دیه لب: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۵: خط ۳۵:
برای این [[جنایت]] در [[ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|ماده 608 قانون مجازات اسلامی (1392)]]، ارش تعیین شده است. این ماده از مصادیق حالتی است که تعیین ارش به نظر حاکم واگذار شده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد فقه دیات (مطالعه تطبیقی در مذاهب اسلامی)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1935588|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=حاجی ده آبادی|چاپ=1}}</ref>
برای این [[جنایت]] در [[ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|ماده 608 قانون مجازات اسلامی (1392)]]، ارش تعیین شده است. این ماده از مصادیق حالتی است که تعیین ارش به نظر حاکم واگذار شده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قواعد فقه دیات (مطالعه تطبیقی در مذاهب اسلامی)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1935588|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=حاجی ده آبادی|چاپ=1}}</ref>


جمع شدن لب و سست شدن آن، با هم تفاوت دارد: در جمع شدن، لب ها همچنان قادر به حرکت هستند، اما در سست شدن لب، توانایی حرکت از بین می رود.712436برخی بیان نموده اند که اگر جنایتی موجب جمع شدن تمام لب ها شود، باید ارش تعیین شده توسط حاکم پرداخت شود، اما اگر تنها بخشی از لب جمع شود، گروهی معتقدند باید فقط بخشی از این ارش پرداخت گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=712424|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> لازم به ذکر است که اگر جنایتی باعث جمع شدن بخشی از لب گردد یا دندان ها را نیز آشکار نکند، به نظر می رسد با توجه به عموم و [[اطلاق]] ماده، باید قائل به پرداخت ارش بود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1425032|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref> اما گروهی دیگر در خصوص لزوم پرداخت [[دیه]] یا ارش در فرضی که دندان ها در اثر جمع شدن لب ها پوشش داده نشوند، اختلاف نظر دارند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3366916|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=2}}</ref>
جمع شدن لب و سست شدن آن، با هم تفاوت دارد: در جمع شدن، لب ها همچنان قادر به حرکت هستند، اما در سست شدن لب، توانایی حرکت از بین می رود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=712436|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> برخی بیان نموده اند که اگر جنایتی موجب جمع شدن تمام لب ها شود، باید ارش تعیین شده توسط حاکم پرداخت شود، اما اگر تنها بخشی از لب جمع شود، گروهی معتقدند باید فقط بخشی از این ارش پرداخت گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=712424|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> لازم به ذکر است که اگر جنایتی باعث جمع شدن بخشی از لب گردد یا دندان ها را نیز آشکار نکند، به نظر می رسد با توجه به عموم و [[اطلاق]] ماده، باید قائل به پرداخت ارش بود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1425032|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref> اما گروهی دیگر در خصوص لزوم پرداخت [[دیه]] یا ارش در فرضی که دندان ها در اثر جمع شدن لب ها پوشش داده نشوند، اختلاف نظر دارند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3366916|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=2}}</ref>


===در فقه===
===در فقه===

نسخهٔ ‏۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۰

مواد 607 تا 610 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در خصوص دیه لب می باشد.

دیه از بین بردن لب

در قانون

ماده 607 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، برای از بین بردن دو لب، دیه کامل پیش بینی کرده است. گروهی معتقدند مقصود از دیه کامل در این ماده، دیه هر یک از مرد یا زن به تناسب جنسیت مجنی علیه است.[۱]

دیه لب بالا را نصف دیه نفس دانسته اند، گروهی نیز دیه لب پایین را معادل دو سوم دیه نفس دانسته اند.[۲] بر اساس ماده فوق، از میان بردن هر لب موجب دیه ای معادل پنجاه نفر شتر می باشد.[۳]

در فقه

مستند شرعی این ماده را روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته اند.[۴] برخی نیز بر اساس روایتی از امام صادق (ع)، دیه لب بالا را نصف دیه کامل و دیه لب پایین را دو سوم دیه کامل دانسته اند.[۵]

با وجود اجماع فقهای امامیه در خصوص کامل بودن دیه دو لب، اما در باب میزان دیه لب بالا و پایین به طور جداگانه اختلاف نظر وجود دارد.[۶] در این خصوص، ضمن پذیرش دیه کامل دو لب، [۷] میان فقها نظرات مختلفی در باب دیه هر یک از لب های بالا و پایین مطرح شده است:

1- لب پایین، دو سوم دیه و لب بالا، یک سوم دیه کامل دارد.

