ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی

ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی (اصلاحی ۱۴۰۳/۰۳/۳۰):هر کس به طور غیرمجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از ۱۶۵/۰۰۰/۰۰۰ تا ۸۲۵/۰۰۰/۰۰۰ ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۷۴۰ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی

پیشینه

نرخ جریمه مذکور در ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی بر اساس تصویبنامه مصوب جلسه ۱۴۰۳/۰۳/۳۰ هیات وزیران درخصوص «اصلاح میزان مبالغ مربوط به جرایم و تخلفات مندرج در قوانین مختلف» اصلاح گردید. سابقا جزای نقدی مندرج در این ماده از ۰۰۰ /۰۰۰ /۵۰ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۲۵۰ ریال بود.

توضیح واژگان

ماده فوق در خصوص جرم کلاهبرداری رایانه ای وضع شده‌است. کلاهبرداری رایانه ای را می‌توان «تحصیل مال غیر از طیق استفاده متقلبانه از رایانه» تعریف کرد.

نکات توضیحی ماده 741 قانون مجازات اسلامی

ماده فوق در صدد ارائه تعریفی از جرم کلاهبرداری رایانه ای است. بر این اساس تعریفی عام و موسع از جرم کلاهبرداری رایانه ای ارائه شده‌است که به عقیده گروهی هر نوع استفاده غیرمجاز از سامانه‌های رایانه ای یا مخابراتی را با هدف تحصیل هر نوع مال یا امتیاز با در نظر گرفتن عنصر تقلب جرم انگاری می‌کند.این اقدام ممکن است از طریق مختل کردن سیستم که همان ایجاد اختلال غیرقانونی در علملکرد سامانه است، انجام شده و منتهی به تحصیل مال یا منفعت شود.با توجه به این که عنصر «فریب» از جمله عناصر مهم در شکلگیری جرم کلاهبرداری و در واقع وجه تمایز این جرم با دیگر جرایم مالی است، لذا اگر فردی از طریق تغییر در روند امور الکترونیک اقدام به برداشت وجه از حساب بانکی کسی کند، به اعتقاد گروهی اگرچه در عمل نوعی اقدام متقلبانه صورت گرفته‌است، اما از آن جا که هیچ انسانی در این روند فریب نخورده‌است، نمی‌توان رفتار ارتکابی را نوعی کلاهبرداری دانست.در صورت محکومیت مرتکب به مجازات این جرم ،دو سال از حقوق اجتماعی محروم می گردد.گفتنی است کلاهبرداری و تقلب علیه سیستم های پردازش داده از طریق دستکاری رایانه ای،تغییر اطلاعات یا داده ها با هدف جلب سود مالی صورت می گیرد.ضمنا این جرم قابل تعلیق اجرای مجازات است اما قابل تعویق صدور حکم نمی باشد.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 741 قانون مجازات اسلامی

1. ارتکاب اعمال غیرمجاز در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی جرم محسوب می‌شود.
2. اعمالی مانند وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها و مختل کردن سامانه‌ها تحت پوشش این ماده قرار می‌گیرد.
3. تحصیل وجه، مال، منفعت، خدمات یا امتیازات مالی غیرمجاز جرم است.
4. رد مال به صاحب اصلی الزامی است.
5. مجازات شامل حبس از یک تا پنج سال است.
6. جزای نقدی از ۱۶۵,۰۰۰,۰۰۰ تا ۸۲۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال تعیین شده است.
7. امکان اعمال هر دو مجازات حبس و جزای نقدی وجود دارد.

رویه های قضایی

• رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره برداشت وجه از حساب دیگری از طریق ربودن رمز کارت عابربانک
• رای دادگاه درباره تعلیق اجرای مجازات بزه تحصیل مال از طریق نامشروع با استفاده از سیستم رایانه ای (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۰۴۰۰۴۶۱)
• نظریه شماره 7/93/1161 مورخ 1393/05/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 2922/95/7 مورخ 1395/11/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 2690/95/7 مورخ 1395/10/20 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

به موجب نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۱۱۶۱_۱۳۹۳/۵/۱۸ مقصود از فعل وارد کردن در این ماده، وارد کردن داده‌ها به هر شکلی است که منجر به تحصیل وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی باری مرتکب یا دیگری شود.

• نظریه شماره 7/99/1399 مورخ 1399/10/08 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قابل گذشت محسوب شدن جرایم رایانه ای
• نظریه شماره 7/99/1494 مورخ 1399/12/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره کلاهبرداری رایانه ای و سازمان یافته
• نظریه شماره 7/99/369 مورخ 1399/06/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره سرقت توسط کارت بانکی موجود در دستگاه ای تی ام
• نظریه شماره 7/99/51 مورخ 1399/03/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مصادیق رد مال مصرح در ماده 741ق.م.ا
• نظریه شماره 7/99/96 مورخ 1399/03/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رد عین مال تحصیل شده از کلاهبرداری رایانه ای به شاکی
• نظریه شماره 7/1400/1623 مورخ 1401/08/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رد مال (ارز دیجیتال) ناشی از جرم کلاهبرداری