آسیب شناسی تصرفات سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی عنوان رساله ای است که توسط سجاد رسولی جزی، با راهنمایی سید احمد میرخلیلی و اردوان ارژنگ و با مشاوره حسین عابدینی و حمید روستایی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه میبد دفاع گردید.

چکیده

در بعضی از نظام‌های حقوقی و کشورهای توسعه نیافته، میزان تصرفات سازمان‌های دولتی بسیار بیشتر از تصرفات بخش غیر‌دولتی و خصوصی است و دولت برای تامین منافع عمومی و حفظ نظم اجتماعی اموال مختلفی را از طریق توقیف، ضبط و مصادره، تحصیل و تملیک می‌کند اما به دلیل فقدان سازوکارهای قانونی، قضایی و اجرایی مناسب، باعث تضییع اموال تملیکی، نقض مالکیت خصوصی و ایراد خسارت به مالکان و تجار می‌شود. در نظام حقوقی ایران، اگرچه با تاسیس سازمان اموال تملیکی، واحدهای اداری موازی ادغام گردیده و مرجع مشخصی برای تعیین تکلیف اموال تملیکی تعیین گردیده است اما، تعدد قوانین و فقدان ضمانت اجرای کارآمد برای ایفای به موقع تعهدات قانونی در تصرفات مادی و حقوقی سازمان اموال تملیکی، باعث شده تا برخلاف بسیاری از نصوص قانونی و شرعی، نظیر اصل ۴۳ قانون اساسی، کاستی‌هایی شکل بگیرد و بخشی از حقوق اموال، دارایی های دولت و مالکیت خصوصی اشخاص تضییع شود. از یک سو، طولانی بودن مهلت های قانونی تعیین تکلیف اموال مصادره ای و ابهام در نحوه اثبات تقصیر سازمان اموال تملیکی به منظور جبران خسارات وارده، بستر مناسبی برای افزایش تخلف، ترک فعل و جرایمی، مثل نقض مالکیت خصوصی و تصرف غیرقانونی در اموال تملیکی فراهم آورده است؛ از سوی دیگر، موازی‌کاری نهادهای مشابه و عدم تعامل سازمان های دولتی با یکدیگر، نه تنها ایفای به موقع تعهدات قانونی سازمان اموال تملیکی را تحت تاثیر قرار داده، بلکه منجر به گسترش مفاسد به طور سیستمی، طرح دعاوی متعدد در محاکم، سردرگمی تجار و مالکان، تضییع اموال بیت المال و ازبین رفتن نظم اقتصادی و اجتماعی شده است. این رساله براساس مبانی فقهی و حقوقی همچون قاعده ولایت حاکم، تامین نظم عمومی و با وحدت ملاک از مصوبه مولدسازی دارایی‌های دولت و آیین نامه اجرایی آن به منظور جلوگیری از تمرکز ثروت در سازمان خاص و جلوگیری از ضررهای وارده یا سوءاستفاده‌های احتمالی، اغلب تصرفات سازمان اموال تملیکی را واجد وصف امانی دانسته و به جهت تحلیل دقیق ماهیت تصرفات این سازمان، هر یک از انواع تصرفات و اموال تملیکی را به صورت جداگانه بررسی نموده است. همچنین اگر سازمان اموال تملیکی مباشر یا مسبب ایراد خسارت به اموال تملیکی باشد، همانند سایر اشخاص مسئول جبران خسارات وارده به هر یک از اموال تملیکی است.

قوانین مرتبط

• مصوبه 1401/10/21 مولد سازی دارایی های دولت مصوب جلسه شصت و هفتم شورای عالی هماهنگی های اقتصادی سران قوا