2- دیه لب پایین، ششصد دینار و لب بالا، چهارصد دینار است.[۸]

3- دیه لب بالا، نصف دیه و دیه لب پایین، دو سوم دیه کامل است.[۹]

4- گروهی نیز معتقدند احتیاط در این است که برای لب پایین شصت دینار پرداخت شود، اما این نظر چندان مورد توجه قرار نمی گیرد، در واقع این احتیاط را نوعی احتیاط مستحب دانسته اند و بر حسب ظاهر، لزومی بر آن نیست.[۱۰]

گروهی از فقها معتقدند شکافته شدن لب موجب ارش است.[۱۱]

در میان فقهای سنی نیز این دیدگاه وجود دارد که ملاک قاعده در این موارد «تفویت منفعت» است، لذا میزان دیه را نیز باید وابسته به میزان منفعت یا زیبایی دانست که از دست رفته است، بنابراین اگر دو بخش از یک عضو در میزان زیبایی یا منفعت یکسان نباشند، دیه آن ها نیز متفاوت خواهد بود.[۱۲]

جنایت موجب جمع شدن لب

در قانون

برای این جنایت در ماده 608 قانون مجازات اسلامی (1392)، ارش تعیین شده است. این ماده از مصادیق حالتی است که تعیین ارش به نظر حاکم واگذار شده است.[۱۳]

جمع شدن لب و سست شدن آن، با هم تفاوت دارد: در جمع شدن، لب ها همچنان قادر به حرکت هستند، اما در سست شدن لب، توانایی حرکت از بین می رود.[۱۴] برخی بیان نموده اند که اگر جنایتی موجب جمع شدن تمام لب ها شود، باید ارش تعیین شده توسط حاکم پرداخت شود، اما اگر تنها بخشی از لب جمع شود، گروهی معتقدند باید فقط بخشی از این ارش پرداخت گردد.[۱۵] لازم به ذکر است که اگر جنایتی باعث جمع شدن بخشی از لب گردد یا دندان ها را نیز آشکار نکند، به نظر می رسد با توجه به عموم و اطلاق ماده، باید قائل به پرداخت ارش بود،[۱۶] اما گروهی دیگر در خصوص لزوم پرداخت دیه یا ارش در فرضی که دندان ها در اثر جمع شدن لب ها پوشش داده نشوند، اختلاف نظر دارند.[۱۷]

در فقه

به نظر برخی از فقها در جمع شدن لب ها، باید دیه توسط حاکم تعیین شود،[۱۸] اما در این خصوص میان فقها، سه نظر دیگر نیز دیده می شود:

1- خشک شدن و بی حس شدن لب به همراه نمایان شدن دندانها موجب دیه کامل است، چرا که این امر به منزله اتلاف منفعت و نیز از میان رفتن زیبایی چهره است،[۱۹] این نظر را گروهی دارای اشکال دانسته و اظهر را ثبوت ارش بیان نموده اند.[۲۰]

2- جمع شدن لب ها به نحوی که روی دندان ها را نپوشاند و بی حس نیز نشود، موجب ارش است.[۲۱]

3- جمع شدن لب ها اگر به همراه سست شدن باشد، موجب دو ثلث دیه کامل که همان دیه عضو فلج است می شود.[۲۲]

گروهی از فقها معتقدند اگر جنایت منجر به جمع شدن بخشی از لب ها شود ولی منافع را باقی بگذارد، باید دیه توسط حاکم تعیین گردد.[۲۳] همچنین برخی از فقها بیان داشته اند که جنایتی که موجب سست شدن دو لب شود، موجب دو سوم دیه کامل و جنایتی که سبب در هم کشیده شدن دو لب شود نیز موجب ارش است.[۲۴]

دیه فلج ‌کردن لب‌ و دیه قطع لب فلج

پیشینه

در گذشته ماده 393 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، در این خصوص وضع شده بود.[۲۵]

در قانون

دیه جنایت موجب سست و فلج شدن هر یک از لب ها و همچنین دیه قطع لب های فلج در ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲) تعیین شده است.

