ماده ۱۴ قانون مدنی
آینه و پردهٔ نقاشی و مجسمه و امثال آنها، در صورتی که در بنا یا زمین به کار رفته باشد، به طوری که نقل آن موجب نقص یا خرابی خود آن یا محل آن بشود، غیرمنقول است.
توضیح واژگان
التصاق: پیوست شیئی به مال غیرمنقول، به طوری که شیئ منصوب، جزئی از مال غیرمنقول محسوب گردد؛ التصاق گویند. (۲۰۷۳۷)
به اموالی در بنا یا ساختمان، به کار رفته؛ و جابجایی آنها، موجب آسیب به مال مزبور یا بنا گردد؛ غیرمنقول بر اثر عمل انسان گویند. (۹۲۹۰۵۲)
پیشینه
تقسیم مال به منقول و غیرمنقول، حصری بوده؛ و در قانون مدنی اتیوپی، به حصری بودن اقسام مال، تصریح قرار شده‌است. (۴۲۶۸۵۱)
در حقوق فرانسه، مال غیرمنقول، به دو دسته «غیرمنقول ذاتی» و «غیرمنقول بر اثر عمل انسان» تقسیم شده‌است. (۴۵۹۳۸)
ماده ۸۲ قانون مدنی مصر، اموالی را، که حمل و نقل آنها، با خسارت توأم بوده؛ غیرمنقول محسوب نموده؛ و نیز اموال منقولی را، که برای بهره‌برداری یا استفاده از مال غیرمنقول، به کار می‌روند؛ غیرمنقول به‌شمار آورده‌است. (۱۳۳۱۱۵۶)
کلیات توضیحی تفسیری دکترین
اموالی که بر اثر عمل انسان، غیرمنقول می‌گردند؛ باید ذاتاً منقول بوده؛ و در بنا یا ساختمان، به کار رفته؛ و جدایی آنها از محل نصبشان، باعث آسیب به مال مزبور یا ساختمان گردد. (۱۳۱۱۳۳) الصاق مال منقول به غیرمنقول، ممکن است ارادی یا طبیعی باشد. (۲۰۷۳۷)
رویه‌های قضایی
به موجب نظریه مشورتی شماره ۶۲۹۷/۷ مورخه ۴/۷/۱۳۸۰ اداره حقوقی قوه قضاییه، امتیاز تلفن، مال منقول است؛ زیرا قابلیت انتقال از محلی به مکان دیگر را داشته؛ و با جابجایی آن، ضرری به مال یا محل وقوع آن، وارد نمی‌گردد. (۴۹۶۵۶۴)
به موجب نظریه مشورتی شماره ۲۹۴/۷ مورخه ۲۳/۱/۱۳۸۵ اداره حقوقی قوه قضاییه، امتیاز تلفن، مال منقول است؛ زیرا قابلیت انتقال از محلی به مکان دیگر را داشته؛ و با جابجایی آن، ضرری به مال یا محل وقوع آن، وارد نمی‌گردد. (۴۹۶۵۶۴)
مصادیق و نمونه‌ها
- لوله‌ها، و آینه کاری‌های داخل ساختمان، بر اثر عمل انسان، غیرمنقول شده‌اند. (۴۵۱۴۶۵)
- میخ منصوب در دیوار، به شرطی غیرمنقول است که جدایی آن، باعث خرابی محل آن گردد. (۱۳۱۱۳۲)
- آینه ای که روی طاقچه قرار داشته، یا تلفن، کنتور برق، یا پرده‌هایی که به دیوار، نصب گردیده؛ و جدایی آنان از دیوار، موجب ورود ضرر به خود مال، یا خرابی محل نصب آنان نگردد؛ منقول هستند. (۱۳۱۱۳۴)