• آیین نامه اجرایی مولد سازی دارایی های دولت مصوب 1401/10/21

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

۱– بیان مساله

۲– اهمیت و ضرورت پژوهش

۳– پیشینه پژوهش

۱–۳– کتاب‌ها

۲–۳– پایان نامه‌ها

۳–۳– مقاله‌ها

۴– سوالات پژوهش

۱–۴– سوال اصلی

۲–۴– سوالات فرعی

۵– فرضیه‌های پژوهش

۱–۵– فرضیه‌ی اصلی

۲–۵– فرضیات فرعی

۶– اهداف پژوهش

۱–۶– علمی

۲–۶– کاربردی

۷– روش پژوهش

۸– نوآوری‌های پژوهش

۹– چالش‌های پژوهش

۱۰– ساماندهی پژوهش

فصل اول: کلیات و مفاهیم

۱–۱–مفاهیم

۱–۱–۱– مفهوم مال و انواع آن

۱–۱–۱–۱– اموال عمومی و دولتی

۲–۱–۱–۱– انفال

۲–۱–۱– مفهوم تصرف

۲–۱–کلیات

۱–۲–۱– ماهیت حقوقی سازمان و طرق تحصیل اموال

۱–۱–۲–۱– ماهیت سازمان اموال تملیکی

۲–۱–۲–۱– مصادیق اموال در اختیار سازمان اموال تملیکی

۳–۱–۲–۱–طرق تحصیل اموال تملیکی

۴–۱–۲–۱– شیوه های سلب مالکیت و تملیک اموال

۲–۲–۱–انواع، احکام و شرایط تصرفات

۱–۲–۲–۱– انواع تصرفات سازمان اموال تملیکی

۲–۲–۲–۱– شرایط تصرفات سازمان اموال تملیکی

۳–۲–۲–۱– احکام تصرفات سازمان

۳–۲–۱– نهادهای کاشف و سازمان های مشابه

۱–۳–۲–۱– نهادهای کاشف

۲–۵–۲–۱– نهادهای مشابه

فصل دوم: مبانی و چالش های تصرفات سازمان اموال تملیکی

۱–۲– مبانی تصرفات سازمان اموال تملیکی

۱–۱–۲– مبانی فقهی

۱–۱–۲– ۱–قاعده احترام مال

۱–۱–۲– ۲–قاعده ولایت حاکم

۱–۱–۲– ۳–قاعده حفظ سوق مسلمین

۱–۱–۲– ۴–قاعده منطقه الفراغ

۲–۱–۲– مبانی حقوقی

۱–۲–۱–۲–اصل عدالت و انصاف

۲–۲–۱–۲– برقراری نظم عمومی ۷۵

۳–۲–۱–۲– الزامات قانونی ۷۸

۲–۲– چالش‌ها

۱–۲–۲– چالش‌های قانونی

۲–۲–۲– چالش‌های قضایی و نظارتی

۳–۲–۲– چالش‌های اجرایی

فصل سوم: آسیب‌ها و راهکارها

۱–۳– مسایل تصرفات سازمان اموال تملیکی

۲–۳– شبهه کاشفیت و آثار آن در تصرفات سازمان اموال تملیکی

۳–۳– آسیب‌های تصرفات سازمان اموال تملیکی

۱–۳–۳– آسیب‌های قانونی

۲–۳–۳– آسیب‌های قضایی

۳–۳–۳– آسیب‌های اجرایی

۴–۳–۳– آسیب شناسی مقررات سازمان اموال تملیکی

۴–۳– مسئولیت مدنی سازمان اموال تملیکی

۱–۴–۳– مبانی مسئولیت مدنی سازمان

۲–۴–۳– ارکان مسئولیت مدنی سازمان

۳–۴–۳– عوامل رافع ضمان

۴–۴–۳– ادله ثبوتی نفی ضمان

۵–۳– راهکارهای حقوقی

۱–۵–۳– رفع تعارض بین سازمان‌های مشابه

۲–۵–۳– وضع ضمانت اجرای کارآمد

۳–۵–۳– لزوم پیشگیری از نقض مالکیت خصوصی در سازمان‌های دولتی

۴–۵–۳– ریشه یابی تخلفات و ترک فعل سازمان‌های تعامل‌گر

۵–۵–۳– تبیین الزامات طرح دعاوی و آیین دادرسی

نتیجه گیری

پیشنهادها

منابع و مآخذ

الف: منابع فارسی

ب: منابع عربی

ج: منابع لاتین

د: پایگاه های اینترنتی

Abstract

کلیدواژه ها

• فروش اموال غیرقانونی
• تصرف در اموال مصادره‌ای
• خسارت به کالاهای توقیفی
• حقوق اموال متروکه