برخی از حقوقدانان بیان نموده اند که سست شدن لب ها موجب دو ثلث دیه است، چرا که این امر به منزله از بین بردن احساس لب ها و در واقع فلج کردن آن ها می باشد،[۲۶] اما سست شدن یکی از لب های بالا یا پایین موجب دو سوم دیه همان لب یعنی دو سوم نصف دیه است.[۲۷] همچنین اگر بخشی از دیه به طور کامل فلج یا سست شود، میزان دیه با نسبت دیه کل آن که ثلث دیه است، پرداخت می شود.[۲۸] بر این اساس صدمه ای که منجر به سست شدن لب ها می شود را موجب دیه ای معادل 66 نفر شتر دانسته اند.[۲۹] گروهی نیز در خصوص سست شدن لب ها معتقد به پرداخت دیه کامل هستند.[۳۰]

دو سوم دیه کامل را برابر با 666/66 دینار دانسته اند.[۳۱]

در فقه

این حکم را منطبق با نظر مشهور فقها دانسته اند که منطبق بر قاعده کلی مبنی بر لزوم پرداخت دو سوم دیه عضو در فرض فلج شدن آن عضو است،[۳۲] لذا چنانچه به موجب جنایت وارده بر لب ها ، اعصاب آن ها دچار آسیب شده و سست شود، احتیاط آن است که دو سوم دیه پرداخت گردد، همچنین قطع لب فلج نیز موجب پرداخت ثلث دیه می شود.[۳۳] اما گروهی از فقها معتقدند فلج شدن لب ها از آن جایی که موجب از بین رفتن منافع آن ها است، موجب دیه کامل می باشد،[۳۴] این نظر بیشتر منطبق با دیدگاه فقهای قدیمی تر است.[۳۵]

دیه شکافتن لب

پیشینه

در گذشته ماده 395 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، در این خصوص وضع شده بود.

در قانون

در حال حاضر، در ماده 610 قانون مجازات اسلامی (1392)، به حکم شکافتن لب ها در دو فرض بهبودی و عدم بهبودی تصریح شده است، این ماده در خصوص شکافتن لب ها وضع شده است و با بریدن آن ها متفاوت است.[۳۶] بر اساس این ماده، چنانچه شکافتن لب، موجب نمایان شدن تمام یا بخشی از دندان ها شود، موجب ثلث دیه کامل است و اگر همین جراحت بهبود یابد، یک پنجم دیه را موجب می شود،[۳۷] لذا شکافتن هر دو لب، موجب یک سوم دیه کامل و شکافتن یک لب و نمایان شدن دندان ها، موجب یک سوم دیه یک لب خواهد بود.[۳۸] گروهی معتقدند نمایان شدن دندان ها در این ماده، موضوعیت نداشته و تنها از باب غلبه بیان شده است.[۳۹] ثلث دیه کامل را معادل 333/33 دینار و خمس آن را معادل 200 دینار دانسته اند،[۴۰] به عبارت دیگر شکافتن یک لب، موجب سی و سه نفر شتر به عنوان دیه می شود.[۴۱]

در فقه

مستند فقهی این حکم را روایتی از امام علی (ع) دانسته اند،[۴۲] گروهی نیز در این خصوص به روایت ظریف استناد کرده اند که بر اساس آن اگر لب بالایی پاره و دندان ها نمایان شده و پس از آن زخم درمان شود، دیه زخم و حکومت دندان معادل خمس دیه لب بوده و در فرض پارگی لب و درمان آن به همراه عیب و نقص، دیه آن معادل یکصد و شصت دینار و دو سوم دینار

می باشد.[۴۳]

برخی از فقها بیان نموده اند که اگر جانی هر دو لب کسی را پاره کند و در اثر این عمل دندان های مجنی علیه ظاهر شوند، باید ثلث دیه را پرداخت نماید، در فرض بهبودی یافتن جراحت نیز باید خمس دیه پرداخت گردد،[۴۴] همچنین دیه پاره شدن هر لب را ثلث و در فرض بهبودی، خمس دیه آن لب دانسته اند.[۴۵]

در رویه قضایی

به موجب رأی وحدت رویه صادره از شعبه 11 دیوان عالی کشور به تاریخ 69/12/18، دیه پارگی لب فوقانی، معادل دو صدم دیه کامله است.[۴۶]


منابع

  1. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425016
  2. ابوالقاسم گرجی. دیات (دیه نفس، موجبات ضمان کیفری، دیات اعضا و منافع آنها، اعضایی که دیه مقدر دارند، دیه بر منافع اعضا، دیه زخم های سر و صورت). چاپ 2. دانشگاه تهران، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 836444
  3. نشریه دادرسی شماره 51 مرداد و شهریور 1384. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1928260
  4. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712412
  5. احمد حاجی ده آبادی. قواعد فقه دیات (مطالعه تطبیقی در مذاهب اسلامی). چاپ 1. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1935072
  6. احمد حاجی ده آبادی. قواعد فقه دیات (مطالعه تطبیقی در مذاهب اسلامی). چاپ 1. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1934248
  7. سیدابوالقاسم خویی و علیرضا (ترجمه) سعید. ترجمه مبانی تکملةالمنهاج (جلد دوم). چاپ 1. خرسندی، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3696420
  8. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712416
  9. عباس زراعت و حمید مسجدسرایی. متون فقه (جلد چهارم). چاپ 1. خط سوم، 1381.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2500288
  10. فصلنامه حق دفتر سوم مهر و آذر 1364. شرکت سهامی روزنامه رسمی ایران، 1364.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1373068
  11. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712464
  12. احمد حاجی ده آبادی. قواعد فقه دیات (مطالعه تطبیقی در مذاهب اسلامی). چاپ 1. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1934276
  13. احمد حاجی ده آبادی. قواعد فقه دیات (مطالعه تطبیقی در مذاهب اسلامی). چاپ 1. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1935588
  14. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712436
  15. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712424
  16. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425032
  17. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد دوم). چاپ 2. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3366916
  18. سیدمهدی (ترجمه) دادمرزی. فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه). چاپ 23. طه، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4062432
  19. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425024
  20. سیدابوالقاسم خویی و علیرضا (ترجمه) سعید. ترجمه مبانی تکملةالمنهاج (جلد دوم). چاپ 1. خرسندی، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3698580
  21. عباس زراعت و حمید مسجدسرایی. متون فقه (جلد چهارم). چاپ 1. خط سوم، 1381.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2500304
  22. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712428
  23. عبدالقادر عوده و حسن (ترجمه) فرهودی نیا. بررسی تطبیقی حقوق جزای اسلامی و قوانین عرفی (جلد سوم) ( جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص). چاپ 1. یادآوران، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4989620
  24. یداله بازگیر. قانون مجازات اسلامی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (قسمت سوم) (قصاص عضو و دیه اعضا). چاپ 2. جنگل، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2817104
  25. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425040
  26. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425036
  27. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712432
  28. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712452
  29. نشریه دادرسی شماره 51 مرداد و شهریور 1384. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1928264
  30. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712444
  31. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 671252
  32. عباس زراعت و حمید مسجدسرایی. متون فقه (جلد چهارم). چاپ 1. خط سوم، 1381.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2500300
  33. محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد سوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4179940
  34. عبدالقادر عوده و حسن (ترجمه) فرهودی نیا. بررسی تطبیقی حقوق جزای اسلامی و قوانین عرفی (جلد سوم) ( جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص). چاپ 1. یادآوران، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4989592
  35. آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد اول). چاپ 3. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2622804
  36. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1425044
  37. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 712456
  38. ابوالقاسم گرجی. دیات (دیه نفس، موجبات ضمان کیفری، دیات اعضا و منافع آنها، اعضایی که دیه مقدر دارند، دیه بر منافع اعضا، دیه زخم های سر و صورت). چاپ 2. دانشگاه تهران، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 836436
  39. عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی(جلد دوم) (بخش دیات). چاپ 4. ققنوس، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2812232
  40. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی. چاپ 5. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 671260
  41. نشریه دادرسی شماره 51 مرداد و شهریور 1384. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1928268
  42. احمد اسماعیل تبار، سیداحمدرضا حسینی و مهدی حسینیان قمی. منابع فقه شیعه ترجمه جامع احادیث الشیعه آیةاله سیدحسین بروجردی (جلد سی و یکم) (قصاص و دیات). چاپ 1. فرهنگ سبز، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2357992
  43. ابوالقاسم گرجی. دیات (دیه نفس، موجبات ضمان کیفری، دیات اعضا و منافع آنها، اعضایی که دیه مقدر دارند، دیه بر منافع اعضا، دیه زخم های سر و صورت). چاپ 2. دانشگاه تهران، 1382.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 836440
  44. سیدمهدی (ترجمه) دادمرزی. فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه). چاپ 23. طه، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4063584
  45. محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد سوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4180040
  46. یداله بازگیر. قانون مجازات اسلامی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (قسمت سوم) (قصاص عضو و دیه اعضا). چاپ 2. جنگل، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2817132